Ξεκινώ προσπαθώντας να διευκρινίσω δύο πράγματα. Μιλάμε για τον Μαρξ και την ανάλυσή του για το εμπόρευμα. Ο Μαρξ αντιμετώπιζε μαζί με αυτό το πρόβλημα του εμπορεύματος, της εμπορευματοποίησης και του φετιχισμού, και εκείνο της αλλοτρίωσης, που συνδέεται με αυτές τις θεματικές που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Λέγεται ότι σε σχέση με την καπιταλιστική εκμετάλλευση υπάρχει και η αλλοτρίωση του ανθρώπου, η οποία διαρθρώνεται σε διάφορες στιγμές. Η άρθρωση του ανθρώπου ως παραγωγού, σε σχέση με το εμπόρευμα που παράγει. Αυτό το βλέπουμε σε όσους εργάζονται σε ένα εργοστάσιο υπό τον κύριο-το αφεντικό. Παράγεις κάτι επάνω στο οποίο δεν έχεις κάποια αυτόνομη ενέργεια-δύναμη-input σχετικά με το πού, πώς, πόσο ή γιατί. Μετά υπάρχει η αποξένωση, η αλλοτρίωση του παραγωγού σε σχέση με τους συμ-παραγωγούς του, επειδή σε ένα καπιταλιστικό πλαίσιο έχεις ισχυρούς περιορισμούς στην αυτονομία του τρόπου παραγωγής αυτού που παράγεις, του τρόπου με τον οποίο συσχετίζεσαι και συνεργάζεσαι με τους άλλους. Η αλλοτρίωση-αποξένωση του παραγωγού, το εννοούμε με την ευρεία έννοια, όχι μόνο στο εργοστάσιο, αλλά και στην οικιακή εργασία, είναι επίσης σε σχέση με τη φύση, στη σχέση με αυτήν. Με τη φύση εννοούμε λοιπόν, τη φύση έξω από τους ανθρώπους, επειδή και εμείς κατά τα άλλα είμαστε φύση. Η φύση δεν είναι έξω από εμάς, είναι και μέσα μας. Όταν μιλάμε για τη φύση μιλάμε και για τους εαυτούς μας, σε σχέση με το περιβάλλον μέσα στο οποίο υπάρχουμε και στο οποίο συσχετιζόμαστε με διάφορες μορφές. Η ανάλυση της μορφής αυτής της σχέσης ανθρώπου-φύσης έξω από εμάς, είναι ένα πολιτικό ζήτημα. Στον καπιταλισμό, σύμφωνα με τον Μαρξ, αυτή η αλλοτρίωση-αποξένωση εκφράζεται ακριβώς με τη φύση. Φτάνει να σκεφτούμε την δραματική λίστα που προκύπτει κάθε χρόνο σε σχέση με τα εργατικά ατυχήματα, με θανάτους, άγχος, σημειώνουμε το κακό που μας κάνει ένα συγκεκριμένο οικονομικό και κοινωνικό σύστημα.

Μετά υπάρχει η τελευταία αλλοτρίωση για την οποία μιλάει ο Μαρξ που είναι η αποξένωση από το ίδιο το δικό του είδος. Το ανθρώπινο είδος διακρίνεται από τα άλλα είδη για την ικανότητά του να επεξεργάζεται, να σκέπτεται και να αυτοπροσδιορίζεται μέσω μιας γνώσης που αναπτύσσεται. Ας ξεκινήσουμε από αυτή την αλλοτρίωση διότι αυτή είναι και σήμερα παρούσα με δραματικό τρόπο. Αγγίζει τα μεγάλα τρέχοντα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής αλλά όχι μόνο, επειδή όταν βλέπουμε αυτούς τους αγώνες να εκφράζονται με αναβρασμό όπως στο Λονδίνο με την εμφάνιση του Extinction Rebellion (που υπήρξε μια μεγάλη στιγμή έκφρασης αυτής της τεράστιας αγωνίας, αυτού του φόβου) βλέπουμε πως συσσωρεύονται με άλλες ανησυχίες-αγωνίες. Μέχρι προχθές συζητούσαμε για επισφάλεια, για υλική ασφάλεια, για το πώς θα τα βγάλουμε εις πέρας, τώρα υπάρχει ένα νέο άγχος, αυτό της κλιματικής αλλαγής, για το οποίο δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης.

