1.- Μας εξηγείς εν συντομία την αγωνιστική πορεία σου στη βασκική αριστερά;
Το Κίνημα Εθνικής Απελευθέρωσης των Βάσκων, θέλω να πω ότι το δικό μου είναι το ίδιο μαχητικό μονοπάτι που πολλοί από τους συντρόφους μου πραγματοποίησαν στο Βασκικό Κίνημα Εθνικής Απελευθέρωσης. Όσον αφορά εμένα, τόσο όσον αφορά την δέσμευση όσο και τον αριθμό των ετών στράτευσης, έχω αγωνιστεί στην ΕΤΑ, στην Βασκική Σοσιαλιστική Επαναστατική Οργάνωση Εθνικής Απελευθέρωσης (Nazio Askapenerako Euskal Erakunde Sozialista Iraultzailea), στο Euskadi Ta Askatasuna. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συνελήφθην, δικάστηκα και φυλακίστηκα τρεις φορές, τόσο στα ισπανικό κράτος όσο και στο γαλλικό. Ήμουν φυγάς δύο φορές και ήμουν επίσης μέλος άλλων οργανώσεων του Ε.Ν.Α.Μ., ακριβώς όπως και πολλοί άλλοι βάσκοι επαναστάτες μαχητές, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.
2.- Πώς γεννήθηκε η αποκαλούμενη ειρηνευτική διαδικασία και πώς την αντιλήφθηκε το βασκικό κίνημα;
Είναι ένα ευρύ και σύνθετο ζήτημα-ερώτημα για να μπορέσω να απαντήσω σε τέσσερις γραμμές. Παρ ‘όλα αυτά, θα προσπαθήσω να διευκρινίσω ορισμένα σημεία, πάντα σύμφωνα με την άποψή μου και σε σχέση με την αγωνιστική μου εμπειρία, διότι δεν σκοπεύω να μιλήσω γι’ αυτό παρά μόνο στο όνομά μου. Θα μιλήσω σε προσωπικό επίπεδο, ως επαναστάτης μαχητής, στο όνομα καμιάς οργάνωσης.
Αρχικά θα ασχοληθώ με την «Ειρηνευτική Διαδικασία» (P.d.P.). Για να αναλύσουμε λίγο τον όρο αυτό αρκεί να διευκρινίσουμε εκείνο που κρύβεται μέσα του, στην Euskal Herria όπως στην Ιρλανδία, στη Βόρεια Αφρική, στο Σαλβαδόρ, στη Γουατεμάλα και σε κάθε γωνιά του κόσμου … Στις χώρες αυτές δεν χρησιμοποιήθηκε συστηματικά η ίδια μαγική φόρμουλα, ο ιμπεριαλισμός έχει χρησιμοποιήσει κάποια άλλη μεταμφίεση, αλλά όλες αυτές οι διαδικασίες, κατά τη γνώμη μου, έχουν το ίδιο εμπορικό-εργοστασιακό σήμα, ακόμη και αν έχουν αναπτυχθεί σε διαφορετικό χρόνο, σε μια διαφορετική απόσταση και σε διαφορετικό πολιτικό πλαίσιο και συγκυρία. Με λίγα λόγια, τι περιέχει η Ειρηνευτική Διαδικασία; Απλά, την αποδοχή της ήττας από πλευράς των επαναστατικών δυνάμεων. Εάν σε μια ειρηνευτική διαδικασία μια επαναστατική δύναμη αφήνει τα οικονομικά μέσα παραγωγής στα χέρια του εχθρού και ακέραιο το καταπιεστικό-κατασταλτικό σύστημα, αν όλα συνεχίζουν να εξαρτώνται από το κεφάλαιο, εάν αποδέχεται την «Ειρήνη», άδεια λέξη, γυμνή, μακρινή από τον ταξικό αγώνα, ως αφηρημένο γεγονός … όλα έχουν τελειώσει. Πρώτα έχασαν ιδεολογικά, επειδή παρέδωσαν τα θεωρητικά όπλα πριν ακόμα από τα υλικά. Χώθηκαν μέσα σε μια στρατηγική ήττα, μερικές φορές χωρίς να το συνειδητοποιήσουν. Είναι σκληρό να λέμε αυτό, αλλά είναι η αλήθεια. Οι επαναστάτες όλου του κόσμου πρέπει να το γνωρίζουν, ειδικά τώρα, διότι στην Κολομβία, για άλλη μια φορά, έχει αποδειχθεί σε τι πράγμα οι «Ειρηνευτικές Διαδικασίες» που προωθούνται από τον ιμπεριαλισμό συνίστανται πραγματικά.
Θέλω να πω ότι δεν είναι αλήθεια ότι σε μια δεδομένη ιστορική στιγμή μια επαναστατική και απελευθερωτική διαδικασία πρέπει σε κάθε περίπτωση (ναι ή ναι) να υποχωρήσει μπροστά στο κεφάλαιο, παίρνοντας ως πρόσχημα την επαναστατική δύναμη και τις υποτιθέμενες γενικές συνθήκες, δεν καταλαβαίνω σε ποια καταστροφική κατάσταση ζουν. Αυτή η παραίτηση-παράδοση μπορεί να συγκαλυφθεί με πολλούς τρόπους: «Βλέποντας και λαμβάνοντας υπόψη ότι η ώρα των όπλων έχει περάσει, με απλά πολιτικά μέσα μπορούμε να αποκτήσουμε εκείνο που με τα όπλα δεν καταφέραμε …», «Ο ένοπλος αγώνας δεν είναι ηθικός», “Μπορούμε να ξεκινήσουμε τη διαδρομή μέσα από τα θεσμικά όργανα», «Πρέπει να οικοδομήσουμε συμμαχίες για να κρύψουμε κάποιες ρωγμές», «Χωρίς μια συμφωνία με την αστική τάξη δεν θα υπάρξει πρόοδος». Η φιλοσοφία του «εφικτού», εκείνη που φτάνει με τους στόχους του καπιταλισμού ή με εκείνους των χωρών καταπιεστών. Συμβιβαστική στάση, ποσιμπιλισμός λοιπόν. Ή βάζοντας κατά μέρος την επαναστατική ηθική και την επαναστατική αισθητική, ενώ οι αξίες και οι φιλοσοφικές έννοιες της μπουρζουαζίας εξαπλώνονται σιγά-σιγά … και ένα μεγάλο κλπ..
