Working Class Hero
La madre Teti, la dea dai piedi d’argento, ridisse
che due sorti mi portano al termine di morte;
se, rimanendo, combatto intorno a Troia,
perirà il mio ritorno, la gloria però sarà eterna;
se invece torno a casa, alla mia patria terra,
perirà la nobile gloria, ma a lungo la vita
godrò, non verrà subito a me destino di morte
– Iliade, IX, 410-416 Ιλιάδα
Η μητέρα Θέτις, η θεά με τα ασημένια πόδια, επανέλαβε
ότι δύο μοίρες με οδηγούν στο τέρμα του θανάτου
εάν, παραμένοντας, παλεύω γύρω από την Τροία,
θα αφανιστεί η επιστροφή μου, η δόξα όμως θα είναι αιώνια
αν αντίθετα επιστρέψω σπίτι, στην πατρίδα μου τη γη μου,
θα χαθεί η ευγενική δόξα, αλλά τη ζωή για μεγάλο χρονικό διάστημα
θα απολαύσω, δεν θα έρθει αμέσως σε μένα μοίρα θανάτου
Let us die young or let us live forever
We don’t have the power, but we never say never
Sitting in a sandpit, life is a short trip
The music’s for the sad man
– Alphaville, Forever Young
Σε έναν από τους εξωτερικούς τείχους του Old Trafford, το στάδιο της Manchester United, υπάρχει μια πινακίδα που τιμά τη μνήμη των πεσόντων της 6ης φεβρουαρίου 1958. Είναι μια ημερομηνία που σφραγίζεται με φωτιά στην ιστορία της αγγλικής λέσχης, η οποία σηματοδοτεί το τέλος των Busby Babes , των παιδιών του Matt Busby που την μεταμόρφωναν σε ισχυρότερη ομάδα στην Ευρώπη. Εκείνη τη μέρα στο αεροδρόμιο του Μονάχου υπήρχε χιόνι, και αυτό βοήθησε να εμποδιστεί η απογείωση του αεροπλάνου που θα έπρεπε να φέρει στο σπίτι τους κόκκινους διαβόλους, i Red Devils, που επέστρεφαν από ένα αγώνα του ευρωπαϊκού Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Η ειρωνεία της τύχης ήθελε η συντριβή να συμβεί πριν ακόμη το αεροπλάνο αποκολληθεί από το έδαφος. Παρόλα αυτά οι μισοί από τους επιβάτες έχασαν τη ζωή τους.
Εννέα χρόνια μετά την τραγωδία της Superga, στην οποία είχε εξαφανιστεί η Μεγάλη Τορίνο, il Grande Torino, το αγγλικό ποδόσφαιρο γνώρισε το ίδιο πένθος, αναστατωμένο, διαταραγμένο σε συναισθηματικό επίπεδο, και ακρωτηριασμένο σε εκείνο το ιστορικό. Η τραγωδία ξήλωσε πράγματι τους καλύτερους νέους παίκτες από την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και την αγγλική εθνική ομάδα, αλλάζοντας έτσι την ιστορία του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Είναι η διατριβή, η θέση πολλών μαρτύρων που εμφανίζονται σε αυτό το βιβλίο. Βιβλίο του οποίου δεδηλωμένη πρόθεση είναι, ωστόσο, μια άλλη, να δώσει μια απάντηση στην ερώτηση που κάθε φίλαθλος τουλάχιστον μία φορά στη ζωή έχει κάνει. Ποιος υπήρξε ο μεγαλύτερος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών;
Ο σκεπτικισμός του συντάκτη, του συγγραφέα την πρώτη φορά που πέφτει επάνω στην απάντηση ενός παλιού λάτρη του ποδοσφαίρου είναι ο ίδιος με του αναγνώστη που πρόκειται να αντιμετωπίσει αυτές τις σελίδες. Ο Duncan Edwards; Ας μην κάνουμε αστεία, παρακαλώ. Ενός παίκτη που πέθανε μόλις στα είκοσι ένα μπορεί να ειπωθεί στην καλύτερη περίπτωση ότι θα γίνονταν ο μεγαλύτερος, αλλά βάζοντας τον μπροστά από την ιδιοφυία που ξεδιπλώνεται του Pelé ή του Maradona, ή των Ρονάλντο και Μέσι της εποχής μας, ακούγεται σαν μια πρόκληση, προβοκάτσια.
