Ετικέτα: μουσική

ανατρεπτική τέχνη, arte ribelle

BOLOGNA, 25 AΠΡΙΛΙΟΥ: Ο ROGER WATERS (ΠΡΩΗΝ PINK FLOYD) ΣΕ ΣΥΝΑΥΛΙΑ

kleovis1 σχόλιο
   2 μαίου

Καλή μουσική και καλή πολιτική καθώς και όμορφες εικόνες (τις βρίσκετε στην ουρά). Ο Luca Cumbo – με την έγκριση και λίγο φθόνο της La Bottega del Barbieri – πήγε να δει τη συναυλία του Roger Waters στο Casalecchio di Reno, Bologna.

Ο Roger Waters υπήρξε μπασίστας και συνιδρυτής των Pink Floyd, θρυλικού μουσικού συγκροτήματος που γεννήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο στη χρυσή εποχή της λεγόμενης «ψυχεδέλειας» που είναι το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60. Ο Waters ήταν επίσης δημιουργός των περισσότερων στίχων των τραγουδιών των Pink Floyd, καθώς και των μουσικών, μετά τη θλιβερή έξοδο από την ομάδα του Syd Barrett που συνδέεται με προβλήματα κατάχρησης παραισθησιογόνων ουσιών που πιθανώς επιδείνωσαν μια λανθάνουσα ψυχική δυσφορία.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, το αντιμιλιταριστικό θέμα στα κείμενα του Waters γίνεται αμέσως σαφές: ο δεκανέας Clegg (στο Saucerful of Secrets, 1968), αν και με τον ειρωνικό και σουρεαλιστικό τόνο χαρακτηριστικό της εποχής, μιλά για την ιστορία του δεκανέα Clegg που «κερδίζει» στον πόλεμο ένα ξύλινο πόδι ως ανταμοιβή της θυσίας του προς τιμήν της βασίλισσας («clegg» θα μπορούσε να είναι ένα παιχνίδι με τις λέξεις που ανακαλεί στη μνήμη τις έννοιες «tafano, σπασαρχίδης» και «τεχνητό πόδι»).

Εδώ το κείμενο με μετάφραση και video:

https://www.antiwarsongs.org/canzone.php?id=2364&lang=it

Ο πατέρας του Waters πέθανε στην Ιταλία κατά τη διάρκεια των μαχών κατά των ναζιστικών-φασιστικών στρατευμάτων μετά την απόβαση των συμμάχων στο Anzio το 1944. Και ο Waters γνωρίζει καλά την ιταλική αντίσταση. Επίσης για αυτό το λόγο τα κείμενα κατά του πολέμου και εναντίον του φασισμού υπήρχαν πάντα στα έργα του μουσικού, τόσο κατά την εμπειρία με τους Pink Floyd όσο και κατά την ατομική καριέρα.

Στη δεκαετία του ’70 – και ειδικότερα με το The Dark Side of the Moon (1973) – ο Waters αρχίζει να υπογράφει κείμενα που καταγγέλλουν την αλλοτρίωση που παράγει η σύγχρονη καπιταλιστική αγγλική κοινωνία, τη δουλεία μπροστά στο χρόνο (Time), στα χρήματα (Money) που οδηγεί στην εξαθλίωση και την απανθρωπιά και, ως εκ τούτου, στην τρέλα (Brain Damage). Περνούν μερικά χρόνια και στο Welcome to the Machine, που έχει ληφθεί από το άλμπουμ «Wish You Here» (1975) που δεν είναι τυχαίο πως είναι αφιερωμένο στον Syd Barrett, ο άνθρωπος περιγράφεται ως αυτόματο, σκλάβος σε μια τεχνολογία στην υπηρεσία της εξουσίας.

Είναι με το άλμπουμ Animals (1977), εντυπωσιακό και θαρραλέο, μακρινό χιλιάδες έτη φωτός από τη σύγχρονη πανκ μόδα, που ο Waters εξευγενίζει και καθιστά σαφείς στα κείμενα του τους φιλιππικούς ενάντια στην εξουσία αλλά και εναντίον των μαζών που πάσχουν, υποφέρουν παθητικά χωρίς να εξεγείρονται. Το Animals είναι ένα σκοτεινό, ανήσυχο, απειλητικό, αγχωτικό άλμπουμ, μακρά κομμάτια (από 10 έως 17 λεπτά αν εξαιρεθούν οι δύο πολύ σύντομες μπαλάντες στην αρχή και το κλείσιμο του άλμπουμ) που δεν αφήνουν διαδρομές διαφυγής, αλλά παραδίδονται στη ροή της μουσικής, στις ξαφνικές επιταχύνσεις και στις αιφνίδιες πτώσεις, θα μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι το Animals είναι ένα αριστούργημα.

Οι στίχοι, χαλαρά εμπνευσμένοι από την Φάρμα των ζώων, La Fattoria degli animali του George Orwell, χωρίζουν την ανθρωπότητα σε τρία μακρά κομμάτια / κατηγορίες: σκύλους (Dogs), γουρούνια (Pigs, Three different ones), πρόβατα (Sheep).

Εδώ το περίφημο εξώφυλλο με τον ιπτάμενο χοίρο ανάμεσα στις καμινάδες του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού Battersea Power Station του Λονδίνου:

Μετά το Animals είναι η σειρά του διπλού The Wall (1979) μαζί με το ομώνυμο film του Alan Parker (του 1982, που παρουσιάστηκε στο 35° festival di Cannes, των Κανών) να αναλάβει πιο ρητά το αντιμιλιταριστικό θέμα, υπάρχουν επίσης αυτοβιογραφικές αναφορές για το θάνατο του πατέρα του Waters, όπως στο κομμάτι When the tigers broke free: https://www.youtube.com/watch?v=E_5DRKZI1Ow

Το The Final Cut (1983) – τελευταίο album του Waters με τους Pink Floyd – παρουσιάζεται ως το “requiem del sogno del dopoguerra, ρέκβιεμ του μεταπολεμικού ονείρου” . Στο τραγούδι με το οποίο ξεκινά The Post War Dream δέχεται μετωπική επίθεση η “Maggie” Margaret Thatcher για τις κοινωνικές πολιτικές της και για τον πόλεμο στα νησιά Falkland/Malvinas (1982): What have we done Maggie what have we done

What have we done to England

Should we shout should we scream

What happened to the post war dream?

Αυτή η μακρά εισαγωγή, για την οποία ζητούμε συγγνώμη από τους μη οπαδούς, αυτούς που δεν είναι παθιασμένοι με τον καλλιτέχνη, πριν μιλήσουμε για την συναυλία αυτή καθεαυτήν, ήταν απαραίτητη για να πούμε ότι ένα θέαμα του Roger Waters δεν είναι απλώς ένα καλλιτεχνικό συμβάν, αλλά ένα πολιτικό γεγονός. Η παγκόσμια περιοδεία του Waters αγγίζει όλες τις ηπείρους με εκατοντάδες ημερομηνίες και εκατομμύρια θεατές. Όλα τα ραντεβού συνοδεύονται πάντοτε, σε κάθε στάδιο, από πολλές συνεντεύξεις στις οποίες ο Waters μιλά περισσότερο για πολιτική απ ‘ό, τι για μουσική.

Ο Waters καταγγέλλει εδώ και καιρό την δουλικότητα των δυτικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, αποκαλώντας τα «μέσα προπαγάνδας για πόλεμο». Οι συναυλίες του πρώην-Pink Floyd είναι μαζικά φαινόμενα, με γεμάτα γήπεδα ποδοσφαίρου, εκατομμύρια συμμετέχοντες, ένα πολύ διαφορετικό ακροατήριο στο οποίο δυνητικά εν μέρει ποτέ δεν έφτασαν πληροφορίες και ιδέες σε αντίθεση με την κυρίαρχη λογοτεχνία (αφήγηση, αν προτιμάτε, ή »μοναδική σκέψη», διαλέξτε εσείς).

Έτσι ο Waters χρησιμοποιεί τις συναυλίες του για να προσπαθήσει να τονώσει μια πληροφόρηση διαφορετική: το leit motiv της περιοδείας είναι «RESIST», το οποίο εμφανίζεται συχνά στις μεγάλες οθόνες, στα μπλουζάκια τoυ χορού, στα χαρτάκια με τα σημειώματα που ρίχνονται στο κοινό. Αντίσταση στον πόλεμο, στις κυβερνήσεις, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αντίσταση στον Trump, την Theresa May, τον Μπερλουσκόνι και τον Σαλβίνι, όλοι χαστουκίζονται σε πλάνα που τρέχουν με βίντεο προς το κοινό που είναι παρόν.

Ο Waters μιλά για τους μετανάστες, μιλά για υποδοχή, καλωσόρισμα, για νέα (παλιά) – αποικιοκρατία. Το μεταπολεμικό όνειρο είναι στην πραγματικότητα ένας εφιάλτης, ο δυτικός πατιναρισμένος κόσμος είναι ένα reality show από το οποίο πρέπει να ξυπνήσουμε, ενώ εκείνοι που είναι ήδη αφυπνισμένοι πρέπει να αντισταθούν.

Ο Waters παίρνει αυτό το καθήκον πολύ σοβαρά με τίμημα να γίνει δυσάρεστος και να οδηγηθεί ενάντια στους ίδιους τους οπαδούς του. Στα αμερικανικά ραντεβού της περιοδείας υπήρχαν στιγμές που ορισμένοι θεατές, υποστηρικτές του Trump, εγκατέλειψαν τη συναυλία πριν από το τέλος.

Ερωτηθείς για το θέμα, ο Waters έστειλε όντως εκείνους τους (φερόμενους) fans από εκεί που ήρθαν, ισχυριζόμενος ότι όσοι δεν θέλουν να τον ακούν να μιλά για πολιτική, πρέπει να πάνε στις συναυλίες της Katy Perry και όχι στις δικές του.

Εδώ μια από τις σχετικές συνεντεύξεις του όπως και οι δηλώσεις υπέρ του BDS Movement:

https://www.youtube.com/watch?v=5WYa-pNhxmQ

Κατά τη διάρκεια της συναυλίας στη Μπολόνια ήταν ενδιαφέρον να ακούσει κανείς τα σχόλια του κοινού, να βρεθεί δίπλα-δίπλα με υποστηριχτές της λίγκας του βορρά, της forza nuova, κλπ, πολλοί φυσικά έδειξαν αδιαφορία συνεχίζοντας να καταγράφουν τα πάντα με τα γαμημένα τηλέφωνά τους (μα τι νόημα έχει να πληρώνεις για μια συναυλία και στη συνέχεια να παρακολουθείς όλα μέσω του τηλεφώνου αντί να τhn απολαμβάνεις;) αλλά άλλοι καταλήφθησαν από αμφιβολία, συζητούσαν, ρωτούσαν και αναρωτιόντουσαν. Ποιος ξέρει.

