Ο Σταύρος Τσακίρης είδε στο πρόσωπο και την ερμηνευτική δεινότητα της βραβευμένης με Olivier Award, ως καλύτερη ηθοποιός, Kathryn Hunter (Κάθρυν Χάντερ) τον ιδανικό Προμηθέα και η διεθνούς φήμης ελληνικής καταγωγής ηθοποιός, αποδέχτηκε με θέρμη την πρόσκλησή του να ενσαρκώσει τον ομώνυμο ρόλο. Ας σημειωθεί ότι ο ρόλος του Προμηθέα ερμηνεύεται για πρώτη φορά παγκοσμίως από μια γυναίκα ηθοποιό. Πώς όμως αλλιώς, όταν μιλάμε για ένα ρόλο που αντιπροσωπεύει το ανθρώπινο είδος να υπάρχει διαχωρισμός σε άντρα ή γυναίκα.
Η συνάντηση του Σταύρου Τσακίρη με τη μεγάλη Βρετανίδα ηθοποιό έγινε πέρυσι το καλοκαίρι, οπότε και συμφωνήθηκε να παρουσιαστεί η τραγωδία του Αισχύλου και μάλιστα στα Ελληνικά. «Η Κάθρυν Χάντερ είναι Ελληνικής καταγωγής αλλά δεν είχε ερμηνεύσει έως τώρα κάποιον ρόλο στα Ελληνικά», τονίζει ο Σταύρος Τσακίρης. «Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου κι έχει αναγνωρισθεί παντού σαν μια από τις σπουδαιότερες ηθοποιούς της εποχής μας.»
Το πιο εμβληματικό έργο του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου παρουσιάζεται από την παράσταση σαν ένας παντοτινός λαϊκός θρύλος που ισχύει ακόμη στο σημερινό ταραγμένο κόσμο χωρίς ετεροχρονισμούς γιατί παραμένει να είναι μια ανοιχτή πληγή.
Όσο οι προκαταλήψεις απέναντι στην Ελευθερία του ατόμου ισχύουν, όσο ο ανθρώπινη σκέψη ποδηγετείτε από θρησκείες και εξουσίες, όσο υπάρχει εκμετάλλευση από άνθρωπο σε άνθρωπο κι όσο η βία απλώνει τον ιστό της ο Προμηθέας θα παραμένει δεσμώτης κάπου στη γη, μέσα στις μεγαλουπόλεις. Περιμένει ακόμη να τον ελευθερώσουμε.
Ο Σταύρος Τσακίρης έχει παρουσιάσει έως τώρα 19 παραστάσεις τραγωδιών στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο «Προμηθέας» είναι η πέμπτη παρουσία του στο Φεστιβάλ Επιδαύρου.
Στην παράσταση τον κεντρικό ρόλο του «Αφηγητή» κρατά ο πλέον εμβληματικός Έλληνας ηθοποιός στο Αρχαίο Δράμα Νικήτας Τσακίρογλου, ο οποίος έχει υποδυθεί ο ίδιος τον Προμηθέα στο παρελθόν δυο φορές.
Στο ρόλο του Ήφαιστου είναι ο Δημήτρης Πιατάς που για πρώτη φορά ερμηνεύει έναν τραγικό ρόλο, παρά την πλούσια παρουσία του στο φεστιβάλ Επιδαύρου.
Η Πέγκυ Τρικαλιώτη υποδύεται την Ιώ. Ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης στο ρόλο του «Κράτους» και ο Γεράσιμος Γενατάς κρατά τον ρόλο του Ωκεανού.
Τέλος, το ρόλο του Ερμή μοιράζονται τρεις από τους πιο πολλά υποσχόμενους ηθοποιούς της νεότερης γενιάς: η Ηλιάνα Μαυρομάτη, η Αντιγόνη Φρυδά και ο Κωσταντίνος Νικούλι.
Ο εννεαμελής χορός έχει ως Κορυφαίο το παλαιό στέλεχος του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας Περικλή Βασιλόπουλο.
Η μετάφραση, που έγινε ειδικά για τη παράσταση, είναι του Δημήτρη Δημητριάδη, τα σκηνικά του διεθνούς φήμης Έλληνα γλύπτη Κώστα Βαρώτσου και τα κοστούμια του σημαντικού ενδυματολόγου Γιάννη Μετζικώφ που έχει «ντύσει» περισσότερες από 80 παραγωγές Αρχαίου Ελληνικού Δράματος.
Την ευθύνη για την κίνηση έχει ο Ιταλός Marcello Magni, ένας εκ των συνιδρυτών του διεθνώς γνωστού θιάσου Complicite.
Σκηνοθετικό Σημείωμα
Ίσως η αρχαιότερη τραγωδία.
Ίσως το πιο φωτισμένο κείμενο όλων των εποχών.
Ίσως το πιο κρυπτικό κείμενο του κόσμου.
Ίσως το πιο βλάσφημο που γράφτηκε ποτέ.
Ίσως το πιο ευσπλαχνικό κείμενο γι’ αυτό το ον που σπαράζει ανάμεσα στο πολύ φως του σύμπαντος και το βαθύ σκοτάδι που προσπαθούν να του επιβάλουν στο μυαλό.
Μέγας τυραννισμένος ο Άνθρωπος και νυν και αεί.
Αναρωτιέσαι αν η ζωή που βιώνουμε είναι μια τιμωρία που ακολούθησε το προπατορικό αμάρτημα ή μια επιλογή του ανθρώπου να ορίσει ο ίδιος τη γήινη μοίρα του.
Η φωτιά που έκλεψε ο Προμηθέας είναι το φως που συνεχίζει να καίει.