Μαζί με αυτήν υπάρχουν και πολλές άλλες θεματικές, εκείνες που έχουν καθορίσει μελετητές όπως ο Steffen σε σχέση με τη λέξη Anthropocene -1]. Μιλάμε για μια προσπάθεια συγκέντρωσης όλων των περιβαλλοντικών ζητημάτων που δεν περιλαμβάνουν μόνο την κλιματική αλλαγή αλλά και την απώλεια βιοποικιλότητας, σχεδόν 60% από τη δεκαετία του ’50, με τη διάβρωση των ακτών λόγω της μαζικής παραγωγής αγαθών όπως οι κανονικές γαρίδες που καταστρέφουν γαίες και κοινωνικές οργανώσεις όπως αυτές των αγροτών, θέτοντας σε κίνδυνο και τα υπόγεια ύδατα. Ή την εκπομπή μεθανίου λόγω της μαζικής παραγωγής κρέατος εξ αιτίας του αυξανόμενου αστικού πληθυσμού ολοένα και πιο πεινασμένου που υποκινείται από τις αγρο-business. Υπάρχουν μεταξύ άλλων πολλά περισσότερα από αυτά τα πράγματα, με το έργο του ίδιου του Steffen ο οποίος, μέσω δεκάδων και δεκάδων γραφημάτων περιγράφει πως ξεκινώντας από τη Βιομηχανική Επανάσταση υπήρξε μια αλλαγή πορείας στις εκπομπές ανυδρίτη, η οποία σταδιακά πήρε την πάνω βόλτα.

Με την παγκόσμια επιτάχυνση του καπιταλισμού υπάρχει μια επιτάχυνση και όλων των άλλων αρνητικών δεικτών της οικολογικής κατάστασης του κόσμου, ακόμη και πέρα από το ζήτημα των εκπομπών. Βρισκόμαστε σε μια τεράστια περιβαλλοντική κρίση, η οποία δεν είναι ότι καταστρέφει τη φύση (γι αυτό θέλει πολύ ακόμη). Μάλλον καταστρέφει τις συνθήκες ζωής που είναι απαραίτητες στην ανθρώπινη αναπαραγωγή, στην ανθρώπινη ζωή σε αρμονία με τη φύση. Ο καπιταλισμός έχει πραγματοποιήσει ένα είδος πειρατείας μιας περιόδου, μιας γεωλογικής εποχής που ονομάζεται Οlocene-Ολόκαινο-2] στην οποία αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε θεωρητική γραμμή, που είναι μια εποχή που θεωρητικά θα έπρεπε να διαρκέσει χιλιάδες και χιλιάδες χρόνια, όπου οι κλιματικές διακυμάνσεις είναι πολύ περιορισμένες, χρήσιμες για μια σταθερή ανάπτυξη των ανθρώπινων πολιτισμών. Ο καπιταλισμός κατάφερε να τερματίσει αυτή την εποχή, όπου όλες οι αξίες που αποτελούσαν το όραμα-την έννοια της Olocene είναι ξεπερασμένες και συνεχίζουν να ξεπερνιούνται..