Ο Waters επικεντρώνει την συναυλία στην αναβίωση των Animals, στην περίφημη σκηνογραφία φτιαγμένη με τεράστια ιπτάμενα και γεμάτα τατουάζ γουρούνια με το σύμβολο του δολαρίου και το πρόσωπο του Trump, με τις σκηνικές χορογραφίες που σχετίζεται με τον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό Battersea, καθώς και κάποια άλλα αποσπάσματα από το τελευταίο σόλο άλμπουμ του Is this the life we really want? (2017). Φυσικά δεν λείπουν κομμάτια παρμένα από το The Dark Side oh the Moon και to The Wall. Αλλοτρίωση και πόλεμος, αν πέσουμε στην πρώτη να που έρχεται ο δεύτερος, γι αυτό πρέπει να ξυπνήσουμε, να αντισταθούμε και να αγωνιστούμε.

Ίσως λόγω της καυτής ζέστης του κλειστού γηπέδου του Casalecchio που κάνει τον μουσικό να φαίνεται λίγο κουρασμένος, ίσως και για την ηλικία του (ο Waters κλείνει τα 75 τον σεπτέμβριο) ο μπασίστας παίζει λίγο ο ίδιος αφήνοντας αρκετό χώρο για τους άλλους μουσικούς στη σκηνή , αλλά σε κάποιο σημείο εκπλήσσει τους πάντες παίρνοντας μια ηλεκτρική κιθάρα (σίγουρα όχι το όργανο του) και ρίχνοντας τον εαυτό του σε ένα σόλο που τραβήχτηκε από ένα τραγούδι του τελευταίου άλμπουμ. Αστειεύτηκε με αυτό και ευχαρίστησε τον νεαρότερο Jonathan Wilson, αμερικανό κιθαρίστα μέλος του συγκροτήματος, που του έμαθε να παίζει την κιθάρα σαν σολίστ.

Η συναυλία ανοίγει με το κλασικό Breathe που τραβήχτηκε από το The Dark Side of the Moon: πιο κατάλληλη εισαγωγή δεν μπορούσε να υπάρξει. Αμέσως μετά να η chicca One of these days (που λήφθηκε από το Meddle του 1971), το παλιότερο από τα τραγούδια των Floyd που εκτελέστηκαν. Τότε είναι η σειρά του The Great Gig in the sky (και πάλι από τo Dark Side) με μια διπλή θηλυκή φωνή στη θέση της μοναδικής σόλο φωνής του original, αμφισβητήσιμη επιλογή στην επιτυχία της ερμηνείας, αλλά καλύτερη από άλλες τραγικές εκδόσεις που ακούστηκαν στο παρελθόν και στις ίδιες περιοδείες των Pink Floyd για να ολοκληρωθεί η ιστορική περίοδος. Ακολούθησε το κλασσικό Welcome To The Machine (σπάνια παιγμένο ζωντανά τα τελευταία 40 χρόνια) και τρία τραγούδια από την τελευταία δουλειά Είναι αυτή η ζωή που πραγματικά θέλουμε; Is This the Life We Really Want? που συνάδουν με το πλαίσιο μιας και μοιάζουν πολύ με αποκόμματα που ανασυντάχθηκαν από τα παλιά τραγούδια των Floyd.  Στη συνέχεια, το αναπόφευκτο κερασάκι στην τούρτα Wish You Were Here (από το ομώνυμο άλμπουμ) για το σύνθετο κοινό και το αναπόφευκτο Another Brick in the Wal (προφανώς από το The Wall ) που υποδέχεται στη σκηνή έναν πολυεθνικό χορό των ευλόγως ενθουσιασμένων παιδιών που προέρχονται από το Antoniano της Μπολόνια. Όλα τα τραγούδια από το ρεπερτόριο των Pink Floyd προτείνονται με σεβασμό στη μουσική φιλοσοφία τους. Οι ήχοι είναι εκείνοι οι σωστοί, στα όργανα της σκηνής περιλαμβάνονται τόσο τα ιστορικά όργανο Hammond και αναλογικά συνθεσάϊζερ, όσο η ηλεκτρονική ενορχήστρωση που είναι απαραίτητη για μια πειστική ζωντανή απόδοση της μουσικής ατμόσφαιρας των Pink Floyd. Η μόνη εξαίρεση ήταν το Welcome to the Machine, για το οποίο μιλήσαμε παραπάνω, η επανερμηνεία του οποίου, με κάποιες σκόπιμες στρεβλώσεις στο κεντρικό μέρος, δεν έπεισε τον γράφοντα: όχι τόσο για την παραμόρφωση από μόνη της – αυτή ήταν η αρχή σχεδόν όλων των τραγουδιών στις ζωντανές εμφανίσεις των Pink Floyd (τουλάχιστον μέχρι την περιοδεία του The Wall) – αλλά επειδή είναι καταναγκαστική, δεν ρέει, σαν να ήθελε να την αλλάξει με κάθε κόστος χωρίς μια συγκεκριμένη ιδέα στο ξεκίνημα.

Αντιθέτως οι εκτελέσεις των δύο μεγάλων κομματιών που λαμβάνονται από τα Animals: Dogs and Pigs (Three different ones), είναι υπέροχες, μαζί μισή ώρα μουσικής όπου όλα φαίνονται στο σωστό μέρος, μίξη, φωνητικά, ρυθμικές και σόλο κιθάρες από τους εξαιρετικούς Dave Kilminster, Jonathan Wilson, το μπάσο του Gus Seyffert, το όργανο και τα synths του Bo Koster και του Jon Carin, τα ντραμς του Joey Waronker, όλοι τέλειοι χωρίς περιττά στολίδια εδώ όπως και στην υπόλοιπη σύνθεση της συναυλίας.

Κρίμα που δεν προβλέπονταν το Sheep, η άλλη εξαιρετική suite από το Animals.

Ανάμεσα στο ένα τραγούδι και το  άλλο ο Waters δεν ξέχασε να καταδικάσει και αυτή την φορά το Ισραήλ για το apartheid που έχει επιβάλει στους παλαιστίνιους και θύμισε τον Vittorio Arrigoni: “Να παραμείνουμε ανθρώπινοι” επαναλαμβάνει πολλές φορές. Ο Waters αρνήθηκε πολλές φορές να εμφανιστεί στο Ισραήλ, συμμετέχει επίσημα στην εκστρατεία  BDS-Boycott, Divestment and Sanctions, προσκαλώντας τους μουσικούς συναδέλφους του να κάνουν το ίδιο και ασκώντας κριτική σε εκείνους που δεν το έκαναν (τον ιούλιο του 2017 ο Waters κάλεσε, δίχως να εισακουστεί, τον Tom Yorke και τους Radiohead να μην παίξουν στο Tel Aviv). Μα δεν τελειώνει εδώ: ο Waters επιτέθηκε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ για τον πόλεμο στη Συρία, κατηγόρησε τα αποκαλούμενα Λευκά Κράνη (White Helmets, δήθεν ΜΚΟ πολιτικής προστασίας της Συρίας) ως μια ψεύτικη ανθρωπιστική οργάνωση και προκάλυμμα των σχηματισμών τζιχάντ. Κατά το ραντεβού της Βαρκελώνης ήταν ακόμη πιο σαφής

https://www.youtube.com/watch?v=0Wh1ppnkSag

Μετά το μέρος της συναυλίας που αφιερώνεται στα Animals, ένα άλλο ζευγάρι κλασικών (Money και στη συνέχεια Us and Them που δίνει το όνομα στην περιοδεία), στη συνέχεια Smell the roses που λαμβάνεται από το τελευταίο σόλο έργο του Waters και το μεγάλο φινάλε με το ζευγάρι Brain Damage / Eclipse , που αντιστοιχούν και στο κλείσιμο του The Dark Side of the Moon, όλα συνοδευόμενα από μια τεράστια πυραμίδα λέιζερ τρυπημένη από ένα ουράνιο τόξο χρωμάτων για να ανακαλέσει το διάσημο εξώφυλλο του άλμπουμ.

Καταλήγοντας, μετά το αναπόφευκτο Confortably Numb και το μπιζάρισμα με τo Μother που είναι παρμένα από το The Wall, ο Roger Waters παίρνει από το ακροατήριο κάτω από την σκηνή μια σημαία της Εθνικής Ένωσης Ιταλικών Παρτιζάνων, την σηκώνει προς το κοινό ως ένδειξη σεβασμού, την φιλάει, τη βάζει γύρω στο λαιμό του και αποτραβιέται.

Le fotografie sono di, Οι φωτογραφίες είναι του Ennio Cerami

http://www.labottegadelbarbieri.org/bologna-25-aprile-roger-waters-ex-pink-floyd-in-concerto/

μα τι χαρακτήρας!, grandezza carattere !

«Καρκίνε, τα έβαλες με λάθος άνθρωπο. Θα σε ταλαιπωρήσω φρικτά»

kleovisΣχολιάστε

mikroutsikos.jpg

Θάνος ΜικρούτσικοςΟ Θάνος Μικρούτσικος σε μία συνέντευξη – εξομολόγηση στην «Εφ.Συν.» | Μάριος Βαλασόπουλος
06.05.2018, 13:53 | Ετικέτες:  μουσική, συνθέτες, τραγούδια, ασθένειες
Συντάκτης:
Έφη Μαρίνου

Ενας σπουδαίος συνθέτης αλλά και ερμηνευτής, μ’ ένα ογκώδες μουσικό έργο πίσω του. Με κλασικές συνθέσεις, με τραγούδια μοναδικά που πέρασαν άφθαρτα από γενιά σε γενιά, μουσική για το θέατρο. Ηχογράφησε εβδομήντα δίσκους, έδωσε χιλιάδες εκρηκτικές συναυλίες, έκανε εξαιρετικές ενορχηστρώσεις, συνεργάστηκε με μεγάλους τραγουδιστές.

Διανοούμενος με διαλεκτική πολιτική σκέψη, ένας ευφυής, γενναιόδωρος και ευαίσθητος άνθρωπος. Τον Απρίλιο έκλεισε τα 71. Και από τον περσινό Ιούνιο αντιμετωπίζει παλικαρίσια το πρόβλημα της υγείας του. Χωρίς γκρίνιες, χωρίς φόβο. Με χιούμορ, με πίστη σε ό,τι τον εμπνέει, συγκεντρωμένος στην ουσία της κάθε στιγμής. Αποφασισμένος να δυσκολέψει τον καρκίνο, να τον φρενάρει, να τον εξαπατήσει όπου και όπως μπορεί.

Σήμερα είναι όπως τον ξέρουμε πάντα. Δημιουργικός, χαμογελαστός, χαρούμενος για όσα μπορεί και κατακτά, ακόμα και μέσα στην περιπέτεια. Οργανώνει ταξίδια για εκείνον και τους αγαπημένους του. Τα μάτια του λάμπουν μιλώντας για τη μουσική, για τους ανθρώπους του, για τη συνάντησή του ξανά με το κοινό.

