5 MΑΙΟΥ 1981: ΠΕΘΑΙΝΕΙ Ο ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΣ ΤΗΣ ΙΡΛΑΝΔΙΑΣ – MUORE L’ALLODOLA D’IRLANDA

του Gianni Sartori

Ο θάνατος του Bobby Sands το 1981 αντιπροσώπευε για πολλούς ανθρώπους ένα γεγονός από εκείνα που σε σημαδεύουν, σε αλλάζουν, αν όχι ακριβώς τον τρόπο που ζεις, αλλάζουν τουλάχιστον την αντίληψη που έχεις γι την ζωή (καθώς και για την ιστορία, την πολιτική …).

Γι αυτόν που γράφει τα πράγματα πήγαν διαφορετικά. Μετά από μια στράτευση που άρχισε το ’68 σκέφτηκα ότι είχα ολοκληρώσει τη δέσμευσή μου (λόγω υπαρξιακής κούρασης, αίσθηση αδυναμίας μπροστά στην δυνατότητα να αλλάξουν τα πράγματα, δυσμενείς συνθήκες … αποφασίσετε εσείς) με τις, μερικές φορές, σκληρές διαδηλώσεις στις οποίες είχα συμμετάσχει το 1974 (εκτέλεση του Puig Antich ) και το 1975 (βλ. τις διαμαρτυρίες για τη δολοφονία των Varalli, Zibecchi και Micciché και, τον σεπτέμβριο για τον τουφεκισμό δύο etarra [μαχητών της ΕΤΑ] – Txiki και Otaegi – και τριών μαχητών του FRAP). Για κάποιο διάστημα αφιερώθηκα σε άλλα πράγματα, διατηρώντας παράλληλα την περιέργεια για όσα κινούνταν στον κόσμο και τον αναστάτωναν (με μερικά ταξίδια στην μετα-Φρανκοκρατούμενη Ισπανία, για παράδειγμα …). Στη συνέχεια ήρθε η απεργία πείνας των Ιρλανδών Ρεπουμπλικανών μαχητών και ο τραγικός επίλογος. Παράτησα τα πάντα (σχεδόν όλα, στην πραγματικότητα) και έφυγα για το Μπέλφαστ. Έκτοτε συνέχισα βασικά, καλώς ή κακώς.

Αυτός έφταιγε, ο Μπόμπι. Ακούς εκεί, που θα μπορούσε να είναι ακόμη στον κόσμο, ζωντανός. Ήταν στην πραγματικότητα νεώτερος από μένα και το πράγμα με χτύπησε πολύ, με εντυπωσίασε (μέχρι τότε ήταν κυρίως σύντροφοι από τα μέρη μου που πέθαιναν: Salvador Puig Antich, Saltarelli, Franco Serantini, Txiki …). Μετά από τόσα χρόνια – επίσης, βλέποντας και το πώς πήγαν τα πράγματα στην Ιρλανδία – αναρωτιέμαι αν πραγματικά άξιζε τον κόπο. Αλλά αυτό δεν μειώνει καθόλου το θάρρος του και εκείνο των 9 συντρόφων του.

Μια σύντομη περίληψη ακολουθεί, χωρίς να ξεχνάμε ότι σε κάθε περίπτωση «ζούμε για να καταπατήσουμε τους βασιλιάδες» όπως συχνά αναφερόμαστε (*) σε κάποιες εξεγερτικές διαδηλώσεις.

Μοιάζει μόνο χθες αλλά αντίθετα σχεδόν 40 χρόνια έχουν περάσει. Κάτω από τα έκπληκτα βλέμματα μιας γηραιάς Ευρώπης κορεσμένης και ικανοποιημένης, 10 νεαροί ιρλανδοί ρεπουμπλικανοί θυσίαζαν τη ζωή τους για να διεκδικήσουν αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα όπως εκείνο της αυτοδιάθεσης και για την αναγνώριση του καθεστώτος πολιτικού κρατουμένου για όσους φυλακίζονταν κατά τη διάρκεια ενός απελευθερωτικού πολέμου.

Η απεργία πείνας μέχρι τις ακραίες συνέπειες είναι μέρος της ιρλανδικής κελτικής παράδοσης. Αλλά αυτή που διεξήχθη με ακραία αποφασιστικότητα από τους κρατούμενους του H Block, περισσότερο από μια ρητή αναφορά στο παραδοσιακό γαελικό δίκαιο και στους druidic νόμους, [- Το σύμπλεγμα των θρησκευτικών πεποιθήσεων των druids], τους νόμους των δρυίδων δηλαδή, αντιπροσώπευε μια καθαρά πολιτική πράξη μέσα σε μια συλλογική διαδικασία απελευθέρωσης.

Περισσότεροι από είκοσι είναι οι ιρλανδοί πολιτικοί κρατούμενοι που πέθαναν τον περασμένο αιώνα σε απεργία πείνας.