Σε κάθε περίπτωση, το μονοπώλιο της βίας παραμένει στα χέρια του κεφαλαίου, ενώ τα καταπιεσμένα έθνη πρέπει να καταστρέψουν ή να παραδώσουν τα αμυντικά τους εργαλεία στο κεφάλαιο. Το ότι η δομή o μηχανισμός και η μορφή του κράτους (για την ακρίβεια η μορφή του κράτους του κεφαλαίου) δεν αλλάζει είναι πράγμα που αποδεικνύεται στα έθνη που αναφέρθηκαν παραπάνω και σε όλες τις ειρηνευτικές διαδικασίες. Από την άλλη πλευρά, έχει αποδειχθεί ότι η μπουρζουαζία, η ολιγαρχία, τα μονοπώλια του διεθνούς κεφαλαίου ή όποια κι αν είναι η οντότητα / η κατάσταση ενισχύονται από την ειρηνευτική διαδικασία. Με λίγα λόγια, η «Ειρηνευτική Διαδικασία» είναι μια φόρμουλα του κεφαλαίου, μια νίκη της πλειοψηφίας, για να αποφευχθεί η επανάσταση των εργαζομένων στη χώρα. Αυτές οι σάπιες υποτιθέμενες «ειρηνευτικές διαδικασίες» υπήρξαν εργαλεία πολέμου του ιμπεριαλισμού. Χωρίς εξαιρέσεις.
Εάν το κεφάλαιο δεν επιτύχει το στόχο του μέσω της «Διαδικασίας Ειρήνευσης», μπορεί πάντα να κάνει εκείνο που έκανε με τους Ταμίλ τίγρεις και με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του ή με εκείνο που κάνει με την Παλαιστίνη. Για την εργαζόμενη τάξη και την καταπιεσμένη χώρα ο καπιταλισμός είναι βαρβαρότητα. Για το κεφάλαιο και την αστική τάξη, αντιθέτως, η αγριότητα συνίσταται στην οικειοποίηση του μέλλοντος τους από την εργαζόμενη τάξη και τους καταπιεσμένους. Δεν είναι καθόλου περίπλοκο. Δεν θα παραχωρήσουν εύκολα τα προνόμιά τους. Θα αμυνθούν με όλα τα όπλα που κατέχουν. Προσωπικά πιστεύω ότι θα πρέπει να κάνουμε το ίδιο πράγμα. Και θα πρέπει να είμαστε σαφείς ότι ο ισχύων νόμος είναι ο νόμος του κεφαλαίου και των κατακτητών, που είναι ο νόμος των ιμπεριαλιστών. Είμαστε ακριβώς εμείς εκείνοι που είναι απόλυτα νομιμοποιημένοι να αγωνιστούμε και να αμυνθούμε.
Τούτου λεχθέντος, γιατί φτάσαμε σε διαφορετικές ειρηνευτικές διαδικασίες στην Euskal Herria; Υπάρχουν αρκετές διαδικασίες αυτού του τύπου: αυτή που πραγματοποιήθηκε στην Αλγερία (αποκαλούμενη «Οι συνομιλίες του Αλγερίου», του 1989), εκείνη που αποκαλούν «Lizarra Garazi» (από το 1998-στο 1999) και η τελευταία, που διεξήχθη από το 2005 έως το 2007. Η Ειρηνευτική Διαδικασία προέρχεται από τη Στρατηγική της Διαπραγμάτευσης (S.d.N.). Τα τελευταία 60 χρόνια, για την ακρίβεια απ’ όταν γεννήθηκε η ΕΤΑ, διεξήχθησαν συζητήσεις και διασπάσεις στο πλαίσιο της διαδικασίας απελευθέρωσης των Βάσκων τόσο όσον αφορά στην πολιτική θέση, όσο και στην ιδεολογική και τακτική, και όσον αφορά στη στρατηγική, όπως εξ άλλου συνέβη και σε άλλες χώρες. Θα ήταν λίγο μακρύ να μιλήσουμε για όλο αυτό τώρα. Ωστόσο, τουλάχιστον, θα δώσω τη γνώμη μου σχετικά με την Στρατηγική των Διαπραγματεύσεων. Η S.d.N. και το P.d.P. είναι αδελφός και αδελφή και αμφότεροι είναι παιδιά του κεφαλαίου, αλλά όχι μόνο του κεφαλαίου. Γιατί; Επειδή η σοσιαλδημοκρατία, ο ρεφορμισμός, ο οπορτουνισμός και διάφοροι τομείς της αστικής τάξης προωθούν, βοηθούν και επικροτούν, χειροκροτούν. Χιλιάδες άνθρωποι της βασκικής εθνικιστικής αριστεράς (Ezker Abertzalea) πίστεψαν ειλικρινά ότι θα είχαμε αγωνιστεί (συμπεριλαμβανομένου του ένοπλου αγώνα) κατά της Γαλλίας, κατά της Ισπανίας και κατά του κεφαλαίου μέχρι να επιτύχουμε την ανεξαρτησία και τον σοσιαλισμό. Η αλήθεια υπήρξε πιο σκληρή, απάνθρωπη, και εξακολουθεί να είναι. Υπήρξε μια προσπάθεια να αποδυναμωθούν και να εξολοθρευτούν όλοι οι επαναστατικοί αγώνες, και σχεδόν κατάφεραν να επιτευχθεί ο στόχος τους, καταστρέφοντας το Κίνημα Εθνικής Απελευθέρωσης των Βάσκων (Ε.Ν.Α.Μ.- Euskal Nazio Askapenerako Mugimendua). Αλλά πολλοί έχουν πει «ΟΧΙ» σε αυτή την προδοσία και σε αυτή την επαίσχυντη παράδοση. Και συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για τους παντοτινούς στόχους : την ανεξαρτησία, τον σοσιαλισμό, την ανάκτηση / την επανοικειοποίηση της βασκικής γλώσσας (την euskara) και την εθνική επανένωση.