Ο Θάνος Μικρούτσικος στις 7 και στις 8 Ιουνίου ανοίγει στο Θέατρο Βράχων «Μελίνα Μερκούρη» το Φεστιβάλ του Βύρωνα με δύο μεγάλες συναυλίες.

Θα συναντηθεί με «όσους περπάτησαν μαζί του». Τη Χαρούλα Αλεξίου, τη Ρίτα Αντωνοπούλου, τον Χρήστο Θηβαίο, τον Κώστα Θωμαΐδη, τον Γιάννη Κότσιρα, τον Γιώργο Μεράντζα, τον Μανώλη Μητσιά, τον Γιώργο Νταλάρα, τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, τον Μίλτο Πασχαλίδη, τη Μαριάννα Πολυχρονίδη. Θα συναντηθεί με τον κόσμο που τον αγάπησε και τον ακολουθεί όλα αυτά τα χρόνια.

Συνέντευξη

● Πριν από ένα σχεδόν χρόνο η ζωή σου ξαφνικά άλλαξε...

Θα σου πω λοιπόν το ιστορικό. Ετοιμαζόμουν πέρσι τον Ιούνιο για μια περιοδεία με το έργο του Καββαδία. Μου λέει η γυναίκα μου: μήπως να κάνεις μια εξέταση για το σάκχαρο στην προοπτική των 40 συναυλιών;

Η παθολόγος, ως μη όφειλε, μου γράφει να κάνω υπέρηχο άνω και κάτω κοιλίας βλέποντας κάτι σαν αιμαγγείωμα. Μετά τον υπέρηχο κάνω μαγνητική. Αποδεικνύεται ότι έχω καρκίνο στο συκώτι. Και μετά κάτι φαίνεται και στο κόκαλο. Αν ο συνδυασμός ίσχυε ήμουν καταδικασμένος.

Ηταν πράγματι ένα φρικώδες επταήμερο. Η Μαρία και ο γιος μου ο Στέργιος ήταν κινούμενα πτώματα. Η κόρη μου στο Λονδίνο μισοήξερε πράγματα. Οι δύο μεγαλύτερες ήταν κάπως πιο ψύχραιμες. Τα αποτελέσματα από τις βιοψίες βγαίνουν στις 4 Ιουλίου και χαμογελάμε λίγο. Το κόκαλο είναι εντάξει. Μένει ο καρκίνος στο συκώτι.

Κανονίζω να χειρουργηθώ την επομένη στο «Μετροπόλιταν». Παρεμβαίνει ένας εξάδελφος της Μαρίας και γίνεται η επαφή με τον Μαλαγκό, τον καλύτερο ογκολόγο στο Λονδίνο, ο οποίος ανατρέπει όλο τον προγραμματισμό του και κανονίζει το αδιανόητο: χειρουργείο μετά από τρεις μέρες.

Το χειρουργείο διαρκεί 8,5 ώρες. Είχαν πειραχτεί και τρεις λεμφαδένες, αλλά ο Ιταλός έχει καθαρίσει όλη την ευρύτερη περιοχή, όπως μου είπε, «καλύτερα και από μαφιόζο στο Σικάγο»…

Τον Νοέμβριο είμαι στο στούντιο όταν μου τηλεφωνεί ο ίδιος ο Μαλαγκό εν συγχύσει αλλά και καθησυχαστικός: «Αντί για τον Γενάρη έλα καλύτερα τις επόμενες μέρες για έλεγχο. Κάτι είδαν οι ακτινοδιαγνώστες, εκτιμώ ότι πρόκειται για απότοκα της εγχείρησης αλλά θέλω να το τσεκάρουμε».

Πηγαίνω. Βρίσκουν τρεις άλλους λεμφαδένες κοντά στα επινεφρίδια. Πρέπει να κάνω πετ σκαν. Εχοντας λατρέψει τον γιατρό μου στην Ελλάδα, τον Χρήστο Χριστοδούλου, εξαιρετικό ογκολόγο και εκπληκτικό άνθρωπο, λέω στον Μαλαγκό: «Θα κάνω την εξέταση στην Ελλάδα και θα σου σταλούν για εκτίμηση τα υλικά». Την κάνω.

Στις 10 Δεκεμβρίου το απόγευμα έρχεται ο γιατρός, κάθεται στην θέση που κάθεσαι τώρα. Είναι σε πλήρη απογοήτευση. Μου λέει: «Μετάσταση στα κόκαλα, στο δεύτερο θωρακικό κι άλλα πέντε σημεία θεωρούνται απλώς ύποπτα».

Η εξέλιξη ήταν εξαιρετικά απρόβλεπτη. Οταν το πληροφορήθηκε ο Μαλαγκό στο Λονδίνο έπαθε σοκ με την ταχύτητα μετάβασης. Ενδέχεται, προ της εγχείρησης, να έφυγε κύτταρο που δεν πιάστηκε στο πετ σκαν, δυστυχώς γίνονται αντιληπτά όταν πια δημιουργήσουν αποικίες.

Ξεκίνησα από τον Δεκέμβριο τις ακτινοβολίες, στις 20 Ιουνίου κλείνει ο πρώτος κύκλος χημειοθεραπείας. Τον Μάρτιο είχαμε ένα ικανοποιητικό κατά το γιατρό αποτέλεσμα του πετ σκαν. Υπάρχουν τα ευρήματα του Δεκεμβρίου, παραμένουν όμως στο ίδιο στάτους χωρίς να έχουν επεκταθεί. Θεωρεί ότι φρενάρισε. Κάθε τρεις μήνες θα κάνουμε εξετάσεις.

● Φαίνεσαι πολύ καλά παρά την ταλαιπωρία της χημειοθεραπείας.

Νομίζω ότι αντιμετωπίζω τον καρκίνο με δύναμη, έτσι πρέπει να γίνεται. Η αθλιότητα της χημειοθεραπείας δεν με έχει καταβάλλει, νιώθω ισχυρός, είμαι και δημιουργικός.

Είναι μονόδρομος. Ξυπνάω στις 8 το πρωί και δουλεύω. Μετά τη χημειοθεραπεία βάζω πρόβα 7-9 και ο γιατρός τρελαίνεται.

Εχει αποδειχτεί και ιατρικά πως αν δώσεις κατάθλιψη στον καρκίνο είναι το καλύτερό του. Ε, λοιπόν, εγώ θα τον δυσκολέψω όσο μπορώ.

● Ο χρόνος έχει αποκτήσει πια άλλη διάσταση;

Πάντα πίστευα ότι δεν πρέπει να μου ξεφύγει στιγμή. Σε ό,τι έχω κάνει εδώ και χρόνια, τραβούσα τον χρόνο. Το έχω πει εγκαίρως, όχι τώρα όπου θα λογιζόταν ως προφανές εξαιτίας της κατάστασής μου.

Πάνε 20 χρόνια, όταν οι εφημερίδες ήταν αλλιώς και οι δημοσιογράφοι αλλιώς, όπου σε μια συνέντευξή μου στην εφημερίδα «Τα Νέα» διάλεξαν για τίτλο κάτι που είχα πει σχετικά με το θέμα που συζητάμε τώρα: «Κατά μέσον όρο ζούμε μόλις 4.160 Σαββατοκύριακα».

Ετσι είναι. Κι αυτά τα Σαββατοκύριακα περνούν σαν αστραπή. Μην τα αφήνουμε χωρίς δράση, χωρίς γέμισμα απ’ ό,τι καίει τον καθένα. Ερωτα, τέχνες, ιδέες, ταξίδια, φίλους, οικογένεια.

Εξετάζοντας το παρελθόν θα σου πω ναι, είμαι ευτυχισμένος. Τυχερός κι ευλογημένος. Λίγα μου ξέφυγαν, κυριολεκτώ. Κάποια που είτε καταλάβαινα ότι έφευγαν είτε όχι, αλλά τελικά ήταν δευτερεύοντα.

Ακουσέ με, μην αφήσεις ούτε δευτερόλεπτο να φύγει χωρίς να το νιώθεις. Μη κάνεις το λάθος και δεν υπολογίσεις την στιγμή ασχολούμενη με σκέψεις δεύτερης, τρίτης σημασίας.

● Πώς διαστέλλεται ο χρόνος;

Θα σου πω ένα παράδειγμα. Ετοιμάζοντας το 1992 την όπερα «Η επιστροφή της Ελένης» υπήρξαν κάποιες εμπλοκές με το εξωτερικό με αποτέλεσμα να μετακινηθούν οι ημερομηνίες. Δεν ήθελα να χάσω την ευκαιρία.

Δούλευα για 8 μήνες επί 20 ώρες την ημέρα με κάποια διαλείμματα 12ωρου ύπνου κάθε 12 μέρες. Οταν ολοκληρώθηκε διαπίστωσα το εξής. Η παρτιτούρα είναι παχιά, κάπου 1000 σελίδες.

Ανοιγα τυχαία μία σελίδα, η μουσική είναι γρήγορη, μια μελωδία που κρατάει δέκα δευτερόλεπτα.

Σε πόσο χρόνο έγραψα αυτή τη σελίδα με τις ιδέες, τα τρομπόνια, τις τρομπέτες, τα βιολιά, τα βιολοντσέλα, τις χορωδίες, τις φωνές κι όλους τους συνδυασμούς μεταξύ τους; 

Σε τρεις ώρες. Εγκλώβισα τον πούστη τον χρόνο σε δέκα δευτερόλεπτα… Από τότε το αίσθημα αυτό ήταν καθημερινό σε ό,τι αφορούσε τη μουσική κυρίως μια συγκεκριμένη της μορφή. Από τότε τσίμπησα την ιστορία της στιγμής, που σου έλεγα πριν.

● Τι άλλαξε μέσα σου αυτούς τους τελευταίους μήνες. Τι σκέφτηκες για εσένα, για τους ανθρώπους που αγαπάς, γι’ αυτό που ήρθε τόσο αναπάντεχα.

Δεν σκέφτηκα ποτέ γιατί ήρθε σ’ εμένα. Ο καρκίνος έχει χτυπήσει όλα τα σπίτια. Υπήρχαν λόγοι: Η διατροφή, το περιβάλλον, η χρόνια διήθηση λίπους, ο διαβήτης 25 χρόνια, συν το άγχος των τελευταίων χρόνων.