Ο πρώτος από αυτόν τον κατάλογο είναι ο Thomas Ashe, ένας από τους πρωταγωνιστές του «Πάσχα του αίματος» του Δουβλίνου (1916), πέθανε το 1917 αφού αναγκάστηκε να καταναλώσει τροφή με τη βία. Το 1920, ο Terence McSweeney, δήμαρχος του Cork, κρατούμενος στη φυλακή Brixton (Λονδίνο) μετά από 74 ημέρες απεργίας πείνας. Οι Fitzgerald Michael και Murphy Joseph πέθαναν επίσης κατά την ίδια διαμαρτυρία. Το 1923, κατά τη διάρκεια του πραγματικού εμφύλιου πολέμου μεταξύ του IRA και των υποστηρικτών του «Ελεύθερου Κράτους», πρόθυμων να αποδεχτούν τη διαίρεση του νησιού, στην ιρλανδική φυλακή του Montioy έχασαν τη ζωή τους – μετά από περισσότερες από 40 ημέρες απεργίας πείνας – οι Andrew Sullivan και Dennis Barry.

Πάντα στην Ιρλανδία, στη φυλακή του Hill Arbor, το 1940 πέθαναν μετά από 50 ημέρες απεργίας πείνας οι Jack McNeela και Tony d’Arcy. Σε μια άλλη ιρλανδική φυλακή η ίδια τύχη έλαχε στον Joseph Witty. Το 1943, μετά από 31 ημέρες απεργίας πείνας και δίψας, ο εθελοντής του Ira Sean Mc Caughey έσβηνε στη φυλακή του Δουβλίνου.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 η κατάσταση στη Βόρειο Ιρλανδία χειροτερεύει: στις 6 φεβρουαρίου 1971 ο Ira σκοτώνει έναν άγγλο στρατιώτη (θύμα που προστίθεται στους στρατιώτες που ήδη σκοτώθηκαν το 1969 από τους προτεστάντες ελεύθερους σκοπευτές) και η αντίδραση δεν καθυστερεί. Στις 9 αυγούστου του ίδιου έτους εισήχθη ο επ’ αόριστον εγκλεισμός (εκείνο το ίδιο πρωινό, 342 άνθρωποι, κυρίως καθολικοί, συνελήφθησαν) κατά τη διάρκεια του οποίου θα χρησιμοποιούνται τακτικά τα σωματικά βασανιστήρια.

Οι συγκρούσεις στους δρόμους εντείνονται και στις 30 ιανουαρίου 1972, ο βρετανικός στρατός σφαγιάζει δεκατρείς ανυπεράσπιστους ανθρώπους στο Derry («ματωμένη κυριακή»).

Δύο μήνες αργότερα, το Λονδίνο αναλαμβάνει απευθείας τη διοίκηση του Ulster και «χορηγεί» στους ρεπουμπλικανούς κρατούμενους το καθεστώς πολιτικών κρατουμένων. Αλλά η δικαστική πίεση γίνεται όλο και πιο βαριά. Το 1973 εισήχθησαν τα ειδικά δικαστήρια, χωρίς επιτροπή ενόρκων, και το 1974, με την εισαγωγή της πράξης «Πρόληψης της τρομοκρατικής δράσης», “Preven-tion of terrorism act”, η αστυνομική κράτηση έφθασε στις επτά ημέρες. Κατά την αμέσως επόμενη περίοδο, η απεργία πείνας προκαλεί δύο ακόμη θύματα στις αγγλικές φυλακές: τον Michael Gaugham το 1974 και τον Frank Staff το 1976.

Εν τω μεταξύ, το καθεστώς του πολιτικού κρατουμένου είχε αρθεί.

Στις 27 οκτωβρίου 1980, στο H Block της φυλακής Long Kesh (με το παρατσούκλι «Maze«) μια απεργία πείνας που – αφού αναστάλθηκε τα Χριστούγεννα για να επαναληφθεί την 1η μαρτίου 1981 – θα οδηγήσει στο θάνατο 10 ρεπουμπλικανών μαχητών. Τα ονόματά τους μπορούν να ζουν για πάντα στο μυαλό, στην καρδιά και στους αγώνες όλων των καταπιεσμένων και εκμεταλλευόμενων του κόσμου. Ισχυρότεροι από το θάνατο.

Το πρωί της 5ης μαΐου 1981, μετά από 66 ημέρες, πεθαίνει ο Robert Gerard Sands. Γεννημένος στο Μπέλφαστ το 1954 από μια καθολική μητέρα και έναν προτεστάντη πατέρα, είχε εισέλθει στον ΙΡΑ όταν ήταν μόλις 18 ετών. Όταν πέθανε ήταν 27 χρονών. Σήμερα ο Μπόμπι είναι θαμμένος στο Milltown, το καθολικό νεκροταφείο στο Δυτικό Μπέλφαστ, που βρίσκεται κατά μήκος της «Falls Road», της περίφημης δημοκρατικής αρτηρίας “Falls”. Πολλοί μάρτυρες της ιρλανδικής υπόθεσης αναπαύονται εδώ: αγωνιστές όπως ο Μπόμπι Σάντς και ο Τζο Μακ Ντόνελ, Joe McDonnel, ή απλοί πολίτες που δολοφονήθηκαν από την αστυνομία όπως ο Σον Ντάουνς, Sean Downes. Θυμάμαι ότι στις 16 μαρτίου 1988 το Milltown ήταν το σκηνικό μιας βίαιης ένοπλης επίθεσης από έναν φανατικό νομοταγή (φιλοβρετανό πολιτοφύλακα) που ολοκληρώθηκε με μια σφαγή καθολικών, εναντίον μιας πομπής κηδείας.