Αλλά το βιβλίο του Leighton είναι κάθε άλλο παρά προκλητικό. Η μέθοδος διερεύνησης του είναι απλή και γραμμική: να ξαφρίσει τον θρύλο του Duncan Edwards και των Busby Babes από την αύρα της αγιότητας λόγω του τραγικού τους τέλους, για να αντιμετωπίσει και να ασχοληθεί με απλά αθλητικά χρονικά. Ο Leighton καταβροχθίζει, αλέθει άρθρα επί άρθρων, είτε πρόκειται για εκθέσεις και αναφορές των παιχνιδιών νεανικών πρωταθλημάτων σε τοπικές εφημερίδες, ή εκείνων των συναντήσεων της Πρώτης αγγλικής κατηγορίας και της εθνικής σε μεγάλες εφημερίδες του βασιλείου. Συνθέτει έτσι την ιστορία, την αφήγηση μιας καριέρας τόσο γρήγορης όσο ήταν σύντομη. Και ενώ διερευνά τις γραπτές πηγές, δεν παραιτείται από τη συζήτηση με μάρτυρες που ζουν ακόμα ή από την αναφορά των δηλώσεων εκείνων που έχουν χαθεί. Με αυτό τον τρόπο σκιαγραφεί την προσωπικότητα του πρωταθλητή, ένα μη δευτερογενές συστατικό για την αξιολόγηση του μεγέθους του.
Τελικά φθάνει να δώσει μια απάντηση καθόλου ρομαντική, αλλά ουσιαστικά τεχνική και ψυχολογική, που μας αφήνει έκπληκτους, αποπροσανατολισμένους από τη σαφήνεια και την απλότητα της.
Αυτή είναι και η ιστορία ενός ήρωα. Ήρωα με την κλασική έννοια, μια φιγούρα που συνδυάζει τη δύναμη και το πεπρωμένο του Αχιλλέα με την ηρεμία και την ανθρωπιά του Έκτορα. Νέος, δυνατός και υγιής, τέλειος για να ενσαρκώνει τον ιδανικό τύπο γιο της Aλβιώνας, σήμερα ο Edwards απεικονίζεται σε ένα άγαλμα στο κέντρο της πόλης όπου γεννήθηκε και όχι μπροστά σε ένα γήπεδο όπως άλλοι μεγάλοι του αγγλικού ποδοσφαίρου.
Duncan Edwards, ποιος ήταν αυτός; Οι μαυρόασπρες ταινίες στο Youtube μας δίνουν την λαμπερή φιγούρα ενός αγοριού με πρόσχαρο πρόσωπο, με ένα ισχυρό σουτ σαν λίγα και μια μεγάλη γκάμα από πάσες. Τίποτα άλλο.
Το μητρώο μας λέει ότι γεννήθηκε το 1936, στην μικρή πόλη Dudley, στη λεγόμενη Black Country, Μαύρη Χώρα, περιοχή των West Midlands που παίρνει το όνομά της από την εμφάνιση του τοπίου. Μαύρο γιατί κυριαρχείται από τις φλέβες και τα ανθρακωρυχεία, από τα μεγάλα εργοστάσια παραγωγής χάλυβα και από τις βιομηχανικές αναθυμιάσεις που έκρυβαν τον ήλιο και δηλητηρίαζαν τον αέρα. Ένα τοπίο που έχει εμπνεύσει ορισμένες λογοτεχνικές περιγραφές συγγραφέων όπως ο Dickens και ο Tolkien, αυτός ο τελευταίος μεγάλωσε λίγα μίλια πιο πέρα.
Κάτω από εκείνο τον ουρανό χρώματος μολυβί απλώνονταν μια θάλασσα από σπίτια βαλμένα στη σειρά, αυτών που κέρδιζαν για να ζήσουν σε εκείνα τα εργοστάσια και στα ορυχεία.
Από εκεί έρχονταν ο ήρωας που αποθανατίστηκε από το μύθο των καταπληκτικών Busby Babes. Και από εκεί δεν προχώρησε πολύ περισσότερο. Μόνο μια μεταφορά στο βορρά, σε ένα άλλο βιομηχανικό αστικό συγκρότημα , εκείνο του Μάντσεστερ, σε ένα ελαφρώς αστικό σπίτι, όπου μοιράζονταν τους χώρους με τoυς άλλους απογόνους της United.