Εννοώ τα χρόνια της κρίσης, τα οικονομικά, μη ξεχνάς κουβαλούσα στην πλάτη μου έξι οικογένειες με μηνιάτικο. Εντάξει, ήρθε. Δεν χέστηκα από τον φόβο μου…

● Καμιά στιγμή;

Καμιά, στο λέω με απόλυτη ειλικρίνεια. Εχω τέσσερα παιδιά, την Κωνσταντίνα, τη Σεσίλ, την Αλεξάνδρα, τον Στέργιο. Αν όχι τώρα, πότε θα τους δώσω τη σωστή αντίληψη για το πώς πρέπει να μάχονται στη ζωή;

Τώρα που είμαι με την πλάτη στον τοίχο έχει μεγαλύτερο νόημα να τους στείλω σαφές το μήνυμα. Οχι, δεν φοβήθηκα.

Εχω πλήρη συνείδηση ότι πρόκειται για πολυπαραγοντική ασθένεια η οποία αυτονομείται – άρα δεν εξαρτάται από εσένα πώς το παλεύεις.

Ομως θα σου πω κάτι: Στον όποιο βαθμό κάποια πράγματα εξαρτώνται από εμένα, το παλεύω του κερατά… Σε εκείνο τον βαθμό που έχω έστω μικρό ρόλο, θα του βγάζω τη γλώσσα. Δεν θα τον κοροϊδεύω έτσι κι αλλιώς, όχι. Ξέρω πως μπορεί να αυτονομηθεί. Δεν είμαι βλαξ ούτε ζω με ψευδαισθήσεις.

Ενα πρωί κοιτάχτηκα στον καθρέφτη και του είπα: «Τα έβαλες με λάθος άνθρωπο. Θα σε ταλαιπωρήσω φρικτά».

Αν με ρωτήσεις τι ελπίζω, θα σου πω όχι την ίαση αλλά να καταστήσω το νόσημα χρόνιο. Η ιατρική εξελίσσεται. Βλέποντας και κάνοντας. Και ζώντας κάθε λεπτό.

Ας πούμε ότι ζω τάδε καιρό, δεν τον προσδιορίζω. Δεν πρέπει να τον ζήσω καλά;

● Στις 13 Απριλίου έκλεισες τα 71 σου.

Οντας δυναμικός, αισθανόμενος νέος και δημιουργικός, αν σκεφτώ την ηλικία μου προκύπτει ένα 120 χρόνων. Οχι γιατί με αισθάνομαι γερασμένο, αλλά γιατί έχω βιώσει πολύ πυκνά τη ζωή μου.

Για όνομα του θεού, μόνο μία από τις 3, 4 διαστάσεις της δουλειάς να πάρεις, συν την προσωπική ζωή, τέσσερα παιδιά, πολιτιστική διαχείριση από της αρχές της δεκαετίας του ’80 ώς το 2006 -όχι μόνο το υπουργείο-, τα κλασικά έργα που είναι σκληρή δουλειά μηνών από το πρωί ώς το βράδυ, το τραγούδι, η σύνθεση, η ηχογράφηση 70 δίσκων, οι ενορχηστρώσεις, τα χιλιάδες λάιβ, τι αθροίζουν;

● Τέσσερις ζωές σε μία…

Και κάποιος μπορεί να σου πει: «Ασ’ το, τελείωσε ο κύκλος». Ε, αυτό δεν μπορείς ποτέ να το πεις στον εαυτό σου. Οχι γιατί έχεις το αίσθημα του αθάνατου, δεν το είχα ποτέ, ούτε καν για τη δουλειά μου.

Τι με νοιάζει το 2084 ποιοι θα πίνουν νερό έξω στη βρύση; Απ’ αυτή την άποψη είμαι ήσυχος. Πάντα έλεγα: αυτό που θέλω ας γίνει τώρα που υπάρχω.

Η σχέση με τον κόσμο, η συνομιλία με κάποιους μέσω της μουσικής, αυτό με ενδιαφέρει. Κι επειδή μπορεί ν’ ακούγομαι εξωφρενικός, σου λέω ότι είμαι ειλικρινής, ειδικά έτσι όπως είμαι τώρα. Οχι, δεν θέλω να κλείσει ο κύκλος.

 ❝ Κι ένα δευτερόλεπτο πριν το τέλος να ονειρευόμαστε ❞

Θάνος ΜικρούτσικοςΜάριος Βαλασόπουλος

● Κι όταν βλέπεις τους ανθρώπους σου να κλονίζονται;

Θα σου κάτι προσωπικό, κρίνε εσύ αν είναι δημοσιεύσιμο. Εκείνη την εβδομάδα όπου υπήρχε ένδειξη για συκώτι και κόκαλο, στο σπίτι είχε πέσει θανατικό.

Ευρισκόμενος σε πολύ δύσκολη κατάσταση έγραψα ένα γράμμα τεσσάρων σελίδων στη Μαρία και στα παιδιά. Τους είπα: «Θέλω χαμόγελα και δύναμη, έτσι έζησα όλη μου την ζωή. Οχι κλάμα, όχι φόβο».

Νομίζω ότι τους επηρέασε βαθιά. Τώρα, πώς ήμουν όταν το έγραφα είναι άλλης τάξεως συζήτηση. Ασ’ το…

Εχω βάλει ένα στόχο: Να επαναλάβω ένα πολύ τρυφερό ταξίδι. Πριν από έξι χρόνια, όταν ο Στέργιος ήταν 11 χρόνων, πήγαμε οι δυο μας ως οπαδοί της Μπαρτσελόνα για ένα τετραήμερο στη Βαρκελώνη. Είδαμε τον αγώνα και μετά περιπλανηθήκαμε στην πόλη. Καταλήξαμε σ’ ένα ρεστοράν όπου εκείνος διάλεξε αντρεκότ με βάσκικη σάλτσα. Ξετρελάθηκε.

Τον ξαναπήγα στο ίδιο ρεστοράν και την επόμενη μέρα. Αυτό το φαγητό έμεινε στο μυαλό του, έγινε το αγαπημένο του.

Σκέφτηκα ότι σε οκτώ χρόνια, το 2026 δηλαδή, στις 11 Απριλίου, δύο μέρες πριν εγώ γίνω 79 χρόνων ο Στέργιος θα κλείνει τα 25 του. Θα ήθελα τότε να ξαναπάω στη Βαρκελώνη με την οικογένεια για να γιορτάσουμε τα γενέθλια. Είπα την σκέψη μου στον Μίλτο Πασχαλίδη. Μου είπε: «Και δεν έχεις βγάλει ακόμα τα εισιτήρια βρε μαλάκα;»…

● Δεν έχεις χάσει το χιούμορ, τον σαρκασμό, τον αυτοσαρκασμό σου. Μαθαίνω κι άλλους τέτοιους σκωπτικούς διαλόγους με συνεργάτες σου…

Είμαι όπως ήμουν πάντα. Ισως μερικοί ακούγοντας για καρκίνο και μάλιστα τόσο σοβαρό, φαντάζονται τη χειρότερη εικόνα, τη χειρότερη ψυχολογία.

Εχω την εντύπωση -μη λέω μεγάλες κουβέντες γιατί αυτός λειτουργεί αυτόνομα όσο κι αν τον δυσκολεύω- ότι τα καταφέρνω. Αν κερδίσει αυτός, ναι, θα πέσω κάτω. Ομως η στάση μου θα είναι ίδια…

Με ρώτησες κάποια στιγμή τι άλλαξε στη ζωή μου από τον περασμένο Ιούλιο. Πάντα έκανα μεσομακροπρόθεσμους προγραμματισμούς. Τώρα, για να είμαστε σοβαροί, αυτό δεν μπορώ να το κάνω. Εγραψα ένα σόλο βιολοντσέλο, μου πήρε επτά μέρες.

Μετά την εξέταση του Ιουνίου θα δω τι μπορώ να κάνω το καλοκαίρι. Για το επόμενο Πάσχα δεν ξέρω τίποτα. Πρέπει να φέρνω και να επιβεβαιώνω στη ζωή μου το κάθε τρίμηνο. Και, όσο κι αν ακούγεται παράλογο, πρέπει να αισθάνομαι καλά μ’ αυτό.

Θα φρενάρουμε τον χρόνο. Ολα φιλτράρονται μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία. Αλλαξε και κάτι άλλο. Αν και τα τελευταία χρόνια ήμουν προσανατολισμένος προς τα εκεί.

Εφούλα, το παρακάναμε με τις εμμονές μας… Ανεξάρτητα αν πολλοί αδίκησαν τους εαυτούς τους, τους αδικήσαμε κι εμείς. Στα 25 μου για λόγους ιδεολογικούς και κυρίως αισθητικής, πέταγα στο καλάθι των αχρήστων ανθρώπους επί ανθρώπων. Δεν μιλώ μόνο για το λάιφ στάιλ ούτε για τους μικροανταγωνισμούς στο σινάφι μας παρότι υπήρξα γενναιόδωρος, ειδικά με τους νεότερους.

Αν και… καλοφαγάς, δεν με ενδιέφερε το κομμάτι της μικρής πίτας στον χώρο, ούτε το πώς τη μοιράζονταν οι άλλοι.

Φίλοι μου στη δεκαετία του ’80 έφτιαξαν ένα βιβλίο για τα τραγούδια που έπρεπε να βρίσκονται στην εκπαιδευτική ύλη Γυμνασίου και Λυκείου. Υπήρχαν 9 συνθέτες, όχι ο Μικρούτσικος. Με ενόχλησε λίγο στην αρχή και μετά τίποτα. Δεν έμεινε στο μυαλό μου, δεν μετέβαλε τη στάση μου.

Τον τελευταίο χρόνο αυτό το αίσθημα κατανόησης έγινε εντονότερο. Είμαι καλοπροαίρετος, έχω δικαιολογίες για ανθρώπους και συμπεριφορές, δεν μπαίνω στη διαδικασία δευτερευόντων θεμάτων. Οσο ο άνθρωπος πλησιάζει στο φινάλε τόσο πρέπει να επικεντρώνεται στα κύρια.

● Τελειώνουν όλα με τον θάνατο;

Αν μιλάς για την μετά θάνατο ζωή σύμφωνα με τις θρησκείες, δεν την πιστεύω. Η ζωή μας είναι εδώ και καταλήγει εδώ.

Είμαι οπαδός της Κοσμολογίας, λατρεύω τον Αϊνστάιν, τους μάστορες της Κβαντομηχανικής, το Σύμπαν, τα ταξίδια στον χρόνο. Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 αμφιταλαντεύτηκα: Μουσική ή Κοσμολογία.

Είχα τελειώσει το Μαθηματικό, είχα ήδη μια υποτροφία για τις ΗΠΑ. Αν πήγαινα θα έκανα Ανώτερα Μαθηματικά ή Κοσμολογία, Αστρονομία. Ξέρω ότι η ενέργεια, ακόμα κι αυτή της μεγάλης έκρηξης πριν από 14 δισεκατομμύρια χρόνια, δεν χάνεται.