Στις 14 μαΐου, μετά από μια απεργία 59 ημερών, ο Francis Hughes, ηλικίας 25 ετών, πεθαίνει. Ονομάστηκε ο «Che Guevara του Ulster», το 1978 συνελήφθη και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη με την κατηγορία της θανάτωσης οκτώ βρετανών στρατιωτών.

Ο Raimond McCreesh πεθαίνει στις 21 μαΐου, μετά από 61 ημέρες. Όταν εισήλθε στον ΙΡΑ ήταν μόνο 16 ετών, συνελήφθη το ’76 μετά από μια ενέδρα εναντίον του στρατού. Όταν πέθανε ήταν 24 χρονών και εξέφρασε στον ιερέα αδερφό του που τον συνέδραμε την επιθυμία ο θάνατός του να μην προκαλέσει καμία βίαιη ενέργεια.

Ο Patsy O’Hara είχε απομακρυνθεί από τον IRA και εντάχθηκε, το 1975, στον Inla (Irish National Liberation Army) του Derry. Μετά τη σύλληψη υπέστη κάθε είδους σωματική και ψυχική βία στη φυλακή. Πέθανε στις 21 μαΐου σε ηλικία 24 ετών. Το 2015, και η μητέρα του, Peggy O’Hara, έφυγε επίσης. Την είχα γνωρίσει και την επισκέφθηκα στο Derry, στο σπίτι της, κάποιες φορές. Μου παραχώρησε, πέρα από μια δραματική συνέντευξη (**), όπου μίλησε για εκείνες τις ημέρες τεράστιου πόνου, και μερικές φωτογραφίες του γιου της και μια συγκινητική αφιέρωση στο βιβλίο που μου είχε χαρίσει («The Irish Hunger Strike» του T. Collins). Και φέτος, τον ιανουάριο, πέθανε η μητέρα του Bobby Sands, Rosaleen.

Στις 8 ιουλίου 1981, μετά από 61 ημέρες αποχής από το φαγητό, πέθανε ο Joe McDonnel, μέλος του IRA στο Μπέλφαστ και μεγαλύτερος της ομάδας. Μεταξύ των συντρόφων που ξεκίνησαν την απεργία μετά τους πρώτους τέσσερις θανάτους ήταν η σειρά του να πάρει την θέση του Μπόμπι Σάντς, μαζί με τον οποίο είχε συλληφθεί και μαζί με τον οποίον είναι θαμμένος σήμερα.

Ο Martin Hurson συνελήφθη τον νοέμβριο του 1976 για συνωμοσία και κατοχή εκρηκτικών. Μεταφέρθηκε στο Long Kesh, ανακρίθηκε και βασανίστηκε. Πέθανε στις 13 ιουλίου, 24 χρονών, μετά από 46 ημέρες απεργίας πείνας.

Ο Kevin Lynch, μαχητής του Inla, συνελήφθη το ’76 μετά την εκτέλεση ενός αστυνομικού, βασανίστηκε και καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια. Την απεργία ξεκίνησε στις 23 μαΐου και πέθανε στις 21 αυγούστου, στην ηλικία των 25 ετών.

Ο Kieran Doherty, ήδη ενεργός αγωνιστής του IRA, κατά τη διάρκεια της απεργίας πείνας διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο, αναγνωρισμένο από τους άλλους κρατούμενους, ειδικά στις επαφές με την Εκκλησία. Πέθανε στις 2 αυγούστου, σε ηλικία 25 ετών, αφού κατάφερε να επιβιώσει χωρίς τροφή για 73 ημέρες.

Ο Thomas McIlwee, στέλεχος του Ira, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της φυλάκισής του στο μπλοκ τιμωρίας. Όταν πέθανε, μετά από 62 ημέρες απεργίας πείνας, ήταν μόλις 23 ετών.

Η ζωή του Micki Devine είναι εμβληματική. Ζώντας ως παιδί σε συνθήκες ακραίας φτώχειας (διηγήθηκε ότι συχνά έπασχε από πείνα), ήταν ένα από τα πρώτα μέλη του Inla του Derry. Ξεκίνησε την απεργία πείνας στα μέσα ιουνίου και πέθανε στις 20 αυγούστου, στην ηλικία των 27 ετών.

Δύο άλλοι κρατούμενοι σώθηκαν όταν βρίσκονταν ήδη σε κώμα. Ένας από αυτούς, ο Pat McGeown, πέθανε το 1994. Ο άλλος, Lawrence McKeown, συγγραφέας και λέκτορας, έμεινε σημαδεμένος σωματικά.