Η Στρατηγική της Διαπραγμάτευσης δεν μπόρεσε ποτέ να είναι ένα τακτικό εργαλείο ικανό να επιτύχει ικανοποιητικά αποτελέσματα, διότι το κεφάλαιο και οι σύμμαχοί του είχαν / έχουν πλήρως υπό έλεγχο την ίδια την Ειρηνευτική Διαδικασία. Και πολύ λιγότερο όταν η S.d.N. και η P.d.P. μετατράπηκαν σε ένα στόχο. Οπότε έλαβε τέλος η επαναστατική θέση του Ε.Ν.Α.Μ. Το ίδιο το Ε.Ν.Α.Μ., στο σύνολό του, έπρεπε να γνωρίζει ότι το κεφάλαιο και οι σύμμαχοί του είχαν εφεύρει τη Στρατηγική της Διαπραγμάτευσης, και ότι η P.d.P. [Ειρηνευτική Διαδικασία] δεν ήταν παρά ένα δηλητηριώδες σύνθημα. Μερικοί από το Ε.Ν.Α.Μ. ναι το γνώριζαν, και αρκετά καλά μεταξύ άλλων. Η ρεφορμιστική, οπορτουνιστική, possibilist και υποχωρητική ηγεσία του ξεπουλήματος γνώριζαν όλα αυτά επακριβώς. Εμείς, επαναστατικοί τομείς του Ε.Ν.Α.Μ., δεν είχαμε τις επαρκείς θεωρητικές και στρατηγικές ικανότητες για να κατανοήσουμε όλο αυτό, ήταν το τρομερό λάθος μας. Κάναμε αυτοκριτική, σε βάθος, για το λόγο αυτό συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε, να διορθώνουμε τα λάθη που έγιναν στα προηγούμενα στάδια με όλη την ελευθερία δράσης. Μάθαμε λανθάνοντας και τώρα ξέρουμε ότι πρέπει να μελετήσουμε σε βάθος την επαναστατική θεωρία, πρέπει να συνεχίσουμε τον θεωρητικό-ιδεολογικό αγώνα δίχως έλεος. Πρέπει πάντα να πολεμούμε την ηγεμονία της μικροαστικής τάξης, με νύχια και με δόντια, για να εγγυηθούμε την ηγεσία από πλευράς της βασκικής εργαζόμενης τάξης κατά τη διάρκεια της επαναστατικής απελευθερωτικής διαδικασίας, για την ακρίβεια το βασκικό προλεταριάτο.
Λοιπόν, πώς το πήρε το Ε.Ν.Α.Μ.; Λέω ότι η S.d.N. έτρεχε από το 1988, επομένως εκείνοι που την οδήγησαν ήξεραν ότι δεν θα ωφελήσει τη Χώρα των Βάσκων, αλλά οι μεταρρυθμιστές-ρεφορμιστές της Ezker Abertzalea, οι σοσιαλδημοκράτες και η μικροαστική τάξη είχαν ήδη κάνει την επιλογή τους. Μιλώντας με σαφήνεια και ειλικρίνεια, μια οποιαδήποτε επαναστατική δομή πρέπει να γνωρίζει ότι ο κύριος στόχος της Ειρηνευτικής Διαδικασίας είναι η παράδοση των όπλων, διότι αυτό ακριβώς είναι το πιο σημαντικό εργαλείο που το κεφάλαιο, τα κράτη και το σύστημα που οργανώνονται από αυτό δεν μπορούν να αποδεχθούν. Και δεν μιλάμε για ένοπλο αγώνα ως ένα τοτέμ, αλλά ως ένα μέσο, μια μορφή αγώνα, που πρέπει επομένως να γίνει κατανοητή ως μια ολοκληρωμένη και αναπόσπαστη επαναστατική στρατηγική στην υπηρεσία του σοσιαλισμού και της ανεξαρτησίας.