Ο Έντουαρντς ήταν γιος της εργατικής τάξης και ενσωμάτωνε τα όνειρα εξαγοράς-λύτρωσης εκείνων που είχαν βγει από τον πόλεμο και επιδίωκαν να ξεφύγουν από τη φτώχεια. Μια λύτρωση που δεν περνούσε τότε μέσα από τον πλουτισμό, επειδή δεν μπορούσε να γίνει έτσι, οι αθλητικοί νόμοι της εποχής το απαγόρευαν. Ήταν μάλλον ζήτημα αποφυγής του ορυχείου ή του κλιβάνου, προσφέροντας έτσι μια λιγότερο αχάριστη μοίρα από αυτή των πατέρων.
Αν δεν κοιτάξουμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο βρισκόταν το Old Trafford, το Θέατρο των Ονείρων που περιβάλλονταν από καμινάδες, όπου έβγαιναν στη σκηνή πολλά από τα κατορθώματα των Busby Babes, λίγα μπορεί να δει κανείς από την εικόνα του Edwards. Η υπερηφάνεια εκείνων που πήγαιναν στο γήπεδο αντανακλάται σε αυτή των παικτών του Matt Busby. Ένα σάββατο στα δύο στις τρεις το μεσημέρι, οι Babes έπαιζαν για τους δικούς τους ανθρώπους, για εκείνη την εν δυνάμει Mancunia Worker Republic που είχε το επίκεντρo της στο Old Trafford.
Nα γιατί ο Jimmy Murphy, το αδιαχώριστο δεξί χέρι του Busby, χαμογελούσε μπροστά στην αυταρέσκεια του θεατρικού Mohammed Ali όταν τον άκουγε να λέει ότι ήταν ο μεγαλύτερος και απαντούσε: «Ο μεγαλύτερος υπήρξε ένας ποδοσφαιριστής που ονομάζεται Duncan Edwards». Αυτοί οι τραχείς άντρες, ο Murphy, ο Busby, οι οποίοι με τη σειρά τους βγήκαν από τις ουαλικές κοιλάδες και τα ορυχεία της Σκωτίας, ξεπλυμένοι αλλά με πρόσωπα που μιλούσαν για δουλειά και μόχθο και πόλεμο, έβλεπαν στον Edwards την πρακτική υλοποίηση του ποδοσφαίρου έτσι όπως το ήθελαν: ένα παιχνίδι φτιαγμένο από δύναμη, μαεστρία, ταχύτητα και πολλή θάρρος. Μία μάχη προσομοιωμένη, έντεκα ενάντια σε έντεκα, η οποία επιτέλους δίνονταν στα ίσα, μεταξύ ανδρών, ανεξάρτητα από την προέλευση και τα επώνυμα. Ήταν η ευκαιρία για εκείνους που έρχονταν από τις «μαύρες» περιοχές της χώρας να δείξουν σε όλους από τι πάστα ήταν φτιαγμένοι, χωρίς την προοπτική ενός άλματος που θα τους εκτόξευε στο αντίθετο άκρο της κοινωνικής σκάλας.
Σήμερα είναι αδιανόητο οι ποδοσφαιριστές των μεγάλων συλλόγων να μην είναι τόσο πλούσιοι και διάσημοι όσο οι ηθοποιοί του Χόλιγουντ ή τα ροκ αστέρια, με δίπλα τους φίλες και συζύγους που φαίνονται (και μερικές φορές είναι) μοντέλα. Το αστέρι Κριστιάνο Ρονάλντο μπορεί να προσφερθεί να διευθετήσει τα δάνεια εκατομμυρίων του με τις φορολογικές αρχές υπογράφοντας μια λευκή επιταγή, όπως ένας άραβας σεΐχης. Παρακαλώ, γράψτε εσείς το ποσό. Όσο ταπεινή κι αν είναι η προέλευση του, ο άνθρωπος που ξέρει να παίζει εξαιρετικά καλά το ποδόσφαιρο είναι στην κορυφή του κόσμου, και εκείνη την προέλευση του την βλέπει με κιάλια. Τα εκατομμύρια των κοινών θνητών που τον βλέπουν να παίζει βλέπουν εκείνον που τα κατάφερε, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει το ατομικό όνειρο της επιτυχίας, της φήμης, του πλούτου, έναν που θα μπορούν να θαυμάσουν και να ζηλέψουν, σίγουρα όχι κάποιον με τον οποίον μπορούν να ταυτιστούν συλλογικά.