Είχα την τιμή να συναντηθώ (και να φιλοξενήσω) το McKeown στην δεκαετία του ’90 κατά τη διάρκεια ενός γύρου διαλέξεων. Φυσικά τον ρώτησα πού βρήκε την αποφασιστικότητα να προσθέσει και το δικό του όνομά στον κατάλογο των εθελοντών που θα έπρεπε να αντικαταστήσουν τους συντρόφους που πέθαιναν κατά τη διάρκεια της διαμαρτυρίας. «Πρακτικά είναι αδύνατον – μου είχε πει – να καταλάβεις πως φτάσαμε σε αυτή την απόφαση δίχως να γνωρίζεις αυτά που είχαν συμβεί στην Long Kesh κατά τα προηγούμενα πέντε χρόνια, μετά την κατάργηση του καθεστώτος  αιχμαλώτων πολέμου. Οι συνθήκες των κρατουμένων ήταν άγριες και καμία μορφή διαμαρτυρίας δεν φαινόταν ικανή να τις τροποποιήσει. Ήμασταν όλοι πολύ νέοι, ηλικίας μεταξύ 20 και 30 ετών. Οι περισσότεροι όταν μπήκαμε στη φυλακή ήμασταν λίγο μεγαλύτεροι από έφηβοι. Ήμασταν πολύ ενωμένοι, είχαμε μεγάλη αλληλεγγύη μεταξύ μας και ισχυρές πολιτικές πεποιθήσεις, τις ίδιες που με έκαναν να εισέλθω στον ΙΡΑ, γνωρίζοντας πολύ καλά ότι η προοπτική της φυλακής και του θανάτου ήταν οτιδήποτε άλλο παρά απομακρυσμένη.

Βλέποντας με τα μάτια μου την σκληρή καταστολή στην οποίαν υποβάλλονταν οι κρατούμενοι μου συνέβη να ενισχυθούν οι πεποιθήσεις μου. Η βρετανική κυβέρνηση προσπαθούσε με κάθε τρόπο να μας ποινικοποιήσει, να μας κάνει να μοιάζουμε με κοινούς εγκληματίες. Έπρεπε να επαναστατήσουμε για να δείξουμε ότι οι επιλογές και οι ενέργειές μας ήταν πολιτικές, όχι εγκληματικές ». Στη συνέχεια, πρόσθεσε ότι «πολλοί από τους εθελοντές φυλακισμένους του Ιra πέθαναν σε απεργία πείνας στη δεκαετία του ’20, του ’40 και του ’70 … και ούτω καθεξής μέχρι το 1981. Συνολικά οι ιρλανδοί πολιτικοί κρατούμενοι που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια μιας απεργίας πείνας τα τελευταία 80 χρόνια είναι 22. Για όλους αυτούς μπορούμε να πούμε ότι είναι «νεκροί έτσι ώστε άλλοι να είναι ελεύθεροι» (όπως είναι γραμμένο στον τάφο του Micky Devine και του Patsy O’Hara, στο Derry). Και αυτό το καθεστώς πολιτικού κρατουμένου είχε κατακτηθεί, το 1972, με μια απεργία πείνας. Στη συνέχεια το απέσυραν το 1976 «.

Επομένως η απόφασή τους δεν ελήφθη ελαφριά τη καρδία. «Όσον αφορά εμένα – συνέχισε ο McKeown – ήξερα καλά ότι αυτή η απεργία θα προχωρούσε μέχρι τα άκρα. Βάζοντας το όνομά μας στον κατάλογο των εθελοντών δεν ξέραμε πότε θα έρθει η σειρά μας, ποιος θα πεθάνει και ποιος θα επιβιώσει. Είχα σκεφτεί πολύ, επί μακρόν για τις συνέπειες που θα υφίστατο οικογένειά μου … Ήμουν παντρεμένος αλλά τουλάχιστον δεν είχα παιδιά, σε αντίθεση με άλλους εθελοντές, όπως ο Bobby Sands … ».

Τα βασικά αιτήματα των απεργών του Long Kesh ήταν πέντε, που συνδέονται στενά με την απαίτηση του καθεστώτος πολιτικών κρατουμένων: να μην φορούν στολές φυλάκισης, να μην διεξάγουν εργασίες εγκληματιών, ελευθερία μελέτης και διασύνδεσης – να μπορούν δηλαδή να συναντιούνται τακτικά – δυνατότητα να δέχονται επισκέψεις και δέματα, δικαίωμα σε μείωση ποινής. Αυτά τα αιτήματα, έστω και με τρόπο όχι εμφανή και χωρίς την τυπική επανεισαγωγή του καθεστώτος πολιτικού κρατουμένου, αναγνωρίστηκαν στη συνέχεια και ικανοποιήθηκαν στην ουσία τους.

Πράγματι, στις αρχές νοεμβρίου του 1981, μετά το τέλος της απεργίας πείνας, ο υπουργός Prior παρουσίασε τις μεταρρυθμίσεις φυλακών που επέτρεψαν στους ρεπουμπλικάνους φυλακισμένους του «Λαβύρινθου-Maze» την δυνατότητα να φορούν τα ρούχα τους, τη δυνατότητα να επωφεληθούν από τη μείωση της ποινής κ.λπ. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο που πρέπει να προσθέσουμε και δεν έχει ήδη ειπωθεί από τους άμεσους ενδιαφερόμενους με την τόσο ριζοσπαστική και οριστική-τελική χειρονομία τους.

Όσον αφορά εμένα: «Σε οποιοδήποτε μέρος με ξαφνιάσει ο θάνατος, θάψτε την καρδιά μου στη Milltown».

(*) Αυτό είναι το ακριβές απόσπασμα από τον «Χένρι IV» του Σαίξπηρ: «Αν ζούμε είναι για να περπατήσουμε στα κεφάλια των Βασιλέων. Αν πεθάνουμε, ω τι όμορφος θάνατος, όταν οι Πρίγκιπες πεθαίνουν μαζί μας. Τώρα για τις συνειδήσεις μας τα όπλα είναι σωστά. Όταν η πρόθεση να τα φέρουμε μαζί μας είναι λογική «.