Όπως αναφέρθηκε, ορισμένοι επέλεξαν από καιρό να εγκαταλείψουν τον ένοπλο αγώνα και τα λαϊκά κινήματα (και άλλα πράγματα) για να εισέλθουν στο γαλλικό και ισπανικό σύστημα. Οι άλλοι ούτε που το φαντάζονταν όλο αυτό. Πίστευαν ειλικρινά, αθώα θα λέγαμε τώρα, ότι η Στρατηγική της Διαπραγμάτευσης θα μας είχε οδηγήσει στη νίκη. Αφού είδαμε κάποια από τα πράγματα που έγιναν αυτά τα τελευταία χρόνια (ή δεν έγιναν, κατά περίπτωση), όλο αυτό μας οδήγησε στο να σκεφτούμε ότι το Ε.Ν.Α.Μ. τελείωσε όπως έπρεπε να τελειώσει. Γιατί; Λόγω μιας τρομερής έλλειψης κατάρτισης, επειδή ο πολιτικο-στρατιωτικός αγώνας δεν είχε καθιερώσει / συνεισφέρει επαρκείς συζητήσεις, διότι το γαλλικό και το ισπανικό σύστημα επιτέθηκαν στη Χώρα των Βάσκων πολιτισμικά, οικονομικά και με την καταστολή, ενώ η μπουρζουαζία και η μικροαστική τάξη έκαναν / κάνουν τη δουλειά τους. Και επίσης διότι, εκείνη τον καιρό, δεν προετοιμάσαμε και δεν εξοπλίσαμε επαρκώς την αντίσταση με την επαναστατική θεωρία, όπως συνέβη εξάλλου σε πολλές άλλες χώρες. Δηλαδή, εάν οι στόχοι μας είναι η ανεξαρτησία και ο σοσιαλισμός, γιατί να μην δημιουργήσουμε μια επαναστατική κομμουνιστική δομή, ακόμα περισσότερο όταν η δημιουργία της δεν έρχονταν σε αντίθεση με τον ένοπλο πολιτικο-στρατιωτικό αγώνα;
Είναι προφανές ότι ο αγώνας που πρέπει να συνεχίσουμε πρέπει να είναι ένας ολοκληρωμένος αγώνας, ο οποίος αναπόφευκτα περνά κατ ‘ανάγκην μέσα από την κατασκευή του Βασκικού Σοσιαλιστικού Κράτους. Και για άλλη μια φορά διαπιστώθηκε σαφώς ότι τα συμφέροντα της βασκικής μπουρζουαζίας και εκείνα της βασκικής εργαζόμενης τάξης είναι ανταγωνιστικά, κι ας λένε ότι είναι όλοι βάσκοι.
3.- Ποιοι ήταν οι στόχοι της αλλαγής της στρατηγικής και ποιες, κατά την άποψή σου, είναι οι υποτιμημένες αντιφάσεις που οδήγησαν στην αποτυχία της;
Όσον αφορά το πρώτο μέρος της ερώτησης, οι λόγοι για τη μεταβολή της στρατηγικής είναι γνωστοί σύμφωνα με τους εκπροσώπους των σοσιαλδημοκρατών (Sortu / EHBildu). Αφενός, μετά τις τζιχαντιστικές επιθέσεις, ο ένοπλος αγώνας δεν μπορούσε να συνεχιστεί. Από την άλλη πλευρά το πρόβλημα ήταν ο ίδιος ο ένοπλος αγώνας, επειδή εμπόδιζε το μήνυμα του Ε.Ν.Α.Μ. να εξαπλωθεί, να διαχυθεί και να διαδοθεί. Ο βασκικός λαός ήταν ώριμος …Και μιας και ο εχθρός μας αρνούνταν να διαπραγματευτεί με την Ε.Τ.Α. (οι συνέπειες της σύγκρουσης και όχι η αιτία), η Επίσημη Ρεφορμιστική Εθνικιστική Αριστερά προώθησε μερικά μονομερή βήματα: την παράδοση των όπλων, την παράδοση της επαναστατικής θεωρίας, την αποδοχή του νόμου και της νομοθεσίας του εχθρού και ένα μακρύ κλπ. Εν τω μεταξύ έλεγαν ότι θα είχαν ξεκινήσει την πορεία της ανυπακοής, αλλά αυτό που συνέβη είναι προφανές. Δεν αναπτύχθηκε καμία πολιτική αντίσταση, από καμία πλευρά. Η Επίσημη Ρεφορμιστική Εθνικιστική Αριστερά έχει εξαλείψει όλες τις οργανώσεις του Ε.Ν.Α.Μ. (συμπεριλαμβανομένης της E.T.A.) και ενσωματώθηκε στο σύστημα του εχθρού μας. Η Επίσημη Μεταρρυθμιστική Εθνικιστική Αριστερά (Sortu / EHBildu) έχει τώρα αποδεχθεί μια φρανκική μεταρρύθμιση, την οποία στον καιρό της είχε αρνηθεί και απορρίψει, η οποία διευρύνθηκε και αναπτύχθηκε το 1978, με το θάνατο του Φράνκο. Πόσο ακόμη; Μέχρι του σημείου να παρουσιαστούν ως υποψήφιοι στις εκλογές για τον αρχηγό της κυβέρνησης του Βασιλείου της Ισπανίας.