Η ιστορία του Duncan Edwards έρχεται λοιπόν από έναν άλλο κόσμο και ένα άλλο ποδόσφαιρο, που μερικές φορές θα μπορούσε να φανεί συγκινητικό. Στη δεκαετία του ’50, δεν παίζονταν σε όμορφους χλοοτάπητες αλλά αγγλικά, αντιθέτως, τα παιχνίδια παλεύονταν συχνά μέσα στη λάσπη χωρίς φυλακισμένους, με εξοπλισμό και υλικά από τρίτο χέρι, και σεμνές επιστροφές στο σπίτι με δημόσια μέσα μεταφοράς ή ιδιωτικά πεντάλ. Όλα χωρίς την κάλυψη των σημερινών μέσων μαζικής ενημέρωσης, έτσι ώστε οι πρωταθλητές να αναγνωρίζονται μόνο από τους δικούς τους οπαδούς, ίσως γείτονές τους.
Ο Leighton, ωστόσο, στέκεται μακριά και αποφεύγει να δείξει επιείκεια και νοσταλγία για τις παλιές μέρες. Αντίθετα, προσφέρει μια πολύ διαυγή ματιά στους κινδύνους και τα όρια εκείνου του ποδοσφαίρου. Φυσικοί κίνδυνοι, σωματικοί, όταν οι κανονισμοί ήταν πολύ πιο ήπιοι όσον αφορά τις αντιπαραθέσεις του παιχνιδιού, και περιορισμούς στην ελευθερία των παικτών, των ποδοσφαιριστών να διαπραγματεύονται τις αμοιβές και τις εταιρικές υποχρεώσεις, δηλαδή το επαγγελματικό τους πεπρωμένο.
Κυρίως, υπάρχει ένα άλλο στοιχείο του «αρχαίου» έπους των Busby Babes επάνω στο οποίο φαίνεται να επιμένει ο Leighton, δηλαδή την σημασία που είχε η φιλία σε εκείνη την εμπειρία. Το παρατσούκλι, η ονομασία προέρχονταν από το γεγονός ότι ήταν κάτι λίγο παραπάνω από έφηβοι. Το σύστημα επιλογής και προετοιμασίας που είχε στηθεί από τον Matt Busby στη Manchester United στόχευε στους πολύ νέους. Ο Busby τους έψαχνε και τους φρόντιζε, περιμένοντας τους να είναι έτοιμοι, χωρίς βιασύνη προκειμένου να μην κάψουν τα μεταβατικά στάδια. Έτσι τα αγόρια μεγάλωναν μαζί, ζούσαν μαζί, μαζί προπονούνταν και περνούσαν τον ελεύθερο χρόνο τους, και όταν έβγαιναν στον αγωνιστικό χώρο αυτό γίνονταν μια ακόμη στιγμή της κοινής ζωής τους. Οι δεύτεροι πατεράδες τους Busby και Murphy σχημάτιζαν με αυτό τον τρόπο μια συμπαγή ομάδα, την οποία ούτε η καλή ούτε η κακή τύχη θα μπορούσε να διασπάσει. Μαζί έκαναν πράξη μια γενετική και πνευματική επανάσταση στο ποδόσφαιρο, η οποία συνέπεσε με μια ευρύτερη μεταμόρφωση της κοινωνίας και του φαντασιακού.
Αυτό το βιβλίο είναι επομένως και η ιστορία μιας ομάδας φίλων και του στοιχήματος, της πρόκλησης, που εκτόξευσαν στον κόσμο. Μια ιστορία χωρίς ένα ευτυχές τέλος, επειδή το παιχνίδι μετατράπηκε σε τραγωδία, σαν να είχε αντικαταστήσει ένας πραγματικός πόλεμος τον προσομοιωμένο πόλεμο, με νεκρούς, τραυματίες και επιζώντες οι οποίοι επλήγησαν από το αίσθημα της ενοχής.