(**) Gianni Sartori http://csaarcadia.org/in-memoria-di-peggy-ohara/

IN BOTTEGA CFR Scor-data: 1 marzo 1981 (di David Lifodi) e Scor-data: 5 maggio 1981 (di Energu) ma anche Che c’entra Bobby Sands con Casa Pound? (di Gianni Sartori) e Sporchi (di Mark Adin)

MA COSA SONO LE «SCOR-DATE»? NOTA PER CHI CAPITASSE QUI SOLTANTO ADESSO.               

Per «scor-data» qui in “bottega” si intende il rimando a una persona o a un evento che il pensiero dominante e l’ignoranza che l’accompagna deformano, rammentano “a rovescio” o cancellano; a volte i temi possono essere più leggeri ché ogni tanto sorridere non fa male, anzi. Ovviamente assai diversi gli stili e le scelte per raccontare; a volte post brevi e magari solo un titolo, una citazione, una foto, un disegno. Comunque un gran lavoro. E si può fare meglio, specie se il nostro “collettivo di lavoro” si allargherà. Vi sentite chiamate/i “in causa”? Proprio così, questo è un bando di arruolamento nel nostro disarmato esercituccio. Grazie in anticipo a chi collaborerà, commenterà, linkerà, correggerà i nostri errori sempre possibili, segnalerà qualcun/qualcosa … o anche solo ci leggerà.

La redazione – abbastanza ballerina – della bottega από την σύνταξη

http://www.labottegadelbarbieri.org/5-maggio-1981-muore-lallodola-dirlanda/

BOLOGNA, 25 AΠΡΙΛΙΟΥ: Ο ROGER WATERS (ΠΡΩΗΝ PINK FLOYD) ΣΕ ΣΥΝΑΥΛΙΑ

Καλή μουσική και καλή πολιτική καθώς και όμορφες εικόνες (τις βρίσκετε στην ουρά). Ο Luca Cumbo – με την έγκριση και λίγο φθόνο της La Bottega del Barbieri – πήγε να δει τη συναυλία του Roger Waters στο Casalecchio di Reno, Bologna.

Ο Roger Waters υπήρξε μπασίστας και συνιδρυτής των Pink Floyd, θρυλικού μουσικού συγκροτήματος που γεννήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο στη χρυσή εποχή της λεγόμενης «ψυχεδέλειας» που είναι το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60. Ο Waters ήταν επίσης δημιουργός των περισσότερων στίχων των τραγουδιών των Pink Floyd, καθώς και των μουσικών, μετά τη θλιβερή έξοδο από την ομάδα του Syd Barrett που συνδέεται με προβλήματα κατάχρησης παραισθησιογόνων ουσιών που πιθανώς επιδείνωσαν μια λανθάνουσα ψυχική δυσφορία.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, το αντιμιλιταριστικό θέμα στα κείμενα του Waters γίνεται αμέσως σαφές: ο δεκανέας Clegg (στο Saucerful of Secrets, 1968), αν και με τον ειρωνικό και σουρεαλιστικό τόνο χαρακτηριστικό της εποχής, μιλά για την ιστορία του δεκανέα Clegg που «κερδίζει» στον πόλεμο ένα ξύλινο πόδι ως ανταμοιβή της θυσίας του προς τιμήν της βασίλισσας («clegg» θα μπορούσε να είναι ένα παιχνίδι με τις λέξεις που ανακαλεί στη μνήμη τις έννοιες «tafano, σπασαρχίδης» και «τεχνητό πόδι»).

Εδώ το κείμενο με μετάφραση και video:

https://www.antiwarsongs.org/canzone.php?id=2364&lang=it

Ο πατέρας του Waters πέθανε στην Ιταλία κατά τη διάρκεια των μαχών κατά των ναζιστικών-φασιστικών στρατευμάτων μετά την απόβαση των συμμάχων στο Anzio το 1944. Και ο Waters γνωρίζει καλά την ιταλική αντίσταση. Επίσης για αυτό το λόγο τα κείμενα κατά του πολέμου και εναντίον του φασισμού υπήρχαν πάντα στα έργα του μουσικού, τόσο κατά την εμπειρία με τους Pink Floyd όσο και κατά την ατομική καριέρα.

Στη δεκαετία του ’70 – και ειδικότερα με το The Dark Side of the Moon (1973) – ο Waters αρχίζει να υπογράφει κείμενα που καταγγέλλουν την αλλοτρίωση που παράγει η σύγχρονη καπιταλιστική αγγλική κοινωνία, τη δουλεία μπροστά στο χρόνο (Time), στα χρήματα (Money) που οδηγεί στην εξαθλίωση και την απανθρωπιά και, ως εκ τούτου, στην τρέλα (Brain Damage). Περνούν μερικά χρόνια και στο Welcome to the Machine, που έχει ληφθεί από το άλμπουμ «Wish You Here» (1975) που δεν είναι τυχαίο πως είναι αφιερωμένο στον Syd Barrett, ο άνθρωπος περιγράφεται ως αυτόματο, σκλάβος σε μια τεχνολογία στην υπηρεσία της εξουσίας.