Φαίνεται ότι δεν υπάρχει όριο σε αυτήν την τρέλα του καπιταλισμού. Ο κίνδυνος είναι αυτός, και είναι τεράστιος. Γινόταν λόγος περί αρνητισμού, και πράσινης οικονομίας. Οι αρνητιστές είναι για λόγους που πολύ συχνά έχουν να κάνουν με τους ευαγγελιστές όπως στις ΗΠΑ. Πολλοί από τους αρνητιστές ωστόσο γνωρίζουν πολύ καλά ποιο είναι το πρόβλημα, μόνο που σκέφτονται από την οπτική της νοοτροπίας των οικονομολόγων. Η κυρίαρχη οικονομία έχει τεράστια ευθύνη για αυτά τα φαινόμενα και την κατανόησή τους. Μια λέξη κλειδί μέσα σε αυτή τη συζήτηση είναι η λέξη «αειφορία-βιωσιμότητα». Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για το κενό αυτής της λέξης, που εφαρμόζεται τόσο στο περιβάλλον όσο και στις business. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, γίνεται λόγος να καταστούν οι business συνεχείς, δίχως τέλος. Η περιβαλλοντολογική είναι αντιθέτως ικανότητα της φύσης να απολαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο και από τις επόμενες γενιές. Αυτή η ιδέα προέρχεται από την μεγάλη διορατικότητα των εσκιμώων πληθυσμών για τους οποίους κάθε απόφαση που πρέπει να ληφθεί μέσα στην κοινότητα πρέπει να είναι μακρόπνοη, λαμβάνοντας υπόψη τις συνέπειες και τις επιδράσεις αυτής της απόφασης στις επτά μελλοντικές γενιές. Κάθε απόφαση θεωρούνταν από τις αυτόχθονες κοινότητες ως μια σημαντική απόφαση, είχε μεγάλη βαρύτητα γι αυτές. Εκείνοι που θα έπρεπε να πληρώσουν τις συνέπειες συγκεκριμένων αποφάσεων έπρεπε να ληφθούν υπόψη.

Στην τρέχουσα συζήτηση υπάρχουν δύο τρόποι κατανόησης της λέξης βιωσιμότητα-αειφορία. Υπάρχουν επιστήμονες, όπως οι επιστήμονες του κλίματος, που διαβάζουν τις οικολογικές διεργασίες και σκιαγραφούν μια ισχυρή αντίληψη της βιωσιμότητας. Δεν μπορείτε να συνεχίσετε να εκπέμπετε αέρια θερμοκηπίου πάνω από 380 μέρη ανά εκατομμύριο, διότι διαφορετικά το κλίμα αναστατώνεται. Απλό, ξεκάθαρο, βασισμένο στη βάση ότι η βιόσφαιρα έχει τελειώσει. Κάθε φράση των κυβερνήσεων που αρνείται αυτό το λόγο είναι ένα μεγάλο ψέμα. Κάθε οικονομίστικη, νεο-φιλελεύθερη ή κεϋνσιανή τάση, βασίζεται επάνω σε μια οικονομική ανάπτυξη που δεν αγκαλιάζει το όριο που θέτουν οι επιστήμονες. Δεν μπορούμε να εκπέμπουμε περισσότερο, αντιθέτως πρέπει να πάμε προς τα πίσω, να μειώσουμε με κάποιο τρόπο, ακόμα κι αν πρόκειται για μια ευρεία συζήτηση.

Υπάρχει επίσης μια άλλη ιδέα της αδύναμης βιωσιμότητας, όπως την ονομάζουν αυτοί. Για αυτή τη γραμμή σκέψης υπάρχει το υλικό κεφάλαιο (μηχανές, κτίρια, πρώτες ύλες) και στη συνέχεια υπάρχει το φυσικό κεφάλαιο. Για το ρεύμα αυτό, είναι δυνατόν να καταστρέφεται το φυσικό κεφάλαιο, αρκεί να μπορούμε να το αντικαταστήσουμε με υλικό κεφάλαιο. Γι αυτούς, είναι δυνατό να αντικαταστήσουμε στο φυσικό κεφάλαιο το κεφάλαιο που δημιουργείται από τα οικονομικά συστήματα. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όπως να βάλουμε ανακλαστικές ουσίες γύρω από την ατμόσφαιρα ώστε να αντανακλούν τον ήλιο, έτσι ώστε να μειωθεί η θερμοκρασία και να συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε και να εκπέμπουμε αδιάκοπα διασφαλίζοντας την ισορροπία.