Το Ezker Abertzalea ανέκαθεν ισχυρίζονταν ότι το 1978 η δικτατορία, μέσω μιας συμβολικής μεταρρύθμισης, μεταμορφώθηκε σε ένα κοινοβουλευτικό αστικό μοναρχικό σύστημα (γιατί είναι πάντα μια δικτατορία της αστικής τάξης, προφανώς) και ότι αγνοούνταν τα εθνικά και κοινωνικά δικαιώματα της Χώρας των Βάσκων. Σήμερα το EHBildu θεωρεί το P.S.O.E.-G.A.L. (Partido Socialista Obrero Español-Grupos Antiterroristas de Liberación, Σοσιαλιστικό Εργατικό Ισπανικό Κόμμα-Αντιτρομοκρατική Απελευθερωτική Ομάδα) ως αριστερή δύναμη. Έτσι έχουν τα πράγματα, τόσο ωμά. Εάν αυτό ήταν λίγο, βρισκόμαστε μπροστά σε μια τρομερή οικονομική και πολιτική κρίση. Ορισμένοι την παρομοιάζουν με εκείνη του είκοσι εννέα του περασμένου αιώνα, εκείνη του 1929, και ισχυρίζονται ότι αυτή η τελευταία μεγάλη κρίση οδήγησε στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, επειδή το κεφάλαιο ήθελε να βάλει τα πράγματα πίσω στη θέση τους. Υπό αυτή την έννοια είναι λογικό να πιστεύουμε ότι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αυτή η κρίση πρέπει να περάσει στην Euskal Herria. Τώρα δεν έχει πλέον νόημα να κάνουμε το παιδί του P.N.V. που τάχει χάσει: «Σφάλαμε, συγγνώμη …». Όλοι θα πρέπει να επιλέξουμε. Με ποιον είμαστε; Με την εργαζόμενη τάξη; «Με όλους»; «Με την Euskal Herria»; Αυτό που λέμε είναι απλό: δεν υπάρχει απελευθέρωση, αν δεν υπάρχει πλήρης απελευθέρωση. Δεν μας μένει τίποτα άλλο να κάνουμε από το να οικοδομήσουμε ένα Βασκικό Σοσιαλιστικό Κράτος. Και για την επίτευξη της ανεξαρτησίας και του σοσιαλισμού είναι απαραίτητη η επανάσταση. Ο μόνος δρόμος. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος.
Όσον αφορά το δεύτερο μέρος της ερώτησης, αν κατάλαβα σωστά, με ρωτάτε γιατί ήρθαμε σε αυτήν την κατάσταση. Με άλλα λόγια: το Ε.Ν.Α.Μ. δεν θα μπορούσε να είχε ξεπεράσει τις αντιφάσεις που είχε μέσα του, για να μην φτάσει σε αυτή την κατάσταση;
Προηγουμένως έδωσα μερικά κλειδιά ανάγνωσης. Πάντα κατά τη γνώμη μου. Πριν από τη δεκαετία του ’80 στο Ε.Ν.Α.Μ. υπήρχε η δυνατότητα όχι μόνο να εργαστούμε για την Ανεξαρτησία, αλλά και να εμβαθύνουμε το θέμα του σοσιαλισμού σε κάθε τομέα του κινήματος. Αυτό θα έπρεπε να είναι πρωτίστως μια ευθύνη της E.T.A .. Γιατί; Επειδή ήταν σαφές ότι, εντός του Ε.Ν.Α.Μ., η Ε.Τ.Α. ήταν ο πολιτικός οδηγός της διαδικασίας. Δεν ήταν έτσι, ο ρεφορμισμός και η μικροαστική τάξη άρχισαν να κερδίζουν πολιτικό βάρος και μας οδήγησαν στο σημείο όπου είμαστε σήμερα ή όπου φτάσαμε. Είναι αλήθεια ότι, και πρέπει να λεχθεί χωρίς κόμπλεξ, η κομμουνιστική ευαισθησία (τα διαφορετικά ρεύματα της αριστεράς, αλλά σε κάθε περίπτωση επαναστατικά) δεν γνώριζε ή δεν ήθελε να δημιουργήσει μια κομμουνιστική δομή. Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν μερικοί κύριοι λόγοι. Ο ένας είναι ότι ζούμε σε ένα καπιταλιστικό κέντρο του κόσμου. Έχουμε περάσει από περιόδους πολέμου, αλλά πολλοί βάσκοι έχουν συσσωρεύσει πλούτη από γενιά σε γενιά, και η φιλοσοφία που όλα αυτά συνεπάγονται είναι πολύ αστική … Από την άλλη πλευρά, μπροστά στις αντιφάσεις προέκυπτε ένα διαδεδομένο συναίσθημα: «Πρέπει να οδηγήσουμε μπροστά όλη την παράγκα». Είναι ένας τρόπος να το πούμε. Μια ιδεολογία διαταξική. «Πρέπει να κερδίσουμε την ελευθερία όλων». Όλοι μαζί, στην εθνική ένωση …
Σίγουρα, ποια απελευθέρωση; Εθνική; Κοινωνική; Στον 21ο αιώνα η μπουρζουαζία ενός έθνους δεν έχει άλλη επιλογή (και ούτε την θέλει) εκτός από το να πολεμήσει με μερικούς από τους ταξικούς εχθρούς της. Έτσι το να συμμαχούμε με την αστική τάξη είναι μια μεγάλη παγίδα. Η εργαζόμενη τάξη ενός καταπιεσμένου έθνους πρέπει να κρατήσει τα σύμβολα του σοσιαλισμού και της ανεξαρτησίας ψηλά, όρθια και με ψηλά το κεφάλι. Θα πρέπει επίσης να ειπωθεί ξακάθαρα, σαφώς, ότι αυτοί οι καταπιεσμένοι δεν θα πάρουν ποτέ μέρος σε μικρούς ή μεγάλους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, αντίθετα, θα πάρουν μέρος με την παγκόσμια εργαζόμενη τάξη. Δεν είναι αλήθεια ότι πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στον «δικό μας κόσμο». Τι είναι τότε ο «κόσμος των άλλων»; Δεν θα υπάρξει ειρήνη σε αυτό τον πλανήτη μας όσο θα υπάρχει καταπίεση. Πρέπει να τερματίσουμε κάθε καταπίεση,να θέσουμε τέλος. Δεν υπάρχει μέλλον δίχως τον έλεγχο των καταπιεσμένων σε όλους τους τομείς και τα συμφραζόμενα, τις συγκυρίες και τα περιβάλλοντα. Εάν δεν είμαστε σε θέση να πάρουμε, να διατηρήσουμε και να αναπτύξουμε τη δύναμη-την εξουσία των καταπιεσμένων, είμαστε χαμένοι. Ή εμείς ή εσείς. Δεν υπάρχει μέση οδός.