Δεν μπορώ να διατυπώσω τι σημαίνει ενέργεια, πάντως σίγουρα δεν σημαίνει συνείδηση έτσι όπως εμείς την αναγνωρίζουμε ώστε να έχει κι ένα νόημα το μετά.

● Γερνάμε, το διάνυσμα προς τα εμπρός μικραίνει. Πώς μπορούμε να κάνουμε τον χρόνο που απομένει ποιοτικό;

Θα γίνω πληκτικός, αλλά θα στο ξαναπώ: Πέρα από το να διευρύνεις τη γνώση, να κυνηγάς την κάθε στιγμή. Το ταξίδι, όταν μπορείς να το κάνεις, ανοίγει ένα παράθυρο στο όνειρο.

Ο άνθρωπος που δεν ονειρεύεται δεν ζει. Ο Καββαδίας έλεγε «λυπήσου αυτούς που δεν ονειρεύονται». Κι ένα δευτερόλεπτο πριν το τέλος πρέπει να ονειρευόμαστε. Μόνο τότε υπάρχει η πιθανότητα να απογειωθούμε.

❝ Είμαι ευτυχισμένος ❞

● Σήμερα τι προτεραιότητες βάζεις;

Τον Στέργιο, τον ακούς που παίζει πιάνο. Τις κόρες μου. Τη Μαρία. Είκοσι πέντε χρόνια έχουμε μια θαυμάσια σχέση, ερωτική, συντροφική, με τα πάνω και τα κάτω της.

Εκείνη παθιάζεται με τη δουλειά μου μένοντας πάντα έξω από τις διαδικασίες, δεν υπήρξε ποτέ η κυρία Μικρούτσικου. Κι εγώ παθιάζομαι με τη δική της, την παιδική λογοτεχνία.

Να σου πω κάτι; Ακούγεται άσχημα, αλλά χάρη στον καρκίνο, από τις 15 Ιουνίου πέρσι, η σχέση μας προσεγγίζει το απόλυτο. Είμαι ευτυχισμένος. Αν δεν υπήρχε ο καρκίνος δεν θα το ζούσα αυτό.

Ο,τι σου είπα σήμερα είναι απολύτως αληθινό. Τα τελευταία χρόνια ήμουν πάντα συγκεντρωμένος στην αλήθεια, απλώς κρατούσα κάποια πράγματα για μένα. Τώρα δεν έχει νόημα να τα κρατήσω.

Θέλω να ξαναδώ κόσμο στις συναυλίες, να έρθω σε επαφή μαζί του. Θα κάνω μια μικρή γύρα το καλοκαίρι όσο μου επιτρέπουν οι θεραπείες

. Και θέλω, αν όλα πάνε καλά, ο Οκτώβρης να με βρει με τη Μαρία στην Σεβίλλη. Τι σκέφτεσαι;

● Σκέφτομαι πως τον Οκτώβρη θα πας με τη Μαρία στη Σεβίλλη.

Ναι… Το θέλω πολύ.

● Τι σου συμβαίνει όταν βρίσκεσαι πάνω στη σκηνή. Νομίζει κανείς ότι απογειώνεσαι, ότι φεύγεις…

Μα φεύγω… Εδώ και 20 χρόνια που παίζω τους «Επτά νάνους» εγώ εξαφανίζομαι. Για δέκα λεπτά λείπω, δεν είμαι εκεί κι ας νομίζουν ότι με βλέπουν να παίζω. Ακριβώς επειδή αυτό το συγκεκριμένο δεκάλεπτο έχει επαναληφθεί πάμπολλες φορές, μπορώ να βγάλω συμπεράσματα.

Κοίτα, πέρασα διάφορες φάσεις από τα είκοσί μου. Αρχικά ως παιδί της Αριστεράς με ενδιέφερε ο κόσμος, όμως με τις προϋποθέσεις της τέχνης μου κι όχι της δικής του κατανόησης, των δικών του επιθυμιών. Ηθελα να αποδεχτεί τον δικό μου τρόπο.

Οταν είσαι στην αρχή δεν ξέρεις να μετρήσεις αν η επιτυχία που κάνεις είναι πρόσκαιρη ή αν θ’ αντέξει στον χρόνο. Και τότε με ενδιέφερε η συνομιλία με λίγους, με κάποιους όπου ένιωθα πιο συγγενικά μουσικά. Ας πούμε με όσους ασχολούνταν με τη μουσική, γραφιάδες, φίλους κ.λπ.

Μετά από 10 χρόνια, όπου τα τραγούδια μου άρχισαν να περνούν και στη δεύτερη γενιά, η απεύθυνση, η σχέση με τον κόσμο, έγινε απολύτως άμεση, επείγουσα, πυρηνική.

● Και τι να πούμε για τον Καββαδία που πέρασε στην τρίτη γενιά…

Οταν μπήκαν στο παιχνίδι όσοι ήταν αγέννητοι στη δημιουργία του Καββαδία, τότε άλλαξε η σκέψη μου.

Δεν είναι λίγο να συνειδητοποιείς ότι το τραγούδι σου αφορά ένα τόσο μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, ότι δεν ξεχνιέται μέσα στον χρόνο. Ή να βλέπεις πως από το 1982 με το «Με μια πιρόγα φεύγεις και γυρίζεις» τρεις γενιές έχουν περπατήσει μαζί του, έχουν κλάψει, έχουν ερωτευτεί, έχουν διαδηλώσει.

Τότε δεν ενδιαφέρεσαι να συνομιλήσεις με τους ειδικούς της μουσικής, με τους κριτικούς, αλλά με τον ίδιο τον κόσμο και μάλιστα εγκάρδια γιατί σ’ αυτόν εγγράφεται η διαχρονία της δουλειάς σου.

Σου απαντώ ειλικρινέστατα λοιπόν ότι αυτό που βλέπεις να μου συμβαίνει στη σκηνή είναι η ανάγκη κάθε φορά μιας καινούργιας συνομιλίας με τον κόσμο. Κι πριν απ’ αυτήν έχω πάντα μεγάλη αγωνία.

● Μετά από τόσα λάιβ έχεις ακόμα την αγωνία της επαφής με τον κόσμο;

Επιμένω, τίποτα δεν είναι δεδομένο πριν αρχίσει και τελειώσει ο αγώνας. Ακόμα και Μπαρτσελόνα-ΠΑΣ Γιάννινα μπορεί να έρθει 0-0…

Ακριβώς επειδή η σχέση με τον κόσμο είναι ουσιαστική, θέλω κάθε φορά να το κερδίζω. Ομως ποτέ δεν το ξέρω από την αρχή. Αλλά αν είσαι κάτω και μετά από 5 λεπτά σου κλείσω το μάτι, θα ξέρεις ότι έχω πια καταλάβει. Δεν χρειάζομαι το φινάλε.

● Σκέφτηκες ότι ο κόσμος μπορεί να ταυτίσει συναισθηματικά τις συναυλίες με το θέμα της υγείας σου;

Σε όλους μας υπάρχει πια μια αυξημένη ευαισθησία. Και ναι, ευθύνομαι γι’ αυτό με την έννοια ότι δεν έκρυψα εξαρχής την ιστορία, δεν την έβγαλα φυσικά στην αγορά, δεν την έκανα μελό. Ομως, αν θέλεις να συνομιλείς ειλικρινά με τον κόσμο, δεν δίνεις μια ψεύτικη εικόνα.

Οι συνεργάτες μου επέμεναν γι’ αυτές τις συναυλίες. Αμφιταλαντεύτηκα, γιατί υπήρχαν δυο κίνδυνοι. Δεν ήθελα να θεωρηθεί ότι πρόκειται για τις τελευταίες μου… Οταν ξέρουν ότι έχεις μια σοβαρή ασθένεια και ξαφνικά ακούν ότι συγκεντρώνεις έντεκα σπουδαίους τραγουδιστές, εκεί πάει ο νους.

Επίσης φοβήθηκα μη περάσει κάποιου από το μυαλό ότι πάω να εκμεταλλευτώ την ασθένεια. Συμφώνησα για τους λόγους που σου έλεγα πριν.

Μου λείπει το ζωντανό, μου λείπει ο κόσμος. Απέρριψα μεγάλους χώρους, είμαι εναντίον, δεν θέλω ο άλλος να βλέπει με τα κιάλια.

Εστειλα μηνύματα και μέιλ σε έντεκα πρόσωπα -ήδη είναι πολλά αν δεν θέλουμε παρέλαση «μοντέλων» αλλά ν’ ακούσουμε κάτι- και μέσα σε δευτερόλεπτα μου απάντησαν όλοι: όπως θέλεις ό,τι θέλεις.

● Μα σε ξάφνιασε η ανταπόκριση;

Κοίτα, παραήταν αγαπητικό απ’ όλους. Η Χαρούλα μου είπε: «Αν θες τραγουδάω, χορεύω, σου ανάβω το πούρο ή κάθομαι σε μια γωνιά της σκηνής να λέω χαζομάρες».

Θα συναντηθώ με ανθρώπους που περπάτησα μαζί τους για πολύ ή λίγο, παλιούς και νέους.

Με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου δώσαμε την πρώτη χειραψία το ’73, πιτσιρικάδες, στη μεταπολίτευση. Η φωνή του σκίζει τις δεκαετίες άφθαρτη.

Τι να πεις για τον Γιώργο Νταλάρα, τον ερμηνευτή -όταν τον γνώρισα ήταν ήδη σταρ- που έκανε το ελληνικό τραγούδι γνωστό σ’ όλο τον κόσμο;

Για τον Μανώλη Μητσιά θα επαναλάβω αυτό που μου είπε ο Αλκαίος το 2006 όταν άκουσε από το τηλέφωνο το πρώτο τραγούδι από το «Υπέροχα μονάχοι»: «Θάνο αν δεν υπήρχε ο Μητσιάς θα έπρεπε να τον εφεύρουμε».

Ο Γιάννης Κότσιρας με το τεράστιο χάρισμα, φίλος αγαπημένος. Ο συνοδοιπόρος σε δύσκολα ταξίδια Γιώργος Μεράντζας και η φωνάρα Κώστας Θωμαΐδης. Οι σπουδαίοι τραγουδοποιοί Μίλτος Πασχαλίδης και Χρήστος Θηβαίος. Είμαι περήφανος που η Ρίτα Αντωνοπούλου έκανε μαζί μου τα πρώτα της βήματα όπως και η νεότερη Μαριάννα Πολυχρονίδη. Εγώ θα έλεγα όσοι κρυφά και φανερά περπάτησαν μαζί μου κι αυτό δεν αφορά μόνο τους ερμηνευτές, αλλά και τους μουσικούς, τους τεχνικούς, μόνιμους συνεργάτες όπως τον Θύμιο Παπαδόπουλο, τον Μάνο Τρανταλίδη.