Από αυτή την άποψη εδώ πρέπει επίσης να αναρωτηθούμε για την ιδέα σύμφωνα με την οποία αναρωτιόμαστε σχετικά με το τι φαντάζεται για το μέλλον ο καπιταλισμός. Τι είδους ύπαρξη προτείνει; Μια στην οποία όλοι εξαρτώνται από τις τεχνολογίες επάνω στις οποίες κερδίζονται δισεκατομμύρια, για παράδειγμα για να σταματήσουν τις ακτίνες του ήλιου όπως αναφέρθηκε προηγουμένως; Δεν ξέρω αν έχετε δει ποτέ την ταινία «Total Recall» του Schwarzenegger, μια ταινία από τη δεκαετία του ’80 στην οποία ο Schwarzenegger πηγαίνει στον Άρη, μια ανθρώπινη αποικία, στην οποία ο καπιταλιστής μονοπωλεί τον αέρα ως προϋπόθεση της ζωής όπου μπορεί να εκβιάσει τους πάντες. Το κεφάλαιο, δηλαδή ο αέρας, βρίσκεται στα χέρια εκείνων που διαχειρίζονται την αποικία. Αν υπάρχει κάποια ομάδα που επαναστατεί, απλώς αφαιρούν τον αέρα, αυτό φτάνει. Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται στη βάση της αναπαραγωγής. Αυτή είναι μια από τις ευκαιρίες των αρνητιστών, μία προς την οποία τείνουν.

Πρόσφατα, ο κ. Mike Pompeo, υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, είπε σε μια πολύ σαφή δήλωση ότι πράγματι, ναι, ίσως υπάρχει ένα κλιματικό πρόβλημα. Αλλά ταυτόχρονα είπε ότι με το λιώσιμο των πάγων υπάρχουν τεράστιες οικονομικές ευκαιρίες, τόσο για τις διαδρομές logistics μεταξύ της Ασίας και της Αμερικής, αλλά και για την εξερεύνηση πετρελαιοπηγών για παράδειγμα. Η ιδέα τους πρέπει να διαβαστεί μέσα σε αυτό το πλαίσιο, να συνεχιστεί η ανάπτυξη ως έχει, και μάλιστα να επιταχυνθεί χάρη και σε αυτές τις φυσικές μεταβολές. Εσύ σκέφτεσαι, δεν είναι πως επηρεάζει και εκείνους αυτή η διαδικασία; Λοιπόν, έχουν υπάρξει πολλά έργα για το πώς το 1% επιθυμεί και μπορεί να προστατευθεί από αυτές τις καταστροφές. Στην αγορά των ιδιοκτησιών τα διάφορα bunker κατά της κλιματικής αλλαγής εκτινάσσονται όσον αφορά την αγορά. Υπάρχουν βίλες εξοπλισμένες για να διατηρήσουν την ασφάλεια όσων ζουν εκεί από οποιαδήποτε εκδήλωση, από πυρηνικούς πολέμους έως κλιματικές καταστροφές. Εάν υπάρχει πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί τότε, η τεχνολογία θα το κάνει, η οποία με τη σειρά της θα προσφέρει και άλλες δυνατότητες για κερδοφορία και συνεχή ανάπτυξη. Θα στήσουν δεξιά κι αριστερά βάσεις για το ηλιακό σύστημα.

Η άλλη δυνατότητα, η πράσινη, είναι λίγο πιο λοξή. Πηγαίνει μεταξύ εκπροσώπων στυλ Ocasio-Cortez, αυτοαποκαλούμενης σοσιαλίστριας ΗΠΑ, του αποκαλούμενου Green New Deal, μέχρι τμημάτων του Εργατικού Κόμματος στη Μεγάλη Βρετανία κοντινών στην ίδια Ocasio, μέχρι οικονομολόγους ευνοϊκούς α λα Stiglitz. Πρέπει να πούμε ότι αυτή η πρόταση δεν αλλάζει πολύ τα χαρτιά στο τραπέζι. Μιλούν για ανάπτυξη και πράσινη ανάπτυξη, για τεχνολογική μετατροπή. Πράσινη ανάπτυξη, είναι λιγάκι ένας κόμπος που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Οι ειδικοί της κυκλικής οικονομίας, οι οποίοι ασχολούνται με την ανακύκλωση των αγαθών, λένε ότι το μέγιστο που μπορεί να επιτευχθεί είναι γύρω στο 30% των πρώτων υλών που χρησιμοποιήθηκαν αρχικά. Και είναι ένα ποσοστό προοπτικής, το σημερινό εξακολουθεί να είναι ακόμη μικρότερο.