Ένας από αυτούς τους επιζώντες είναι ακόμα στο σπίτι του στο Old Trafford. Ο Sir Bobby Charlton, γεννημένος το 1937, δεν χάνει την ευκαιρία να θυμάται αυτή τη σύντομη αλλά έντονη εποχή δόξας που έχει σημάδεψε τη ζωή του για πάντα. Είναι η ζωντανή μνήμη αυτός, ο επιζών φίλος της σφαγής, ο οποίος έκανε αυτό που θα έπρεπε να κάνει ο Έντουαρντς: να κερδίσει ένα Παγκόσμιο Κύπελλο, ένα Κύπελλο Πρωταθλητριών, τη χρυσή Μπάλα, να λάβει την τιμητική διάκριση του ιππότη και να γίνει ένας διευθυντής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ . Ακούγοντας τον να μιλά σήμερα κάνει μια ορισμένη εντύπωση, αλλά τα λόγια του όμως είναι απολύτως διαυγή, όταν λέει: «Ο Duncan Edwards ήταν ο μόνος παίκτης που με έκανε να αισθάνομαι κατώτερος. Ήταν φανταστικός και τον αγαπούσα. »
Η αρχή αυτού του βιβλίου, στην οποία ο Leighton φαντάζεται πως θα συνέβαιναν τα πράγματα εάν οι δύο φίλοι είχαν επιζήσει και οι δύο, είναι μια πικρή αντίστροφη υπόθεση στην ιστορία, αυτή στην οποία ο Αχιλλέας της Britannia κερδίζει τον πόλεμο και επιστρέφει σπίτι για να μεγαλώσει παιδιά και να γεράσει. Το φινάλε είναι ένα Σαιξπηρικό δράμα αντιθέτως, στο οποίο τα θανατηφόρα συμπτώματα συσσωρεύονται μέχρι να φτάσουν στην καταστροφή, μετά σε ένα αδύναμο και ακόμη και σκληρό νήμα ελπίδας, στη συνέχεια στην τραγωδία και το πένθος. Ο αναγνώστης ανακαλύπτει τον εαυτό του ευγνώμονα στον Leighton για την διακριτικότητα με την οποία ασχολείται με τη μοίρα των συγγενών του Edwards, χωρίς να επιδίδεται σε λεπτομέρειες οίκτου και λέγοντας λίγα πράγματα που ήδη λένε τα πάντα.
Ο κατάλογος των μεταθανάτιων, post mortem αφιερωμάτων και εορτασμών δείχνει πόσο μεγάλο ήταν το αντίκτυπο που είχε εκείνη η εξαφάνιση στον κόσμο του βρετανικού και ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, αλλά δεν λέει ακόμα τίποτα για την κληρονομιά του ή καλύτερα για το συμβολικό φορτίο που φέρνει μαζί της η φιγούρα του. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Leighton μιλάει για αυτόν ως ένα ηθικό πρότυπο για τον αθλητισμό. Και μάλλον δεν κάνει λάθος.
Πρώτα απ ‘όλα, επειδή ο Edwards δεν γνώρισε ποτέ τον ναρκισσισμό του πρωταθλητή. Έχοντας ζήσει πριν από την μεγάλη θεαματοποίηση του ποδοσφαίρου στην τηλεόραση, γλίτωσε τη μετατροπή των παικτών σε αστέρια της show business, κάτι που θα ήταν ασυμβίβαστο με τον ντροπαλό χαρακτήρα του, την ταπεινοφροσύνη και το πάθος του για το ίδιο το παιχνίδι, αυτό καθεαυτό. Δεν υπάρχει αμφιβολία όντως ότι μια συγκεκριμένη αφήγηση του ποδοσφαίρου για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, επικοινωνιακή, με καταναγκαστική επιμονή στο ατομικό ταλέντο, σε συνδυασμό με τις αστρονομικές τζίφρες που καταβάλλονται για τους μεγάλους παίκτες, καταλήγει να ρυθμίζει, να επηρεάζει την αντίληψη του παιχνιδιού και αυτήν που ο πρωταθλητής έχει για τον εαυτό του.
Πόσες φορές έχουμε δει και ξαναδεί το δεύτερο γκολ του Ντιέγκο Μαραντόνα κατά της Αγγλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986 στο Μεξικό, κάτι που πολλοί θεωρούν ότι είναι το πιο όμορφο που έγινε ποτέ; Ένας δαιμόνιος και άπιαστος παίκτης ξεκινά με την μπάλα στα πόδια από την μέση του γηπέδου, ντριμπλάρει ολόκληρη την αντίπαλη ομάδα συμπεριλαμβανομένου του τερματοφύλακα και σκοράρει. Συγκρίνετε το με το γκολ που περιγράφεται σε αυτό το βιβλίο στη σελίδα 179, όπου η δράση ξετυλίγεται σε ολόκληρο το γήπεδο και είναι χορική, και με το ίδιο αντίκτυπο, με ισοπαλία στις εντυπώσεις θα έχουμε ξεκάθαρη την διαφορά μεταξύ δύο εικόνων του πρωταθλητή πολύ διαφορετικών.