Είναι με το άλμπουμ Animals (1977), εντυπωσιακό και θαρραλέο, μακρινό χιλιάδες έτη φωτός από τη σύγχρονη πανκ μόδα, που ο Waters εξευγενίζει και καθιστά σαφείς στα κείμενα του τους φιλιππικούς ενάντια στην εξουσία αλλά και εναντίον των μαζών που πάσχουν, υποφέρουν παθητικά χωρίς να εξεγείρονται. Το Animals είναι ένα σκοτεινό, ανήσυχο, απειλητικό, αγχωτικό άλμπουμ, μακρά κομμάτια (από 10 έως 17 λεπτά αν εξαιρεθούν οι δύο πολύ σύντομες μπαλάντες στην αρχή και το κλείσιμο του άλμπουμ) που δεν αφήνουν διαδρομές διαφυγής, αλλά παραδίδονται στη ροή της μουσικής, στις ξαφνικές επιταχύνσεις και στις αιφνίδιες πτώσεις, θα μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι το Animals είναι ένα αριστούργημα.

Οι στίχοι, χαλαρά εμπνευσμένοι από την Φάρμα των ζώων, La Fattoria degli animali του George Orwell, χωρίζουν την ανθρωπότητα σε τρία μακρά κομμάτια / κατηγορίες: σκύλους (Dogs), γουρούνια (Pigs, Three different ones), πρόβατα (Sheep).

Εδώ το περίφημο εξώφυλλο με τον ιπτάμενο χοίρο ανάμεσα στις καμινάδες του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού Battersea Power Station του Λονδίνου:

Μετά το Animals είναι η σειρά του διπλού The Wall (1979) μαζί με το ομώνυμο film του Alan Parker (του 1982, που παρουσιάστηκε στο 35° festival di Cannes, των Κανών) να αναλάβει πιο ρητά το αντιμιλιταριστικό θέμα, υπάρχουν επίσης αυτοβιογραφικές αναφορές για το θάνατο του πατέρα του Waters, όπως στο κομμάτι When the tigers broke free: https://www.youtube.com/watch?v=E_5DRKZI1Ow

Το The Final Cut (1983) – τελευταίο album του Waters με τους Pink Floyd – παρουσιάζεται ως το “requiem del sogno del dopoguerra, ρέκβιεμ του μεταπολεμικού ονείρου” . Στο τραγούδι με το οποίο ξεκινά The Post War Dream δέχεται μετωπική επίθεση η “Maggie” Margaret Thatcher για τις κοινωνικές πολιτικές της και για τον πόλεμο στα νησιά Falkland/Malvinas (1982): What have we done Maggie what have we done

What have we done to England

Should we shout should we scream

What happened to the post war dream?

Αυτή η μακρά εισαγωγή, για την οποία ζητούμε συγγνώμη από τους μη οπαδούς, αυτούς που δεν είναι παθιασμένοι με τον καλλιτέχνη, πριν μιλήσουμε για την συναυλία αυτή καθεαυτήν, ήταν απαραίτητη για να πούμε ότι ένα θέαμα του Roger Waters δεν είναι απλώς ένα καλλιτεχνικό συμβάν, αλλά ένα πολιτικό γεγονός. Η παγκόσμια περιοδεία του Waters αγγίζει όλες τις ηπείρους με εκατοντάδες ημερομηνίες και εκατομμύρια θεατές. Όλα τα ραντεβού συνοδεύονται πάντοτε, σε κάθε στάδιο, από πολλές συνεντεύξεις στις οποίες ο Waters μιλά περισσότερο για πολιτική απ ‘ό, τι για μουσική.

Ο Waters καταγγέλλει εδώ και καιρό την δουλικότητα των δυτικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, αποκαλώντας τα «μέσα προπαγάνδας για πόλεμο». Οι συναυλίες του πρώην-Pink Floyd είναι μαζικά φαινόμενα, με γεμάτα γήπεδα ποδοσφαίρου, εκατομμύρια συμμετέχοντες, ένα πολύ διαφορετικό ακροατήριο στο οποίο δυνητικά εν μέρει ποτέ δεν έφτασαν πληροφορίες και ιδέες σε αντίθεση με την κυρίαρχη λογοτεχνία (αφήγηση, αν προτιμάτε, ή »μοναδική σκέψη», διαλέξτε εσείς).

Έτσι ο Waters χρησιμοποιεί τις συναυλίες του για να προσπαθήσει να τονώσει μια πληροφόρηση διαφορετική: το leit motiv της περιοδείας είναι «RESIST», το οποίο εμφανίζεται συχνά στις μεγάλες οθόνες, στα μπλουζάκια τoυ χορού, στα χαρτάκια με τα σημειώματα που ρίχνονται στο κοινό. Αντίσταση στον πόλεμο, στις κυβερνήσεις, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αντίσταση στον Trump, την Theresa May, τον Μπερλουσκόνι και τον Σαλβίνι, όλοι χαστουκίζονται σε πλάνα που τρέχουν με βίντεο προς το κοινό που είναι παρόν.

Ο Waters μιλά για τους μετανάστες, μιλά για υποδοχή, καλωσόρισμα, για νέα (παλιά) – αποικιοκρατία. Το μεταπολεμικό όνειρο είναι στην πραγματικότητα ένας εφιάλτης, ο δυτικός πατιναρισμένος κόσμος είναι ένα reality show από το οποίο πρέπει να ξυπνήσουμε, ενώ εκείνοι που είναι ήδη αφυπνισμένοι πρέπει να αντισταθούν.