❝ Το ΚΚΕ έχει τις ορθότερες θέσεις ❞

● Προηγήθηκαν κι άλλες συναυλίες τον περασμένο Μάρτιο. Επαιξες για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ τη «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι» σε μετάφραση Γ. Ρίτσου και την «Καντάτα για τη Μακρόνησο» σε ποίηση Γ. Ρίτσου. Δύο έργα γραμμένα πριν από 43 χρόνια, πριν καν γίνεις 28 χρόνων…

Εγώ που έχω δώσει χιλιάδες συναυλίες που ήμουν μανιακά εναντίον των κακών χώρων, που μου άρεσε να παίζω μόνο σε κλειστούς -το καλοκαίρι αναγκαστικά σε ανοιχτούς, όσο γινόταν σε κάστρα, θέατρα, κάποτε και σε άχαρους χώρους-, έζησα μια στιγμή που σε διαβεβαιώνω δεν μου έχει ξανασυμβεί.

Ηρθαν έντεκα χιλιάδες άνθρωποι. Και στις τρεις συναυλίες, αλλά κυρίως στο Γαλάτσι, συνέβη κάτι μοναδικό. Η «Καντάτα για τη Μακρόνησο» ως θέμα είναι οικείο, ως μουσική φόρμα όμως είναι πολύ δύσκολο να το παρακολουθήσουν ακόμα και ειδοποιημένοι ακροατές. Επί 60 λεπτά δεν ακούστηκε ούτε βηχάκι, ούτε κιχ. Επικρατούσε απόλυτη σιωπή κι εγώ έπαιζα πιανίσιμο με ένα τρομπόνι.

Αυτό το κοινό δεν το είχα συναντήσει ξανά ούτε με δική μου μουσική αλλά ούτε ως θεατής άλλων συναυλιών.

Το δεύτερο γεγονός που δίπλωσε φτιάχνοντάς μου τη μέρα -ίσως μία από τις καλύτερες της ζωής μου σ’ αυτά τα 50 χρόνια μουσικής- ήταν αυτή η 55λεπτη ομιλία του Δ. Κουτσούμπα πάνω στη δουλειά μου.

Μήπως νομίζεις ότι αναφέρθηκε στον συνθέτη που έγραψε τραγούδια για την επανάσταση, το κόμμα κλπ.; Οχι, μίλησε αναλυτικά για το τι σημαίνει ατονική μουσική στη δουλειά του Μικρούτσικου!

Πώς λειτούργησε σ’ αυτήν η αποστασιοποίηση του Μπρεχτ για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μάλιστα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Μια μεστή, καίρια ανάλυση δεκάδων σε καθαρά αισθητικό επίπεδο. Τρελαθήκαμε όλοι.

Ενιωσα τέτοια θεραπευτική ανάταση που την επομένη ξύπνησα και δεν είχα καρκίνο… Λες και η χαρά που πήρα απ’ αυτό το εξαιρετικό κοινό και την απρόσμενη προσέγγιση του Κουτσούμπα πάνω στο έργο μου να το έσβησε από το μυαλό μου.

● Η επανασύνδεση με το ΚΚΕ, το κόμμα στο οποίο ανήκες κάποτε, τι σκέψεις γέννησε;

Διαγράφτηκα από το ΚΚΕ το 1984. Εκτοτε, επί 34 χρόνια, ούτε μία φορά, παρά τις όποιες πολιτικές διαφωνίες μου, επιτέθηκα ή μίλησα απρεπώς γι’ αυτό. Εκανα μεγάλη διαδρομή, έψαξα, αναθεώρησα, ξαναδιάβασα, σκέφτηκα τι συνέβη τελικά σε εκείνη τη Σοβιετική Ενωση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Ηταν όλα χάλια; Οχι.

Ανεργία μηδέν και σκέψου: ανεργία σημαίνει ανελευθερία. Κοινωνικές παροχές, δωρεάν υγεία, παιδεία, πολιτισμός, τέχνες. Χάρη σ’ αυτή τη χώρα διαλύθηκε ο ναζισμός.

Παιδιά, δεν είναι καλαμπούρι όλο αυτό, πρέπει να το υπολογίσουμε σωστά. Παλιά η διαφωνία μου με το ΚΚΕ ήταν πάνω στην έννοια του εφικτού.

Ακόμα πιστεύω στο εφικτό αλλά ως λάτρης της Ιστορίας κι επειδή θεωρώ ότι λαοί χωρίς ιστορική μνήμη και γνώση είναι αδύνατον να παίξουν ρόλο στο παρόν και το μέλλον, σε καλώ να εξετάσουμε τα τελευταία χρόνια.

Κόμματα και κινήματα που ξεπήδησαν από την Αριστερά και δούλεψαν πάνω στο εφικτό, όλα αλλοτριώθηκαν και ενσωματώθηκαν στο σύστημα.

Οπως και τα σημερινά παλικάρια του ΣΥΡΙΖΑ. Αρχισα να σκέφτομαι πολύ σοβαρά τι σημαίνει να κρατάς τις θέσεις σου.

● Αρκεί άραγε αυτή η προσήλωση στις θέσεις και η σταθερή άρνηση για οποιαδήποτε εμπλοκή με την τρέχουσα πολιτική;

Ο τελευταίος που θα επιχειρήσει μια αγιοποίηση είμαι εγώ. Προβλήματα υπάρχουν αλλά μη μου πεις ότι το ΚΚΕ δεν δημιουργεί μια αίσθηση εμπιστοσύνης στους ψηφοφόρους του. Αν υποθέσουμε ότι γίνονταν εκλογές και το αποτέλεσμα δεν αφορούσε τον σχηματισμό κυβέρνησης, το ποσοστό αυτών που σέβονται το ΚΚΕ θα ήταν πάνω από 35%.

Εδώ και 4,5 χρόνια παρακολουθώ τι συμβαίνει. Κυρίως στην Ελλάδα της κρίσης, απ’ όλο το φάσμα των κομμάτων δεν το συζητώ ότι το ΚΚΕ έχει τις ορθότερες θέσεις.

Η κατάρρευση του κυβερνώντος κόμματος είναι τερατώδης κι έχει κάνει ζημιά στην έννοια της Αριστεράς. Τους ακούω να λένε «εμείς ως αριστεροί» και η φράση αγγίζει πια το όριο του αστείου.

Φυσικά αυτή η έκπτωση δεν νομιμοποιεί την αντιπολίτευση, αυτή που μας έχωσε στον λάκκο των λεόντων.

● Θα ξεκολλήσουμε κάποτε;

Εχουμε πολύ δρόμο. Το θέμα δεν είναι ελληνικό. Είναι το διεθνές που με φοβίζει.

Ως μαρξιστής μένω πάντα στο γεγονός ότι η επανάσταση, η ανατροπή, η αλλαγή, δεν έρχεται από ένα κράτος ή ένα κόμμα. Συνοδεύεται από αλυσιδωτές αντιδράσεις.

Και πού να δεις τέτοιες σήμερα; Στη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Γαλλία, την Ιταλία;

Τώρα βλέπεις μόνο το ακροδεξιό να ανθίζει, ό,τι συμβαίνει πάντα όταν οι δυο πόλοι του συστήματος, συντηρητικοί και σοσιαλδημοκράτες, συγκλίνουν.

αθλητισμός, sport

O μύθος που λέγεται Ayrton Senna

kleovisΣχολιάστε
Πέρασαν 22 χρόνια από το θάνατο του σπουδαιότερου για πολλούς οδηγού όλων των εποχών. Το ONEMAN θυμάται τον οδηγό, τον άνθρωπο, το θρύλο.
Πάνος Σεϊτανίδης , Πριν από 24 μήνες

SHARES

Είναι περιπτώσεις ανθρώπων που τα λόγια δεν αρκούν για να τους περιγράψεις. Που οι λέξεις δεν φτάνουν για να μεταφέρουν το μεγαλείο του είναι τους. Που παρότι έχουν ‘φύγει’, η αγάπη του κόσμου τους κρατάει για πάντα εδώ. Ολοζώντανους. Στη μνήμη, στην καρδιά. Μία τέτοια περίπτωση είναι αυτή του Ayrton Senna.

Για πολλούς, ήταν ο κορυφαίος οδηγός όλων των εποχών. Θρύλος της Formula 1, εθνικός ήρωας για τους Βραζιλιάνους, ίνδαλμα που ενέπνευσε χιλιάδες νέους οδηγούς. Το ταλέντο του ήταν πηγαίο, αγνό και ασύγκριτο. Το πάθος του ήταν συγκλονιστικό, η οδήγησή του σε έκανε κάποιες φορές να ανατριχιάζεις, η αφοσίωσή του στο στόχο τσάκιζε κόκκαλα.

Ήταν Άνθρωπος με το ‘Α’ διόλου τυχαία κεφαλαίο και άφησε πίσω του σπουδαία κληρονομιά. Παρότι γόνος πλούσιας οικογένειας, βρισκόταν στις προσευχές των πιο φτωχών. Τους χάριζε ελπίδα, περηφάνια, ήταν ο δικός τους Ayrton. Κανένας άλλος οδηγός στην ιστορία των αγώνων δεν άφησε τόσο ανεξίτηλα το σημάδι του.

Σήμερα, 22 χρόνια μετά από εκείνη την καταραμένη Πρωτομαγιά του 1994 που ‘έφυγε’ για να κατακτήσει τις πίστες του ουρανού, όλα τα παραπάνω ισχύουν σε αμείωτο βαθμό. Ο Ayrton είναι εδώ, παντού, στη σκέψη και την καρδιά των απανταχού, των εκατομμυρίων θαυμαστών του. Αντικείμενο λατρείας, ακόμα και εμμονής.

Τουλάχιστον κάπως έτσι μας τον περιγράφει ο Βασίλης Τσακίρογλου, εκλεκτός συνάδελφος που αφιέρωσε ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής του στον Senna, αποτυπώνοντας το σε τρία χορταστικά βιβλία για το σπουδαίο Βραζιλιάνο.

«Για μια περίοδο τουλάχιστον, ο Senna για εμένα ήταν τα πάντα, κυριολεκτικά. Και αυτή η περίοδος δεν ήταν όταν έτρεχε στη Formula 1, ενόσω δηλαδή ήταν ζωντανός και ακμαίος. Για κάποιο λόγο που έχει να κάνει με δικά μου, προσωπικά ζητήματα -ή ίσως ελλείμματα, ποιος ξέρει;- ο Senna είχε γίνει μια παντοδύναμη φιγούρα, ένα φάντασμα στο οποίο είχα υποταχθεί πλήρως. Επί ένα μεγάλο διάστημα, πριν καν αρχίσω με αυτή καθαυτή τη συγγραφή της βιογραφίας του, ο Senna ήταν το προσωπικό μου τοτέμ: Επένδυσα όλη μου την ενέργεια, όσο περισσότερο χρόνο ήταν δυνατόν, τη δημιουργικότητά μου, τη σκέψη μου, θα έλεγα την ύπαρξή μου ολόκληρη σε αυτόν. Προσδοκούσα ότι χάρη στη δική του παρέμβαση, με κάποιο μαγικό τρόπο, οτιδήποτε με απασχολούσε θα λυνόταν αυτομάτως με την έκδοση του βιβλίου που έγραφα για εκείνον».