4.- Πόσο οι υποκειμενικότητες που οδήγησαν τη διαδικασία καθόρισαν την γραμμή της και πόσο αντιθέτως ο αφοπλισμός απαντούσε σε ένα ευρέως διαδεδομένο αίτημα μέσα στη βασκική κοινωνία;
Εδώ, σε αυτόν τον αγώνα, υπήρξαν και υπάρχουν προσεγγίσεις ταξικές ή υπο-ταξικές, τόσο από πλευράς Γαλλίας και Ισπανίας όσο και από την Euskal Herria. Η ανάπτυξη της ταξικής πάλης στην Euskal Herria, εξάλλου. Αυτά είναι τα πράγματα. Η ανώτερη αστική τάξη και πάνω απ ‘όλα η φιλοσοφία της μικροαστικής τάξης υπήρξαν μόνιμα παρούσες από τότε που γεννήθηκε η ΕΤΑ. Στην οργάνωση (στην ΕΤΑ), ειδικά στα πρώτα 15-20 χρόνια, διεξήχθησαν πολλές συζητήσεις σχετικά με την κατάσταση στην οποία πάσχει η Βασκική Χώρα. Είναι ένα έθνος η Euskal Herria; Αν είναι, ποια Euskal Herria θέλουμε; Θέλουμε μια δημοκρατία σαν αυτή που μας καταπιέζει; Στο τέλος ορίστηκαν τα υποκείμενα και οι στόχοι. Για πολλά χρόνια ο στόχος ήταν εκείνος να κάνουμε την σοσιαλιστική επανάσταση στην Euskal Herria. Το υποκείμενο η βασκική εργαζόμενη τάξη και γενικότερα ο βάσκος εργαζόμενος. Και για τα επόμενα χρόνια … αυτό που μόλις είπαμε. Το βασιλεύον Κεφάλαιο. Η θριαμβεύουσα μπουρζουαζία, η νικηφόρα. Αυτή τη στιγμή.
Η κοινωνία των Βάσκων ζητούσε από την Ε.Τ.Α. να αφήσει τα όπλα; Κατά τη γνώμη μου δεν είναι καθόλου ηθικό να τίθεται η ερώτηση με αυτό τον τρόπο. Μήπως διηγηθήκαμε την ιστορία με αυτόν τον τρόπο; Η E.T.A. παρέδωσε τον εξοπλισμό της και την επαναστατική της θεωρία επειδή το ήθελε, ή καλύτερα επειδή οι μαχητές της εποχής εκείνης αποφάσισαν να το κάνουν, λόγω των απειλών (επειδή είχαν επιλέξει κάποιες στρατηγικές αλλαγές) ή με δική τους βούληση.
Σε κάθε περίπτωση, η κοινωνία των Βάσκων ήθελε πολλά πράγματα, εκτός από το γεγονός να μην υπάρχουν κάποιοι στόχοι. Δεν ήθελε ανεργία, ήθελε μια ποιοτική δημόσια υγεία, ένα αξιοπρεπές μισθό, η euskara να είναι η επίσημη γλώσσα σε ολόκληρη τη Χώρα των Βάσκων, όλοι να μπορούμε να έχουμε μια αξιοπρεπή οικιστική διαβίωση … συνεχίζω; Μπορώ να συνεχίσω λέγοντας πολλά ακόμη. Εάν στηρίζεσαι στο κράτος, εάν λογαριάζεις σε αυτό, στο πολιτικό κόμμα και στην εκκλησία για να διαδώσεις μαζικά και επικοινωνιακά μια επιθυμία (για παράδειγμα αυτή την επιθυμία της βασκικής κοινωνίας), αυτό θα μετατραπεί σε μια ουσιαστική εντολή σε μια δεδομένη στιγμή. Για να την χρησιμοποιήσεις, επιπλέον, όποτε θέλεις και με την ένταση που επιθυμείς.
Ποιος λέει ότι η βασκική κοινωνία διεκδικούσε τον αφοπλισμό της Ε.Τ.Α. και την εξαφάνιση των δυναμικών της πορείας προς την ανεξαρτησία και τον σοσιαλισμό; Αν η βασκική κοινωνία δεν διεκδικούσε αυτό, γιατί εκείνοι που έκαναν ένα πραγματικό πραξικόπημα για στρατηγική αλλαγή διακήρυξαν την ανυπακοή και δεν έχουν κάνει ούτε ένα βήμα από τότε; Είναι προφανές. Επειδή το γαλλικό και το ισπανικό κράτη συμφωνούσαν και συμφωνούν να μην ξεπεράσουν τα ανυπέρβλητα σύνορα-περιθώρια στην Euskal Herria. Σήμερα εκείνο το Ε.Ν.Α.Μ. που ήταν στην πρώτη γραμμή ενάντια στο ευρωπαϊκό κεφάλαιο και ενάντια στον ιμπεριαλισμό δεν υπάρχει πλέον. Αυτό που έχουμε σήμερα είναι απλό: είναι τα δημοκρατικά συστήματα που μας καταλαμβάνουν και που θεωρούν αριστερό το κόμμα P.S.O.E.-G.A.L. (Partido Socialista Obrero Español – Grupos Antiterroristas de Liberación). Είναι σχιζοφρενικό να λέμε ότι θα απελευθερωθούμε από αυτά τα ίδια συστήματα, σεβόμενοι τη νομοθεσία τους και μειλίχια και ηπίως να αποτελούμε μέρος των δομών τους που διατηρούν την εθνική και κοινωνική καταπίεση που υποφέρουμε. Εδώ πραγματοποιήθηκε η ταξική πάλη και ο αγώνας αυτός μόλις ξεκίνησε.