Ο Waters παίρνει αυτό το καθήκον πολύ σοβαρά με τίμημα να γίνει δυσάρεστος και να οδηγηθεί ενάντια στους ίδιους τους οπαδούς του. Στα αμερικανικά ραντεβού της περιοδείας υπήρχαν στιγμές που ορισμένοι θεατές, υποστηρικτές του Trump, εγκατέλειψαν τη συναυλία πριν από το τέλος.

Ερωτηθείς για το θέμα, ο Waters έστειλε όντως εκείνους τους (φερόμενους) fans από εκεί που ήρθαν, ισχυριζόμενος ότι όσοι δεν θέλουν να τον ακούν να μιλά για πολιτική, πρέπει να πάνε στις συναυλίες της Katy Perry και όχι στις δικές του.

Εδώ μια από τις σχετικές συνεντεύξεις του όπως και οι δηλώσεις υπέρ του BDS Movement:

https://www.youtube.com/watch?v=5WYa-pNhxmQ

Κατά τη διάρκεια της συναυλίας στη Μπολόνια ήταν ενδιαφέρον να ακούσει κανείς τα σχόλια του κοινού, να βρεθεί δίπλα-δίπλα με υποστηριχτές της λίγκας του βορρά, της forza nuova, κλπ, πολλοί φυσικά έδειξαν αδιαφορία συνεχίζοντας να καταγράφουν τα πάντα με τα γαμημένα τηλέφωνά τους (μα τι νόημα έχει να πληρώνεις για μια συναυλία και στη συνέχεια να παρακολουθείς όλα μέσω του τηλεφώνου αντί να τhn απολαμβάνεις;) αλλά άλλοι καταλήφθησαν από αμφιβολία, συζητούσαν, ρωτούσαν και αναρωτιόντουσαν. Ποιος ξέρει.

Ο Waters επικεντρώνει την συναυλία στην αναβίωση των Animals, στην περίφημη σκηνογραφία φτιαγμένη με τεράστια ιπτάμενα και γεμάτα τατουάζ γουρούνια με το σύμβολο του δολαρίου και το πρόσωπο του Trump, με τις σκηνικές χορογραφίες που σχετίζεται με τον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό Battersea, καθώς και κάποια άλλα αποσπάσματα από το τελευταίο σόλο άλμπουμ του Is this the life we really want? (2017). Φυσικά δεν λείπουν κομμάτια παρμένα από το The Dark Side oh the Moon και to The Wall. Αλλοτρίωση και πόλεμος, αν πέσουμε στην πρώτη να που έρχεται ο δεύτερος, γι αυτό πρέπει να ξυπνήσουμε, να αντισταθούμε και να αγωνιστούμε.

Ίσως λόγω της καυτής ζέστης του κλειστού γηπέδου του Casalecchio που κάνει τον μουσικό να φαίνεται λίγο κουρασμένος, ίσως και για την ηλικία του (ο Waters κλείνει τα 75 τον σεπτέμβριο) ο μπασίστας παίζει λίγο ο ίδιος αφήνοντας αρκετό χώρο για τους άλλους μουσικούς στη σκηνή , αλλά σε κάποιο σημείο εκπλήσσει τους πάντες παίρνοντας μια ηλεκτρική κιθάρα (σίγουρα όχι το όργανο του) και ρίχνοντας τον εαυτό του σε ένα σόλο που τραβήχτηκε από ένα τραγούδι του τελευταίου άλμπουμ. Αστειεύτηκε με αυτό και ευχαρίστησε τον νεαρότερο Jonathan Wilson, αμερικανό κιθαρίστα μέλος του συγκροτήματος, που του έμαθε να παίζει την κιθάρα σαν σολίστ.

Η συναυλία ανοίγει με το κλασικό Breathe που τραβήχτηκε από το The Dark Side of the Moon: πιο κατάλληλη εισαγωγή δεν μπορούσε να υπάρξει. Αμέσως μετά να η chicca One of these days (που λήφθηκε από το Meddle του 1971), το παλιότερο από τα τραγούδια των Floyd που εκτελέστηκαν. Τότε είναι η σειρά του The Great Gig in the sky (και πάλι από τo Dark Side) με μια διπλή θηλυκή φωνή στη θέση της μοναδικής σόλο φωνής του original, αμφισβητήσιμη επιλογή στην επιτυχία της ερμηνείας, αλλά καλύτερη από άλλες τραγικές εκδόσεις που ακούστηκαν στο παρελθόν και στις ίδιες περιοδείες των Pink Floyd για να ολοκληρωθεί η ιστορική περίοδος. Ακολούθησε το κλασσικό Welcome To The Machine (σπάνια παιγμένο ζωντανά τα τελευταία 40 χρόνια) και τρία τραγούδια από την τελευταία δουλειά Είναι αυτή η ζωή που πραγματικά θέλουμε; Is This the Life We Really Want? που συνάδουν με το πλαίσιο μιας και μοιάζουν πολύ με αποκόμματα που ανασυντάχθηκαν από τα παλιά τραγούδια των Floyd.  Στη συνέχεια, το αναπόφευκτο κερασάκι στην τούρτα Wish You Were Here (από το ομώνυμο άλμπουμ) για το σύνθετο κοινό και το αναπόφευκτο Another Brick in the Wal (προφανώς από το The Wall ) που υποδέχεται στη σκηνή έναν πολυεθνικό χορό των ευλόγως ενθουσιασμένων παιδιών που προέρχονται από το Antoniano της Μπολόνια. Όλα τα τραγούδια από το ρεπερτόριο των Pink Floyd προτείνονται με σεβασμό στη μουσική φιλοσοφία τους. Οι ήχοι είναι εκείνοι οι σωστοί, στα όργανα της σκηνής περιλαμβάνονται τόσο τα ιστορικά όργανο Hammond και αναλογικά συνθεσάϊζερ, όσο η ηλεκτρονική ενορχήστρωση που είναι απαραίτητη για μια πειστική ζωντανή απόδοση της μουσικής ατμόσφαιρας των Pink Floyd. Η μόνη εξαίρεση ήταν το Welcome to the Machine, για το οποίο μιλήσαμε παραπάνω, η επανερμηνεία του οποίου, με κάποιες σκόπιμες στρεβλώσεις στο κεντρικό μέρος, δεν έπεισε τον γράφοντα: όχι τόσο για την παραμόρφωση από μόνη της – αυτή ήταν η αρχή σχεδόν όλων των τραγουδιών στις ζωντανές εμφανίσεις των Pink Floyd (τουλάχιστον μέχρι την περιοδεία του The Wall) – αλλά επειδή είναι καταναγκαστική, δεν ρέει, σαν να ήθελε να την αλλάξει με κάθε κόστος χωρίς μια συγκεκριμένη ιδέα στο ξεκίνημα.