Ο Β. Τσακίρογλου μας ταξιδεύει στα πιο σκοτεινά μονοπάτια της ύπαρξης του Ayrton

«Τυπικά είμαι άθεος και απεχθάνομαι οποιαδήποτε μυστικιστική ή μεταφυσική πίστη. Ουσιαστικά όμως αφέθηκα οικειοθελώς να δοθώ ολοκληρωτικά στη λατρεία του Senna. Το ‘γιατί;’ δεν έχει τόση σημασία, όπως δεν έχει σημασία για έναν φανατικό το εάν πιστεύει ότι, πυροδοτώντας τη ζώνη με τα εκρηκτικά που έχει πάνω του υπηρετεί τον Αλλάχ ή τον Σάι Μπάμπα. Σημασία έχει ο νοητικός μηχανισμός που μετατρέπει έναν φαινομενικά φυσιολογικό άνθρωπο σε ένα μονοδιάστατο, πλήρως αφοσιωμένο πλάσμα. Το έζησα, δεν μπορώ να το εξηγήσω, δεν το μετανιώνω καθόλου…».

Αυτό το ‘μεταφυσικό’ στοιχείο, ήταν άρρηκτα συνδεμένο με τον Ayrton. Ήταν πολύ θρήσκος, με κάθε ευκαιρία αναφερόταν σε Εκείνον και Εκείνον μνημόνευε κάθε που έκανε κάτι εξωπραγματικό. Όπως για παράδειγμα στις κατατακτήριες δοκιμές του Grand Prix του Μονακό το 1988. Στο Grand Prix-δοκιμασία, με τις μπαριέρες να στέκουν εφιαλτικά κοντά στην αγωνιστική διαδρομή, έτοιμες να τιμωρήσουν παραδειγματικά κάθε μικρό λάθος, κάθε στιγμιαία απροσεξία. Ειδικά τότε, με τη θηριώδη και σχεδόν ανίκητη McLaren-Honda MP4/4, σε μία εποχή που το αριστερό χέρι προσπαθούσε να βάλει χαλινάρι στο θεριό κρατώντας το τιμόνι και το δεξί άλλαζε από το λεβιέ σχέσεις στο ταλαιπωρημένο γύρο με το γύρο κιβώτιο. Παρότι στους δρόμους του Πριγκιπάτου το πραγματικό τούνελ είναι μικρό σε μήκος, για τον Ayrton όλα γύρω του εκείνη τη στιγμή είχαν μετατραπεί σε ένα τούνελ τεράστιο, σε μία άλλη διάσταση όπου πιλοτάριζε με τα πόδια να χορεύουν στα πεντάλ, κινούμενος με εξωπραγματικό ρυθμό. Ένα δευτερόλεπτο πιο γρήγορα από τους υπόλοιπους, ενάμιση, δύο, ο άνθρωπος βρισκόταν ‘αλλού’.

Θυμάμαι –και ανατριχιάζω- το κομμάτι του βραβευμένου ντοκιμαντέρ ‘Senna’ του Asif Kapadia. Εκείνος ο γύρος, ο απόλυτος γύρος, με τον μπρουτάλ ήχο του ιαπωνικού V6 Turbo να διακόπτεται από λόγια του Ayrton. Μέσα σε δύο μόλις λεπτά, αποτυπωνόταν όλος ο ‘θρύλος’. Οκ, σε super short βερσιόν αλλά ευτυχώς υπάρχουν και άνθρωποι που αφοσίωσαν εαυτούς στο να εμβαθύνουν σε αυτόν όσο πάει. Στην πρεμιέρα του στη χώρα μας, στο Γαλλικό Ινστιτούτο, είχα την τιμή να προλογίσω το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ αλλά στη συζήτηση με το κοινό, που ακολούθησε της προβολής, βρέθηκα κι εγώ να ακούω αφοσιωμένος σαν μικρό παιδάκι τα λόγια του Βασίλη Τσακίρογλου που ήταν επίσης παρών. Άλλωστε, κανένας άλλος Έλληνας δεν ξέρει τόσα πολλά, δεν έχει σκαλίσει τόσο βαθιά, δεν έχει παθιαστεί τόσο πολύ με αυτόν τον ‘ήρωα’. Σε βαθμό που ξεκίνησε να γράψει ένα βιβλίο και αυτά έγιναν… τρία!

«Πολύ γρήγορα κατάλαβα ότι με τον Senna δεν μπορώ να θέσω περιορισμούς πρακτικού τύπου. Επισήμως ξεκίνησα να γράφω περίπου τον Μάρτιο του 2003, υπολογίζοντας ότι τα Χριστούγεννα του ίδιου έτους ή το πολύ σε δώδεκα μήνες θα είχα έτοιμο προς έκδοσιν ένα βιβλίο ‘φυσιολογικού’ μεγέθους, έκτασης 300-350 σελίδων, δηλαδή την πρώτη βιογραφία του Ayrton Senna στα ελληνικά. Η κυκλοφορία της οποίας θα συνέπιπτε με την Πρωτομαγιά του 2004 και τη συμπλήρωση δεκαετίας από τον θάνατό του. Τελικά, τον Αύγουστο του 2005 κυκλοφόρησε το ADeus, με την ένδειξη ‘Τόμος Α’’. Το σχήμα του ήταν πολύ μεγαλύτερο από αυτό ενός «κανονικού» βιβλίου, ήταν σχεδόν 600 σελίδες και ζύγιζε περί το ενάμιση κιλό. Τον Δεκέμβριο του 2008 τα πράγματα χειροτέρεψαν ακόμη περισσότερο, με την κυκλοφορία του Β’ Τόμου ενός έργου-μαμούθ».

Δεν υπερβάλλει. Τα δύο αυτά βιβλία που έχω την τύχη να κοσμούν τη βιβλιοθήκη μου, σε προκαλούν με το μέγεθός τους να παρατήσεις ότι κι αν έχεις να κάνεις, να αφήσεις στην άκρη κάθε λογής υποχρεώσεις και να αρχίσεις να ‘ρουφάς’.

«Τουλάχιστον την άνοιξη του 2014, η Key Books με απάλλαξε από τις τύψεις ότι είχα δημιουργήσει ένα θηριώδες, ανοικονόμητο έργο, εκδίδοντας το ‘Senna-Το Πνεύμα της Ταχύτητας’. Το οποίο, επιτέλους, ήταν ένα νορμάλ βιβλίο -ή τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως μοιάζει με κάτι τέτοιο. Πρόκειται gια μια βιογραφική μελέτη που φιλοδοξεί να σκάψει βαθιά στο μυαλό και την ψυχή του Senna. Αυτό ήταν το θεμελιώδες στοίχημα, όχι η καταγραφή της πορείας του στα Γκραν Πρι, η ανατομία της οδήγησής του κ.λπ. Από μια άλλη άποψη, ο Senna ήταν καταφανώς ένας εξαιρετικά χαρισματικός άνθρωπος και μια περίπτωση άξια διερεύνησης από πολλές απόψεις. Είναι πάμπολλες οι πτυχές της προσωπικότητάς του που με γοήτευσαν κατ’ αρχήν αλλά και στη διάρκεια της συγκέντρωσης του βιογραφικού υλικού, της συγγραφής του βιβλίου κ.λπ.»

«Κυρίως, όμως, νομίζω ότι ο βασικός και ισχυρότερος πόλος έλξης ήταν η πνευματική του δύναμη, το βάθος και το εύρος της σκέψης του. Ο Senna ήταν μια μεγαλοφυία, κάποιος που ωθούσε το ίδιο του το πνεύμα σε ανεξερεύνητες περιοχές, το μυαλό του πήγαινε τόσο μακριά ώστε έφτανε να τρομάζει ακόμη και ο ίδιος από την διεισδυτική του ισχύ».

Εύλογα αναρωτιέμαι: κατά τη διάρκεια αυτής της ενδελεχούς έρευνας, της κατάκτησης μέχρι πρότινος απόρθητων κάστρων σχετικά με τα άδυτα της προσωπικότητας του Ayrton, τι συνάντησε, τι ανακάλυψε ο Βασίλης που δεν γνώριζε και τον συγκλόνισε;

Σκέφτεται, ψάχνει στα άδυτα τις σκέψης, σε ένα λαβύρινθο που πλέον δεν υπάρχει κλωστή για να τον επαναφέρει στην είσοδό του: «Αυτό είναι ερώτημα που, πραγματικά, πολύ δύσκολα μπορεί να απαντηθεί. Γιατί δεν θυμάμαι πια τι δεν ήξερα για τον Senna, μια προσωπικότητα που με απασχολεί επί σχεδόν τρεις δεκαετίες. Επίσης, δεν ανέχομαι την προσέγγιση του οπαδού-συγγραφέα και υιοθετώ συνειδητά την αποστασιοποίηση του επιστήμονα-μελετητή (όσο και εάν αυτό ακούγεται υπερβολικό για τον Senna, ο οποίος ούτε εγχειρήσεις ανοιχτής καρδιάς έκανε, ούτε επαναστάσεις υποκινούσε, ούτε διακρίθηκε σε κάτι άλλο πέραν της F1).

Με δεδομένη την ψυχρότητα, λοιπόν, του «αντικειμενικού» παρατηρητή, δύσκολα θα εκπλησσόμουν πχ από την ικανότητα του Senna να οπτικοποιεί στο μυαλό του έναν γύρο σε μια δεδομένη πίστα, ταυτόχρονα να χρονομετρά νοερά την επίδοσή του αλλά και να προτείνει βελτιώσεις στον εαυτό του. Για κάποιον αμύητο στην νοοτροπία του Senna, όλο αυτό ακούγεται παρανοϊκό, για κάποιον άλλον όμως (όπως εγώ) ο οποίος έμαθε να περιμένει τα πάντα από αυτόν τον μεγαλοφυή τύπο, δεν υπάρχει κάτι αλλόκοτο. Σε κάθε περίπτωση πάντως, συνοψίζοντας τα πιο εντυπωσιακά, κατά την άποψή μου, στοιχεία της προσωπικότητας του Senna, θα έλεγα ότι ήταν η δύναμη της σκέψης και της αυτοανάλυσής του, καθώς και η κολοσσιαία αυτοπεποίθησή του».