Ωστόσο, η οικονομική ανάπτυξη, έστω και πράσινη, έχει περιβαλλοντικές επιπτώσεις, μιλάμε για αφαίρεση υλικών, ρύπανση και ούτω καθεξής. Υπάρχει το πρόβλημα της αντικατάστασης των ορυκτών καυσίμων με ηλιακούς συλλέκτες και άλλες μορφές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Απλά σκεφτείτε αυτό που σημαίνει από υλικής πλευράς η εξόρυξη μετάλλων, σπάνιων γαιών για να φτιαχτούν πάνελ και αιολικά πάρκα ικανά να αντικαταστήσουν όλη την ενέργεια που παράγεται σήμερα. Μια κατεύθυνση προς τις ανανεώσιμες θα σήμαινε μέσα στον καπιταλισμό να πρέπει να παράγει τουλάχιστον την ίδια τρέχουσα ενέργεια, αν όχι περισσότερο. Θα σήμαινε ότι ο κόσμος θα ήταν ένα ανοιχτό ορυχείο για να επιτρέψει αυτή τη μετάβαση. Το θέμα της land grabbing-αρπαγής της γης ενάντια στην οποία έχουν εφορμήσει κοινωνικά κινήματα σε διάφορα μέρη του κόσμου, και εν όψει μιας οικολογικής μετάβασης, θα θέτονταν ακόμα πιο έντονα. Πολλές από τις γαίες που κλάπηκαν από τις διάφορες κυβερνήσεις στις κοινότητες είχαν μέσα τους ορυκτά απαραίτητα για τη μετάβαση.

Αυτά είναι μόνο μερικές απόψεις, υπάρχει μετά το κοινωνικό ζήτημα, του είδους των κοινωνικών σχέσεων που μπορούν να παραχθούν. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει μια εναλλακτική λύση πέρα από τους δύο αυτούς πόλους. Όσον αφορά αυτό τον τελευταίο, τον πράσινο, του Πράσινου Νέου Συμβολαίου-Green New Deal δεν γίνεται αντιληπτό ποιος ωφελείται και ποιος χάνει. Πόσο πράσινο και πόσο «κόκκινο» είναι αυτό το νέο συμβόλαιο με όρους κοινωνικών νικών; Αν αυξήσουμε το βλέμμα μας, εάν το ρίξουμε σε ολόκληρη την σφαίρα, βλέπουμε πως ζούμε επάνω σε έναν πλανήτη που έχει και άλλες προκλήσεις, ξεκινώντας από το ζήτημα της πείνας για παράδειγμα, το οποίο έχει αυξηθεί. Οι συνθήκες του πλανήτη στο σύνολό του είναι τρομερές από την άποψη των προβλημάτων που δημιουργούνται από την καπιταλιστική ανάπτυξη. Τι να κάνουμε λοιπόν; Και τι θέλουμε, πέρα από αυτό που μπορούμε να κάνουμε; Ποιος είναι ο ορίζοντας μας;

