Στις 10 απριλίου 1919 πέθανε δολοφονημένος στην hacienda, αγρόκτημα της Chinameca , ο ηγέτης της επανάστασης του Μεξικού, Emiliano Zapata.
Ο Emiliano λαμβάνει την στοιχειώδη εκπαίδευση μέχρις ότου, ορφανός στην ηλικία των 16 ετών, αρχίζει να εργάζεται και σύντομα διακρίνεται σαν καλός αγρότης. Προικισμένος με ένα ανήσυχο μυαλό και ανεξάρτητο χαρακτήρα, δεν αργεί να κατακτήσει μια θέση κύρους μέσα στην κοινότητα.
Στις αρχές του αιώνα συνάντησε, γνώρισε δύο πρόσωπα που θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη ζωή του: τον Pablo Torres Burgos και τον Otilio Montaño. Και οι δύο είναι δάσκαλοι του σχολείου. Ο πρώτος του διαθέτει τη βιβλιοθήκη του, όπου μπορεί να διαβάσει το «Regeneración», το παράνομο περιοδικό των αδελφών Flores Magòn. Το πολιτικό του βάπτισμα πραγματοποιήθηκε το 1909 όταν εκλέχτηκε δήμαρχος του Anenecuilco και υποστηρίζει τον υποψήφιο κυβερνήτη Patricio Leyva. Η νίκη του επίδοξου αξιωματικού, Pablo Escandón, προκαλεί σκληρά αντίποινα και νέες απώλειες γης στο Anenecuilco. Αφού προσπάθησε να επιλύσει τα προβλήματα του pueblo (χωρικοί) με νόμιμα μέσα στο δεύτερο μισό του 1910 ο Zapata και οι δικοί του ξεκινούν να καταλαμβάνουν και να διανέμουν τη γη. Σε αυτό το σημείο ρίχνεται οριστικά στον ένοπλο αγώνα και μετά τον θάνατο του Torres Burgos, γίνεται ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της επανάστασης στο Νότο. Υποστηριζόμενος από τους pueblos, καταφέρνει να κρατήσει υπό έλεγχο τα κυβερνητικά στρατεύματα έως ότου ο δικτάτορας παραιτηθεί τον μάιο του 1911. Εν τω μεταξύ, ο νέος πρόεδρος Madero, ο οποίος είχε υποσχεθεί τις προσαρμογές της γης για τους αγρότες, αντιθέτως δεν δείχνει ευαίσθητος στα προβλήματα του pueblo. Η ρήξη είναι αναπόφευκτη και ο Ζαπάτα και οι άντρες του ξαναπαίρνουν τα όπλα ξεκινώντας το Plan de Ayala όπου ο Madero αποκαλείται προδότης και διατάσσει την απόδοση της γης, η οποία επιστρέφεται στον λαό.
Ο Zapata γράφει στον μελλοντικό διάδοχό του Gildardo Magaña: «είμαι πρόθυμος να πολεμήσω εναντίον όλων και ενάντια σε όλα». Ξεκινά ένα μακρύ και δύσκολο πόλεμο, πρώτα εναντίον του Madero, ενάντια στον Huerta στη συνέχεια και τελικά εναντίον του Carranza. Οι στρατιώτες του Ejército Libertador del Sur μάχονται σε κινητές μονάδες των δύο ή τριών εκατοντάδων ανδρών που διοικούνται από έναν αξιωματικό με βαθμό «συνταγματάρχη» ή «στρατηγού». Εφαρμόζοντας την τεχνική του ανταρτοπόλεμου, χτυπούν τα στρατιωτικά αποσπάσματα εγκαταλείποντας στη συνέχεια την καραμπίνα 30/30 εξαφανιζόμενοι στο πουθενά. Μάταια, οι ομοσπονδιακοί federales θέτουν τους Μοrelos στη φωτιά και το σίδερο: οι ζαπατίστες είναι άπιαστοι.
Προς τα τέλη του 1913, χάρη και στις θεαματικές νίκες του Villa στο βορρά, το παλιό καθεστώς παραπαίει. Μετά τη διαφυγή του Huerta (15 ιουλίου), το φθινόπωρο του 1914 στο Aguascalientes γιορτάζεται μια Σύμβαση μεταξύ των διαφόρων επαναστατικών σχηματισμών που όμως δεν μπορούν να βρουν τη συμφωνία. Μέσα στην κατάπληξη των παρόντων, ο αντιπρόσωπος των ζαπατίστας, Antonio Díaz Soto y Gama, αρπάζει την εθνική σημαία κηρύττοντας την ανάγκη να «τελειώνουν με όλες τις αφηρημένες έννοιες και του διαχωρισμούς που καταπιέζουν τον λαό».
Τον δεκέμβριο, μετά από την ρήξη με τον Carranza, που αντιπροσωπεύει την αγροτική αστική τάξη του βορρά, τα αγροτικά στρατεύματα των Villa και Zapata εισέρχονται θριαμβευτικά στην πόλη του Μεξικού ανυψώνοντας τα πανό της παρθένου της Guadalupe, πατρόνας των αυτόχθονων λαών. Οι κάτοικοι της πρωτεύουσας φοβούνται τον Αττίλα του Νότου, αλλά οι επαναστάτες δεν διαπράττουν λεηλασίες ούτε πράξεις βίας. Σε μια χειρονομία που έγινε διάσημη μετά, ο Ζαπάτα αρνείται να καθίσει στην προεδρική καρέκλα: «Δεν μάχομαι γι ‘αυτό, μάχομαι για τη γη, για να την δώσουν πίσω». Και επιστρέφει στο Morelos, ελεύθερη περιοχή μετά την φυγή των ιδιοκτητών γης και των ομοσπονδιακών, federales.
Το 1915 λαμβάνει μορφή η κοινότητα, η κομούνα του Morelos, όπου ο ζαπατίστας διανέμουν τη γη και εκδίδουν νόμους για να επιστρέψουν την εξουσία στους pueblos, πλαισιωμένους από νεαρούς καλλιτέχνες και διανοούμενους από την Πόλη του Μεξικού.
Μετά από κάποιο χρόνο κάμψης της επανάστασης, το 1919 ο Εμιλιάνο Ζαπάτα προσελκύεται σε μια ενέδρα και δολοφονείται.
Ο Ζαπάτα δεν έπαψε ποτέ να ιππεύει μαζί με τους αυτόχθονες μεξικάνους για την ελευθερία και κατά της εκμετάλλευσης. Στα τέλη της δεκαετίας του 1900 τον είδαμε ξανά να παίρνει στους ώμους το τουφέκι για τους φτωχότερους, για τους ανθρώπους του, το λαό του.
https://www.infoaut.org/storia-di-classe/10-aprile-1919-assassinio-di-emiliano-zapata