5.- Από απόσταση έχει κανείς την εντύπωση ότι η ειρηνευτική διαδικασία συμπίπτει με σχεδόν ένα διαζύγιο μεταξύ των δύο ιστορικών πυλώνων του βασκικού κινήματος: τον σοσιαλισμό και την ανεξαρτησία. Πιστεύεις ότι είναι αλήθεια; Και αν ναι, γιατί;
Γαλλία και Ισπανία εκτελούν κάθε είδους κατοχή απέναντι στην Euskal Herria, πρέπει να εντοπιστούν άλλες παράμετροι, δηλαδή ότι η ουσία της υπόθεσης έγκειται στην κατοχή και την καταπίεση της Ισπανίας και της Γαλλίας κατά της βασκικής εργαζόμενης τάξης, και σε τίποτα άλλο. Από τη μία πλευρά υπάρχουν οι σοσιαλδημοκράτες, οι γραφειοκράτες, η μικρή και η ανώτερη βασκική μπουρζουαζία, από την άλλη οι ομόλογοι τους στη Γαλλία και την Ισπανία, αλλά δεν είναι εχθροί μεταξύ τους, τουλάχιστον να μην διεξάγουν έναν ταξικό πόλεμο. Εκτός αυτού, λίγοι στη Γαλλία και την Ισπανία είναι έτοιμοι να δουν με σεβασμό τη βασκική επανάσταση. Επομένως, για να προωθηθεί η βασκική επανάσταση υπάρχουν η βασκική εργαζόμενη τάξη, το βασκικό προλεταριάτο και οι ζώνες των πόλεων. Όλα αυτά τα υποκείμενα αποτελούν τον εργαζόμενο βασκικό λαό. Αυτό είναι το πανόραμα.
Συνεχίζοντας στην ίδια γραμμή, το EHBildu έχει ενσωματωθεί στο σύστημα που μας καταπιέζει και μας έχει καταλάβει. Αποδέχθηκε τη δημοκρατία και τα συντάγματά τους και δεν είναι έτοιμο να ξεπεράσει τα όρια που θέτουν τα δύο αυτά κράτη. Αλλά ταυτόχρονα λένε ότι μόλις πετύχουν την ανεξαρτησία της Euskal Herria θα απαλλαγούν από όλες τις άλλες καταπιέσεις. Μια απλή ερώτηση: μα πώς είναι δυνατό να το κάνουν μέσα από το σύστημα των εχθρών μας; Η βασκική μπουρζουαζία έχει ταλέντο να κινείται μέσα σε αυτά τα σάπια νερά, και αυτοί οι σοσιαλδημοκράτες φθάνουν αργά με αυτή την κουβέντα, διότι εδώ όλοι γνωριζόμαστε πολύ καλά. Αυτό που συνέβη εδώ είναι αυτό που συνέβη πριν από 40 χρόνια στην Ισπανία: και στην Euskal Herria η μεταρρύθμιση εγκαταστάθηκε και σταθεροποιήθηκε με την άδεια της Επίσημης Ρεφορμιστικής Εθνικιστικής Αριστεράς (Ezker Abertzale Ofizial Erreformista) και με τη δημόσια και ενεργό συμμετοχή της. Εμείς, από την άλλη πλευρά, το λέμε ξεκάθαρα: πάμε να κάνουμε την επανάσταση και αυτό περνά τόσο μέσα από την εθνική ανεξαρτησία όσο και μέσα από την κοινωνική ανεξαρτησία, και θα περάσουμε πέρα από κάθε ανυπέρβλητο όριο, ναι ή ναι. Θα αγωνιστούμε χωρίς ανάπαυλα μέχρι να πετύχουμε την πλήρη νίκη του εργαζόμενου λαού των Βάσκων. Δεν υπάρχει μέση οδός. Όπως πάντα λέγαμε στην ETΑ: «Ελευθερία ή θάνατος! Επανάσταση ή θάνατος! «.
6.- H γνώμη σου για τη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Καταλονία-Catalunya και τα διαταξικά χαρακτηριστικά της;
Όταν ο δικτάτορας Francisco Franco αποφάσισε να αποκαταστήσει τη μοναρχία, αποδέχτηκαν το σύνταγμα του 1978. Ως αποτέλεσμα η Καταλονία εισήχθη πλήρως στο νεοφρανκικό σύστημα: από την μια η καταλανική αστική τάξη έφτιαξε σύμφωνο με την ισπανική ολιγαρχία, προκειμένου να μπορεί να απολαμβάνει μια λιγάκι ευρύτερη αυτονομία, και από την άλλη τα ρεφορμιστικά κόμματα της εργαζόμενης καταλανικής τάξης, το σοσιαλιστικό P.S.C. και το ευρωκομουνιστικό P.S.C.U., βούτηξαν ολοταχώς στη «δημοκρατία». Εκείνοι που παρέμειναν εκτός αυτής της συναίνεσης είχαν υποβαθμιστεί. Για πολλά χρόνια η θέληση για ανεξαρτησία ήταν μειοψηφική.