Ο πρώτος ορίζοντας είναι να απορρίψουμε εκείνο των συντηρητικών α λα Trump και Bolsonaro, εκείνων που σπρώχνουν προς την αγρο-business, μοντέλο γεωργίας που έχει ένα τεράστιο κόστος επί του πλανήτη. Αν σκεφτείτε καθέναν από τους τομείς που είναι υπεύθυνοι γι αυτές τις διαδικασίες, όλοι πρέπει να αλλάξουν. Αλλά πολλές ουτοπίες ακόμη και των «παλαιών κομμουνιστών» επάνω στην κοινωνική οργάνωση καταρρέουν απέναντι σε αυτό το είδος κεφαλαίου. Η αγρο-business με ελκυστήρες-τρακτέρ, λιπάσματα, μεγάλες παραγωγές και ούτω καθεξής πρέπει να εξαλειφθεί. Πώς μπορούμε να ξανασκεφτούμε τη γεωργία; Από εδώ πρέπει να περάσουμε. Σε μια φάση προηγμένου καπιταλισμού όπως είναι ο δικός μας πρέπει να αναρωτηθούμε ξανά σχετικά με τη γεωργία. Αυτή απασχολεί πλέον ένα πολύ μικρό ποσοστό εργαζομένων σε χώρες όπως η δική μας ή η Αγγλία. Δεν το σκεπτόμαστε σχεδόν ποτέ όταν κάνουμε πολιτική, αλλά είναι ένας τομέας κλειδί στον οποίο ένα διαφορετικό γεωργικό μοντέλο είναι ένα από τα κλειδιά για να κατανοήσουμε πως να οικοδομήσουμε ένα νέο κόσμο.

Πιστεύω ότι αυτό το γενικό πρόβλημα δημιουργεί άριστα το κάδρο του προβλήματος των «κοινών»-“commons” που παρακμάζουν α λα αγγλικά. Στην Ιταλία μιλάμε πολύ για τα κοινά αγαθά. Το νερό, τη γη, μια ατελείωτη λίστα. Δεν υπάρχει όριο, είναι όλα κοινά αγαθά πλέον. Μέρος της λογοτεχνίας έχει παραχθεί τώρα δημιουργώντας μεγάλη σύγχυση. Για παράδειγμα το κοινό αγαθό δεν είναι αγαθό για όλους. Ποια είναι η διαφορά τότε με το δημόσιο αγαθό; Είναι διαφορετικά. Το δημόσιο αγαθό είναι προσβάσιμο σε όλους, αλλά διαχειρίζεται από το Κράτος, από το ιεραρχικό του σύστημα, με τις προτεραιότητές του. Αντίθετα, εγώ πιστεύω, εμπνευσμένος πολύ από τις αυτόχθονες κοινότητες, ότι το κοινό αγαθό πρέπει να είναι ένα αγαθό το οποίο μια πληθώρα υποκειμένων αξιώνει-διεκδικεί ως τέτοιο, φροντίζοντας το. Το κοινό αγαθό, για παράδειγμα, είναι η γη του Mondeggi, μια συλλογική διαδρομή στην οποία οικειοποιηθήκαμε περίπου 200 εκτάρια γης που είχαν αφεθεί να καταστραφούν για να δημιουργηθεί μια κοινότητα η οποία, μέσα από την κοινή δράση, άρχισε να δημιουργεί σύστημα.