Αντιθέτως οι εκτελέσεις των δύο μεγάλων κομματιών που λαμβάνονται από τα Animals: Dogs and Pigs (Three different ones), είναι υπέροχες, μαζί μισή ώρα μουσικής όπου όλα φαίνονται στο σωστό μέρος, μίξη, φωνητικά, ρυθμικές και σόλο κιθάρες από τους εξαιρετικούς Dave Kilminster, Jonathan Wilson, το μπάσο του Gus Seyffert, το όργανο και τα synths του Bo Koster και του Jon Carin, τα ντραμς του Joey Waronker, όλοι τέλειοι χωρίς περιττά στολίδια εδώ όπως και στην υπόλοιπη σύνθεση της συναυλίας.

Κρίμα που δεν προβλέπονταν το Sheep, η άλλη εξαιρετική suite από το Animals.

Ανάμεσα στο ένα τραγούδι και το  άλλο ο Waters δεν ξέχασε να καταδικάσει και αυτή την φορά το Ισραήλ για το apartheid που έχει επιβάλει στους παλαιστίνιους και θύμισε τον Vittorio Arrigoni: “Να παραμείνουμε ανθρώπινοι” επαναλαμβάνει πολλές φορές. Ο Waters αρνήθηκε πολλές φορές να εμφανιστεί στο Ισραήλ, συμμετέχει επίσημα στην εκστρατεία  BDS-Boycott, Divestment and Sanctions, προσκαλώντας τους μουσικούς συναδέλφους του να κάνουν το ίδιο και ασκώντας κριτική σε εκείνους που δεν το έκαναν (τον ιούλιο του 2017 ο Waters κάλεσε, δίχως να εισακουστεί, τον Tom Yorke και τους Radiohead να μην παίξουν στο Tel Aviv). Μα δεν τελειώνει εδώ: ο Waters επιτέθηκε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ για τον πόλεμο στη Συρία, κατηγόρησε τα αποκαλούμενα Λευκά Κράνη (White Helmets, δήθεν ΜΚΟ πολιτικής προστασίας της Συρίας) ως μια ψεύτικη ανθρωπιστική οργάνωση και προκάλυμμα των σχηματισμών τζιχάντ. Κατά το ραντεβού της Βαρκελώνης ήταν ακόμη πιο σαφής

https://www.youtube.com/watch?v=0Wh1ppnkSag

Μετά το μέρος της συναυλίας που αφιερώνεται στα Animals, ένα άλλο ζευγάρι κλασικών (Money και στη συνέχεια Us and Them που δίνει το όνομα στην περιοδεία), στη συνέχεια Smell the roses που λαμβάνεται από το τελευταίο σόλο έργο του Waters και το μεγάλο φινάλε με το ζευγάρι Brain Damage / Eclipse , που αντιστοιχούν και στο κλείσιμο του The Dark Side of the Moon, όλα συνοδευόμενα από μια τεράστια πυραμίδα λέιζερ τρυπημένη από ένα ουράνιο τόξο χρωμάτων για να ανακαλέσει το διάσημο εξώφυλλο του άλμπουμ.

Καταλήγοντας, μετά το αναπόφευκτο Confortably Numb και το μπιζάρισμα με τo Μother που είναι παρμένα από το The Wall, ο Roger Waters παίρνει από το ακροατήριο κάτω από την σκηνή μια σημαία της Εθνικής Ένωσης Ιταλικών Παρτιζάνων, την σηκώνει προς το κοινό ως ένδειξη σεβασμού, την φιλάει, τη βάζει γύρω στο λαιμό του και αποτραβιέται.

Le fotografie sono di, Οι φωτογραφίες είναι του Ennio Cerami

http://www.labottegadelbarbieri.org/bologna-25-aprile-roger-waters-ex-pink-floyd-in-concerto/