Δίχως να παραπέμπουμε στην εκκεντρική προσωπικότητα του Maradona, σκεφτείτε επίσης τα λόγια του Ρονάλντο σχετικά με τη νεανική του ηλικία στην United, σε μια πολύ πιο πρόσφατη εποχή: «Όταν άρχισα να παίζω στη Manchester United ξεκίνησα να το πιστεύω: είδα ότι δεν υπήρχαν πολλοί άνθρωποι με το ταλέντο μου, την αφοσίωσή μου, τις προσπάθειές μου, την ποδοσφαιρική ηθική μου. Κανείς δεν μπορεί να συγκριθεί με μένα, κανείς άλλος δεν θα είναι ποτέ Κριστιάνο Ρονάλντο. »
Το εγώ του σύγχρονου πρωταθλητή αντικαθιστά το «εμείς» της ομάδας με ένα πλήθος μοναδικών κτητικών επιθέτων. Ταλέντο, αφοσίωση, προσπάθεια, αθλητική δεοντολογία, γίνονται ατομικές ιδιότητες που αποθεώνουν την αριστεία, την υπεροχή του ατόμου.
Αν και συχνά βρέθηκε να κάνει την διαφορά μέσα στο γήπεδο, ο Edwards, για την συγκυρία, το ρόλο, τη νοοτροπία και τον χαρακτήρα, δεν θα μπορούσε ποτέ να ειδωθεί με αυτό τον τρόπο ούτε να μιλήσει έτσι, με αυτό τον τρόπο ο ίδιος, ούτε να μιλήσουν άλλοι έτσι γι αυτόν.
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίον ο Edwards μπορεί να είναι ένα μοντέλο είναι η αυθεντικότητα του, η οποία τον τοποθετεί σε αντίθεση με τους υποψήφιους στο θρόνο του καλύτερου παίκτη στην ιστορία.
Τι κοινό υπάρχει ανάμεσα στους Di Stéfano, Pelé, Best, Cruyff, Maradona, Platini κ.λπ., μέχρι τον Messi και τον Ronaldo;
Η απάντηση είναι εύκολη: όλοι είναι επιθετικοί. Οι μισοί από αυτούς είναι οι αριθμοί 10, σέντερ φορ, εκείνοι που ολοκληρώνουν τις ενέργειες, οι οποίοι ντριμπλάρουν τις άμυνες, οι οποίοι σκοράρουν.
Ο Έντουαρντς μπορούσε να παίξει και σέντερ φορ, στην πραγματικότητα, και μερικές φορές το έκανε με εμφανείς συνέπειες στα αποτελέσματα των αγώνων, αλλά πρώτα απ ‘όλα ήταν ένας αμυντικός. Στην πλάτη του φορούσε τον αριθμό 6 και έπαιζε σε εκείνο το διάστημα μεταξύ της άκρης της περιοχής και του κέντρου του γηπέδου που ήταν το κλειδί για το ποδόσφαιρο τότε. Μεσαίος ακραίος ή η αριστερός στο κέντρο, αν προτιμάτε, ο ίδιος αφιερώνονταν έντονα τόσο στην απαγόρευση του παιχνιδιού των αντιπάλων όσο και στην προώθηση ενεργειών προς τα εμπρός. Ενέργειες που μπορούσαν να προκληθούν από τα διάσημες μακρινές του πάσες για τους ακραίους, ή από τα ανοίγματα του για τους κεντρώους, ή ακόμα και από πραγματικά ασταμάτητoυς καλπασμούς προς τα εμπρός .