I commons-τα κοινά είναι για μένα εκείνο το σύστημα, εκείνα τα συστήματα που γεννιούνται από μια κοινότητα, από μια πλειάδα που απαιτεί ένα ή περισσότερα κοινά αγαθά και στη συνέχεια κάνοντας-δημιουργώντας κοινώς (commoning) προχωρεί. Εδώ δημιουργούνται τρόποι ζωής και παραγωγής αξίας που είναι εναλλακτικοί από αυτούς του κεφαλαίου. Η σχέση με τη φύση έξω από μας είναι εκεί μια συμβιωτική σχέση. Υπάρχει μια σχέση αξίας, την οποία αποκαλώ αγρο-οικολογική στην οποία η γη είναι υποκείμενο, και όχι ένας πόρος που πρέπει να χρησιμοποιηθεί και τέλος. Στη συνέχεια, υπάρχει μια σχέση αμοιβαίας βοήθειας, η αλλοτρίωση-αποξένωση μεταξύ παραγωγού και προϊόντος, χάνεται, εξαφανίζεται, καθώς και η αποξένωση μεταξύ παραγωγού και συμπαραγωγών μου, αφού αποφασίζουμε από κοινού, δεν υπάρχει ένας ηγέτης. Υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις, άλλα παραδείγματα, όπως εκείνο ορισμένων στο Rosarno. Αυτό του Mondeggi είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα του συστήματος, να κάνουμε από κοινού που είναι ένα σύνορο του αγώνα. Υπάρχει ένας αγώνας που διεξάγεται εδώ και μερικά χρόνια, με τον Δήμο να θέλει να κλείσει αυτή την εμπειρία για να έχει κέρδος, να κερδοσκοπήσει. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εκείνοι που ακολουθούν αυτήν την εμπειρία που αγωνίζονται να δημιουργήσουν νομιμοποίηση για διαφορετικές κοινωνικές αξίες και μηχανισμούς. Δίνοντας πηγές ζωής σε όσους εργάζονται και πειραματίζονται με νέες, αγρο-οικολογικές μεθόδους. Προσπαθώντας να ακυρώσουν την μαρξιάνα αποξένωση-αλλοτρίωση και δημιουργώντας μια υπεραξία που δεν βασίζεται στην εκμετάλλευση, αλλά ανακατανέμεται σε όλους.

Υπάρχουν καταστάσεις αυτού του είδους σε πολλά μέρη. Δεν υπάρχει μόνο το ζήτημα της γης. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης, από το 2008 και μετά, γεννήθηκαν ως μανιτάρια αυτοδιαχειριζόμενες κλινικές, γεννημένες εξ ανάγκης λόγω των περικοπών στην υγειονομική υπηρεσία. Ωστόσο, ανακαλύφθηκε ότι υπήρχε η οργανωτική εφικτότητα ενός εναλλακτικού μοντέλου. Σκεφτείτε να χρηματοδοτούνταν. Αυτά τα μοντέλα μας δείχνουν έναν ορίζοντα, πολιτικό. Το κεντρικό πολιτικό ερώτημα-ζήτημα σήμερα σύμφωνα με εμένα σε αυτή την περιβαλλοντική και οικονομική κρίση είναι ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η διαχείριση των υλικών συνθηκών της κοινωνικής αναπαραγωγής υπό την ευρεία έννοια. Τα κοινά-commons ως οργανωτικό μοντέλο, οριζόντια, συναινετικά, συνδεδεμένα μεταξύ τους σε διευρυμένη κλίμακα, με στόχο να ανακτήσουν κομμάτι με κομμάτι, σε διαφορετικούς τομείς, την κοινωνική αναπαραγωγή στο σύνολό της. Στην Ιταλία, ο αριθμός των νέων που επιθυμούν να παραμείνουν στη γεωργία έχει αυξηθεί, όπως σε όλη την Ευρώπη, και στη Μεγάλη Βρετανία, επειδή η επιστροφή στην ύπαιθρο επιτρέπει περισσότερες παραγωγικές δυνατότητες, επιτρέπει τη δημιουργία νέων μοντέλων, και για να είμαστε αυτόνομοι, για να αυξήσουμε την αυτονομία από το κεφάλαιο. Σε αυτή την περίπτωση σημαίνει να αυξήσουμε την πρόσβαση στις συνθήκες κοινωνικής αναπαραγωγής.

1] Antropocene: Ο όρος δηλώνει την τρέχουσα γεωλογική εποχή στην οποία οι κύριες αιτίες των εδαφικών, διαρθρωτικών και κλιματικών αλλαγών αποδίδονται στους ανθρώπους και τις δραστηριότητές τους

2] Οlocene-Ολόκαινο:  Γεωλογική περίοδος, η τελευταία της τεταρτοταγούς εποχής, η αρχή της οποίας υπολογίζεται μεταξύ 12.000 και 9.000 ετών.

https://www.infoaut.org/no-tavbeni-comuni/tra-negazionismo-climatico-e-green-economy-intervento-di-massimo-de-angelis