Αυτή η θεσμική συμφωνία έσπασε το 2011 από το Λαϊκό Κόμμα, το Partido Popular του José María Asnar και του Mariano Rajoy. Ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος της καταλανικής μπουρζουαζίας αποφάσισε να παίξει το χαρτί της ηγεμονίας-κυριαρχίας, βλέποντας πως μια μεγάλη πλειοψηφία καταλανών εργαζομένων ενώνονταν στον αγώνα για την ανεξαρτησία. Η καταλανική αστική τάξη σκέφτονταν ότι θα μπορούσε να ελέγξει και να κατευθύνει το κίνημα ανεξαρτησίας σύμφωνα με τα συμφέροντά της. Για να επιτύχει μια πλατύτερη αυτονομία στο εσωτερικό του Ισπανικού κράτους, ένα συνομοσπονδιακό καθεστώς-status. Αλλά η Ισπανία δεν μπορεί να το αποδεχτεί με κανέναν τρόπο, καθώς τα πράγματα έγιναν πιο έντονα σε εκείνο το παιχνίδι του Mus, όπου τελικά η καταλανική αστική τάξη στοιχημάτισε τα πάντα σε μια ριψοκίνδυνη κίνηση: στο δημοψήφισμα για την αυτοδιάθεση της 1ης οκτωβρίου 2017.
Τώρα γνωρίζουμε ότι εκείνη την ημέρα η καταλανική αστική τάξη φοβήθηκε, αφενός βλέποντας την αποφασιστικότητα των καταλανών εργαζομένων, το πάθος, το θάρρος στον αγώνα και τη δύναμή τους, και αφετέρου μπροστά στη βίαιη τρομοκρατική καταστολή του Βασιλείου της Ισπανίας. Το σύνολο του κράτους, με επικεφαλής τον βασιλιά Filippo VI, ήταν έτοιμο να προχωρήσει μέχρι τέλους χωρίς να υπολογίζει τους νεκρούς. Και με αυτό όλα τα ισπανικά εθνικιστικά κόμματα συμφωνούσαν, συμπεριλαμβανομένου του P.S.O.E. και των Podemos.
Έτσι η καταλανική αστική τάξη έκανε πίσω, και έμεινε χωρίς μια στρατηγική υπέρ της ανεξαρτησίας. Δεδομένου ότι, τελικά, η υποτιθέμενη αριστερά της ανεξαρτησίας, δηλαδή η C.U.P., δεν ήταν άλλο παρά ένας δορυφόρος της καταλανικής αστικής τάξης.
Συνεπώς, αυτή τη στιγμή, η διαδικασία εθνικής και κοινωνικής απελευθέρωσης της Καταλονίας είναι μπλοκαρισμένη, αλλά εγώ δεν έχω καμία αμφιβολία ότι αργά ή γρήγορα οι καταλανοί εργαζόμενοι θα βρουν το δρόμο τους, εκείνον της ανεξαρτησίας και του σοσιαλισμού, διεκδικώντας και οικοδομώντας την Καταλανική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Αυτό θα αναπτυχθεί με την αλλαγή από το εσωτερικό της ίδιας της C.U.P. και της υπόλοιπης αριστεράς της ανεξαρτησίας ή δημιουργώντας μια νέα επαναστατική δύναμη; Η πρακτική θα απαντήσει στην ερώτηση αυτή.
Εμείς, μετά απ’ όλα αυτά, έχουμε εκφράσει μια πλήρη αλληλεγγύη στους καταλανούς εργαζόμενους, και κοιτάμε με θαυμασμό το μεγάλο και πλατύ μαζικό κίνημα που έχουν δημιουργήσει. Τους λέμε μόνο ένα πράγμα: θεωρώντας ότι η εποχή της αστικής γραμμής-ηγεμονίας για την επίτευξη της ανεξαρτησίας έχει τελειώσει, η καταλανική μπουρζουαζία δεν θα αγωνιστεί για την ανεξαρτησία και ακόμα λιγότερο για τον σοσιαλισμό, γιατί αντιβαίνει στα συμφέροντα της τάξης της. Μόνο η εργαζόμενη τάξη μπορεί να οδηγήσει το καταλανικό έθνος στην ανεξαρτησία, πραγματοποιώντας τη σοσιαλιστική επανάσταση.
7.- Μας εξηγείς ποιες είναι αυτή τη στιγμή οι συνθήκες των βάσκων πολιτικών κρατουμένων;
Η κατάσταση των βάσκων πολιτικών κρατουμένων είναι πολύ σκληρή. Εκείνη η πολιτική πρωτοπορία που εργάστηκε τα τελευταία 60 χρόνια έχει αφήσει ακριβώς εκεί τους μαχητές της, στη φυλακή (υποστηρίζοντας ότι η ισπανική κυβέρνηση δεν ήθελε να διαπραγματευτεί μαζί τους), και η καταπίεση-καταστολή που υφίστανται μαζί με άλλους βάσκους πολιτικούς κρατούμενους είναι όπως και το παρελθόν ή ακόμα πιο βίαιη. Η Ε.Α.Ο.Ε. Ezker Abertzale Ofiziala Erreformista (θυμόμαστε ότι είναι ενσωματωμένοι στην EHBildu) τους διέταξε να αποδεχθούν το πολιτικό σωφρονιστικό νόμο του εχθρού, και πολλοί πολιτικοί κρατούμενοι εργάζονται επάνω σε αυτό. Γνωρίζουμε ότι πολλοί δεν έχουν πάρει αυτό το δρόμο και γνωρίζουμε ότι είναι σε θέση να διατηρήσουν σταθερές την πολιτική και προσωπική αξιοπρέπεια, την ανθρώπινη και πολιτική αλληλεγγύη και τους πολιτικούς τους στόχους. Γνωρίζουμε επίσης ότι 6 βάσκοι πολιτικοί κρατούμενοι δεν είναι πλέον στο E.P.P.K. (Euskal Preso Politikoen Kolektiboa), επειδή δεν συμφωνούν με την πολιτική γραμμή που επέλεξε το E.P.P.K., εκείνο που είναι το ιστορικό E.P.P.K., από την ίδια την Ε.Τ.Α. και γενικότερα από τη βασκική σοσιαλδημοκρατία.
Δύο Βήματα Μπροστά