Αυτό που τον έκανε να ξεχωρίζει είναι ότι ξεκινούσε από θέση oπισθοχωρημένη, από τα πίσω. Ο Duncan Edwards δεν ήταν ένας goleador, δεν κέρδισε ποτέ την κορυφαία βαθμολογία των σκόρερς. Σκοράριζε, και πολύ μάλιστα, αλλά κυρίως σταματούσε το παιχνίδι του αντιπάλου, όταν ήταν απαραίτητο, έσωζε την εστία, και υπαγόρευε την επανεκκίνηση προς τα εμπρός, όταν δεν ξεκλείδωνε το αποτέλεσμα με μια τορπίλη κάτω από το οριζόντιο δοκάρι. Σε ορισμένες περιπτώσεις έκανε όλα αυτά μαζί.
Αν λοιπόν η ιστορία των πράξεών του με τα Busby Babes ή με την εθνική αγγλική ομάδα μπορεί να είναι μεταφορά αλτρουισμού, αντοχής, θάρρους, αφοσίωσης, ας σηκώσει το χέρι αυτός που δεν θα υποδείκνυε αυτές τις αξίες ως πυξίδα στα αγόρια που ξεκινούν σήμερα να κλωτσούν μια μπάλα με έναν αριθμό στη φανέλα, ή πιο απλά να αντιμετωπίζουν τη ζωή. Για το λόγο αυτό, ενώ ο Leighton ψάχνει σε αυτόν έναν καλό άγγλο ήρωα, η φιγούρα του Edwards υπερβαίνει τα βρετανικά νησιά και καθίσταται καθολική ακριβώς επειδή λειτουργεί ως ένας μύθος ή ένας θρύλος.
Λέγεται ότι δόθηκε στον Αχιλλέα μια επιλογή. Να έχει μια μακρά και ειρηνική ζωή, χωρίς να αφήσει το σημάδι, ή μια σύντομη και γρήγορη ζωή σαν ένα βέλος, γεμάτη αξέχαστες πράξεις
Ο αχαιός ήρωας επέλεξε τη δόξα.
Ίσως ο Duncan Edwards δεν είχε χρόνο να εκφράσει όλη την ποδοσφαιρική δυναμική του, αλλά με αυτόν τον τρόπο γλίτωσε και από τους τραυματισμούς, την παρακμή, το τέλος της καριέρας του σε κάποια ομάδα της Βόρειας Αμερικής ή την συμπαιγνία με το σύστημα ισχύος και εξουσίας που έγινε το ποδόσφαιρο διεθνώς. Ακόμη και όταν ο τελευταίος φίλος θα τον έχει αγγίξει, θα έχει έρθει σε επαφή μαζί του στο άλμπουμ των αναμνήσεων, ο «Big Dunc» θα εξακολουθεί να παραμένει αθάνατος, να αποθανατίζεται σε κάθε σκηνικό, σε κάθε μαύρο και άσπρο πλάνο, ως αρχαίος πολεμιστής στο πεδίο της μάχης. Για πάντα νέος. Για πάντα ισχυρός. Για πάντα μεγάλος. Ένα διακριτικό φάντασμα, όμορφο, που κάθε νεανική ομάδα θα ήθελε να έχει στα αποδυτήρια ένα λεπτό πριν από την είσοδο στον αγωνιστικό χώρο, ικανό να την καθησυχάσει με την εντυπωσιακή παρουσία του, ένα χαμόγελο και τις σωστές λέξεις:
«Στο τέλος όλα θα πάνε καλά, γιατί το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι που ανταμείβει όσους δείχνουν θάρρος. Ας μπούμε μέσα, παιδιά, πάμε! »
Bologna, μάρτιος 2018
[La biografia di Duncan Edwards, η βιογραφία του Duncan Edwards που έγραψε ο James Leighton και μεταφράστηκε από το Wu Ming 4 θα βγει στα βιβλιοπωλεία την πέμπτη 26 απριλίου, giovedì 26 aprile]
Scarica questo articolo in formato ebook (ePub o Kindle)
Φαίνεται ασήμαντο, κοινότυπο, αλλά δεν είναι καθόλου, σε μια εποχή όπως αυτή στην οποία οι έμπειροι σε αυτά τα θέματα, οι γνώστες, δεν φαίνονται υποχρεωμένοι να αποδείξουν αυτά που ισχυρίζονται. Σε μια εποχή άσχετης αλήθειας, μη πραγματικής, όπου αποφεύγουν να διαπιστώσουν και να επιβεβαιώσουν τα γεγονότα έτσι ώστε να φτάσουν στην πάντα αποτελεσματική παροιμία: «Ψέμα στο ψέμα, κάτι θα παραμείνει στο τέλος».