Σταύρος Σ. Τσακίρης
Προμηθέας Δεσμώτης – Η Παράσταση
Ο αφηγητής αφού εξιστορήσει τη μάχη των θεών για την εξουσία των ουρανών και την επικράτηση του Δία, παρακολουθεί την πτώση του ανθρώπου και του μόνου υποστηρικτή του, του Προμηθέα, στη γη.
Στην κορυφή του Καυκάσου, ο Ήφαιστος και οι συνοδοί του στήνουν ένα ψηλό στύλο όπου δένουν τον τιμωρημένο Προμηθέα. Αυτός, μόνος πια, θρηνεί για την άδικη έκπτωσή του και μέμφεται την αχαριστία του Δία.
Μόνοι του συμπαραστάτες οι άνθρωποι που νίκησαν τον φόβο τους. Κάποια στιγμή φτάνει και ο Ωκεανός. Πλάσμα της φαντασίας του Προμηθέα ή πραγματικός ευσπλαχνικός Θεός; Άγνωστο. Του προτείνει να συμβιβαστεί με τον Θεό και να ζητήσει συγνώμη. Ο Προμηθέας δεν τον εμπιστεύεται και τον διώχνει. Μόνος στα δεσμά του συνεχίζει.
Μετά φτάνει η Ιώ, που φέρνει την Άνοιξη στον έρημο τόπο. Ο Προμηθέας χαίρεται, αλλά γνωρίζει ότι σύντομα η Ιώ θα χαθεί μέσα στους μεγάλους δρόμους, όπως είναι η μοίρα που της έδωσε η κατάρα της Ήρας. Έτσι και θα συμβεί. Καταχνιά σκεπάζει τα πάντα και πάλι.
Ο Προμηθέας πιο απελπισμένος από ποτέ και μόνος. Τότε εμφανίζεται ο τρισυπόστατος και ερμαφρόδιτος Ερμής που του ανακοινώνει την τελική καταδίκη του. Ο Προμηθέας χάνεται στο σκοτάδι.
«Γιατί εμένα Θεέ μου;», αναρωτιέται για πολλοστή φορά.
Μένει παντοτινά δέσμιος περιμένοντας τον λυτρωτή του που μπορεί να μην είναι άλλος παρά η επικράτηση του πνεύματος του.
Η Ιστορία εξελίσσεται σαν ένας παλιός λαϊκός μύθος με συνεχείς ανατροπές, όπου το πραγματικό και το υπερβατικό εναλλάσσονται διαρκώς. Οι μορφές των ονείρων μιλούν, άνθρωποι πουλιά τιμωρούν και ο Ουρανός με τ’ άστρα «κατεβαίνει» στη γη. Οι εποχές αλλάζουν και μόνο ο αλυσοδεμένος άνθρωπος (μέχρι και σήμερα) περιμένει τη σωτηρία του από κάθε σκλαβιά, κάθε προκατάληψη.
Γιατί όμως μια γυναίκα να ενσαρκώσει έναν ανδρικό ρόλο;
Ο Προμηθέας είναι ο άνθρωπος – Θεός. Ένας εκπεπτωκώς άγγελος. Δεν είναι ούτε άντρας, ούτε γυναίκα. Είναι αυτός/αυτή που αρνήθηκε τον όποιον διαχωρισμό ανάμεσα στους ανθρώπους. Τους αγάπησε και τους υπερασπίστηκε. Θρηνεί για τη γήινη μοίρα τους, που είναι ο Θάνατος. Μια μοίρα κοινή για όλους.
Ο Σκηνικός Χώρος
Ένα έρημο, παγωμένο τοπίο όπου δεσπόζει ένας κόκκινος στύλος πάνω στον οποίο είναι δεμένος ο Προμηθέας. Γύρω του ένας δεκαοχταμελής θίασος με προεξάρχοντα έναν αφηγητή, αναβιώνει τα πάθη του ήρωα με ελπίδα να κρατήσει ζωντανό το μύθο του.
Μουσικές λαϊκές από τον Καύκασο, την Ελλάδα, την Ανατολή, αλλά και σύγχρονες. Συντεθειμένες και αυτοσχεδιαστικές, σταχυολογημένες σαν μια κιβωτός, απόηχος ενός κόσμου που επιμένει να υμνεί τη ζωή.
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Σταύρος Σ. Τσακίρης
Μετάφραση: Δημήτρης Δημητριάδης
Σκηνογράφος: Κώστας Βαρώτσος
Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ
Κίνηση: Μαρτσέλο Μάνι
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθοί σκηνοθέτη: Έφη Ρευματά, Μαρία Φλωράτου
Φωτογραφίες: Μαριλένα Αναστασιάδου
Αφίσα – Πρόγραμμα: Πέτρος Παράσχης
Παίζουν: Kathryn Hunter, Νικήτας Τσακίρογλου, Δημήτρης Πιατάς, Πέγκυ Τρικαλιώτη, Αλέξανδρος Μπουρδούμης, Γεράσιμος Γεννατάς, Περικλής Βασιλόπουλος, Ηλιάνα Μαυρομάτη, Αντιγόνη Φρυδά, Κώστας Νικούλι, Έφη Κιτσαντά, Μπέτυ Αποστόλου, Δημήτρης Παγώνης, Περικλής Σκορδίλης, Νίκος Μπακάλης, Αντώνης Βλάσσης.
«Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου
Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων
Κυριακή 18 Αυγούστου, ώρα 21.00
Ίσως το πιο φωτισμένο κείμενο όλων των εποχών στο Αρχαίο Θέατρο των Φιλίππων