Αυτή η δύναμη της προσωπικότητάς του, σε συνδυασμό με το αστείρευτο ταλέντο και την ανεξάντλητη δίψα κατάκτησης της κορυφής, οδήγησαν σε σπουδαίες εντός πίστας κόντρες. Μάχες που θυμόμαστε και αναπολούμε το τιμημένο παρελθόν της κορωνίδας του μηχανοκίνητου αθλητισμού, χορογραφίες που έχουν αποτυπωθεί τόσο έντονα στο μυαλό μας που δεν χρειαζόμαστε YouTube για να θυμηθούμε ‘τα  βήματά’ τους.

Όπως η μνημειώδης άμυνα που ο Βραζιλιάνος έπαιξε στους τελευταίους γύρους του GP Μονακό του 1992, όταν με την ανίσχυρη McLaren-Honda MP4-7A έκλεισε με μαεστρία κάθε παραθυράκι στον χείμαρρο Nigel Mansell με την Williams-Renault FW14B. Αν και το πραγματικό αντίπαλο δέος για τον Senna, είχε όνομα και λεγόταν Alain Prost.

«Το ότι το alter ego του Senna, τυπικά ο μεγαλύτερος εχθρός του, ήταν ο Γάλλος, ένας αληθινός γίγαντας των αγώνων και κατ’ εξοχήν ‘εγκεφαλικός’ οδηγός, λέει πολλά. Εάν γινόταν ποτέ να συνδυαστεί και να αλληλοσυμπληρωθεί το πνευματικό δυναμικό Senna και Prost, το αποτέλεσμα θα ήταν ένα υπερόπλο, μια -ειρηνική, ή έστω περιορισμένη στις πίστες- πυρηνική βόμβα», λέει ο Βασίλης.

Δύο τόσο σπουδαίοι αλλά ταυτόχρονα τόσο διαφορετικοί οδηγοί. Εκπρόσωποι διαφορετικών σχολών, διαφορετικής φιλοσοφίας. Ομολογώ (και μη ληφθεί ως ασέβεια μέρα που είναι) πως αν έπρεπε να διαλέξω στρατόπεδο, θα διάλεγα εκείνο του Γάλλου. Πιτσιρικάς ακόμα, προτιμούσα την αναλυτική σκέψη από τον παρορμητισμό. Τη λογική από το πάθος. Ίσως να έφταιγε και η αδυναμία μου να ακολουθήσω οποιαδήποτε πίστη – να ταυτιστώ με κάποιον που είναι τόσο δοσμένος σε μία ανώτερη δύναμη. Αιγόκερος βλέπεις, πραγματιστής όσο πάει.

Αυτό που πολλοί αγνοούν, είναι πως η αλληλοεκτίμηση αυτών των δύο σπουδαίων πρωταθλητών εξελίχθηκε σε δυνατή φιλία όταν έπαψαν να προσπαθούν να χωρέσουν τους εγωισμούς τους εντός της πλάτους μερικών μέτρων αγωνιστικής διαδρομής. Ίσως η εντός πίστας κόντρα τους να ήταν αναπόφευκτη, ο θρόνος χωράει πάντα μόνο έναν.

Το 1994 με τον Prost πλέον εκτός Formula 1, ο Senna μεταπήδησε στη Williams στοχεύοντας στο να χτίσει μία νέα αυτοκρατορία. Όμως η χρονιά ξεκίνησε άσχημα, η πίεση ήταν μεγάλη και η ανάγκη να υπερβάλλει εαυτόν ήταν αναπόφευκτη.

«Είπαμε πριν για την αυτοπεποίθησή του Ayrton», σημειώνει ο Βασίλης Τσακίρογλου. Όφειλε να πιστεύει ότι είναι θεός και, έπεισε τον εαυτό του ότι αυτό ήταν: Ένας μικρός θεός, άτρωτος, τα πανθ’ ορών και τα πάντα προλαμβάνων».

Δυστυχώς αυτό το τελευταίο, έμελλε να μην είναι αληθινό. Αποδείχθηκε θνητός και μάλιστα με τον πιο τραγικό τρόπο. Πρωτομαγιά 1994, όπως και φέτος, Πάσχα για τους Ορθόδοξους. Grand Prix Αγίου Μαρίνου στην πίστα της Ίμολα, σε ένα τριήμερο που φάνταζε εξ αρχής καταραμένο. Ο Rubens Barrichello είχε ένα σοβαρό ατύχημα την Παρασκευή, με τη Jordan του να απογειώνεται. Το Σάββατο ο Roland Ratzenberger έχασε τη ζωή του στις κατατακτήριες δοκιμές όταν η Simtek του καρφώθηκε στον τοίχο.

Η ατμόσφαιρα ήταν βαριά, ο Senna είχε προμηθευτεί μία αυστριακή σημαία για να τιμήσει τον αδικοχαμένο συνάδελφό του σε περίπτωση νίκης. Όμως όσο πλησίαζε η ώρα της εκκίνησης φάνταζε και πιο απόμακρος, βυθισμένος σε σκοτεινές σκέψεις.

Ο αγώνας άρχισε επεισοδιακά, με ατύχημα, το αυτοκίνητο ασφαλείας βγήκε για να οριοθετήσει το ρυθμό. Όταν αυτό αποχώρησε, ο Senna οδηγούσε την κούρσα και μπαίνοντας στον έβδομο γύρο ήρθε η καταστροφή. Η Williams δεν έστριψε ποτέ στη στροφή Ταμπουρέλο, έπεσε με 233 km/h στον τσιμεντένιο τοίχο. Ο Senna ήταν ακόμα ζωντανός όταν απεγκλωβίστηκε από το μονοθέσιο του αλλά  παρά τις απέλπιδες προσπάθειες του γιατρού της FIA, Sid Watkins, δεν κατάφερε να κρατηθεί στη ζωή.

Στα 22 χρόνια που έχουν περάσει, έχουν γραφτεί πολλά σχετικά, έχουν ειπωθεί πολύ περισσότερα. Μέχρι και θεωρίες συνωμοσίας για ελεύθερο σκοπευτή (!) αν και όλα καταλήγουν σε κατασκευαστική αστοχία της κολώνας του τιμονιού της Williams. Υπήρξαν λαϊκά και όχι μόνο δικαστήρια αλλά για πολλούς, ακόμα δεν έχει απονεμηθεί ‘δικαιοσύνη’ για τον χαμό του Ayrton. Ο Βασίλης συμφωνεί.

«Σε μεγάλο βαθμό συμφωνώ ότι αυτή είναι η αυθόρμητη αίσθηση -και σε αυτό το πνεύμα έχω γράψει το σχετικό κεφάλαιο στο ‘Senna-Το Πνεύμα της Ταχύτητας’. Εάν δικαιοσύνη σημαίνει η πλήρης αποκάλυψη της αλήθειας και ο κολασμός των υπαιτίων ενός αδικήματος, τότε υπ’ αυτή τη στενή έννοια, δικαιοσύνη δεν αποδόθηκε, παρόλη την διάρκεια του δικαστικού σίριαλ στα ιταλικά δικαστήρια. Από την άλλη, όμως, η δικαιοσύνη, εκτός από μια αφηρημένη έννοια που άπτεται της ηθικής, των ιδανικών κ.λπ, έχει μια απολύτως πρακτική διάσταση: Έγκριτοι νομικοί, από διάφορες χώρες, εκπροσωπώντας διαφορετικές σχολές δικαίου, θεώρησαν ότι η υπόθεση έκλεισε με την απαλλαγή όλων των κατηγορουμένων για ανθρωποκτονία εξ αμελείας. Εκεί τελείωσε το ζήτημα, οριστικά και αμετάκλητα. Και πάλι, όμως, η δική μου θεωρία, για την οποίαν έχω συζητήσει εκτενώς με ειδικούς, έμπειρους περί τη Φόρμουλα 1, με βετεράνους διεθνείς δημοσιογράφους οι οποίοι γνωρίζουν την εσωτερική λειτουργία των ομάδων κ.λπ, πηγαίνει λίγο παρακάτω. Ας μου επιτραπεί όμως να μην εκθέσω εδώ το τι απάντηση έδωσα εγώ στον εαυτό μου στο επίμονο και πιεστικό ερώτημα ‘ποιος σκότωσε τον Senna;’. Το ραντεβού με οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο, δεν γίνεται να δοθεί παρά μόνο στις σχετικές σελίδες του βιβλίου μου».

Σεβαστό! Ας περάσουμε στην επόμενη ερώτηση λοιπόν. Αν κάτι κέρδισε η Formula 1 από την απώλεια του Ayrton ήταν η δραματική βελτίωση των επιπέδων ασφαλείας – πέρασαν 21 χρόνια για να θρηνήσουμε ξανά απώλεια στην κορωνίδα του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Πως θα ήταν όμως τα πράγματα αν δεν είχε ‘φύγει’ ο Senna;

«Σε ό,τι αφορά στις εκτιμήσεις για ένα διαφορετικό μέλλον, η δική μου άποψη είναι εξίσου έγκυρη ή αληθοφανής όσο και οποιουδήποτε άλλου: Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι θα μπορούσε να έχει συμβεί ‘εάν’, ‘εάν δεν κ.λπ. Προσωπικά, πάντως, πιστεύω ότι ο Senna θα δυσκολευόταν πολύ να συμβιβαστεί με την, απολύτως φυσιολογική, κάμψη της απόδοσής του. Θα αντιστεκόταν πολύ περισσότερο από όσο θα έπρεπε στη νέα γενιά πιλότων και ιδιαίτερα στον Michael Schumacher. Έχω την αίσθηση ότι ο Senna θα παρασυρόταν από τον εγωισμό του και θα έμενε στους αγώνες πιο πολύ από όσο θα έπρεπε για να διατηρήσει την αίγλη και τον θρύλο του. Επίσης, εικάζω ότι, όταν πια θα αναγκαζόταν να εγκαταλείψει την αγωνιστική δράση, θα περνούσε μια βαθιά υπαρξιακή κρίση, θα πειραματιζόταν ακόμη και με την πολιτική, τελικά όμως θα αποτραβιόταν σε έναν δικό του κόσμο. Στο επίκεντρο του οποίου θα παρέμενε, όπως πάντα, ο εαυτός του».

Ενδιαφέρουσα προσέγγιση και με βρίσκει σύμφωνο. Πώς να πειστεί ένας τόσο σπουδαίος οδηγός, ένας τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής, να φύγει νωρίς; Ή έστω έγκαιρα;

Αντίστοιχα στην περίπτωση του συγγραφέα, πόσο εύκολο είναι να πειστεί κανείς να σταματήσει να μοιράζεται σκέψεις με τους ‘ομόθρησκους΄; Για το τέλος λοιπόν ρωτάω τον Βασίλη αν σε αυτές τις μερικές χιλιάδες σελίδες, έχει γράψει όλα όσα είχε μέσα του για το ίνδαλμά του. Αν έχει έρθει η ώρα να πατήσει φρένο στη δική του εμμονή.

«Πιστεύω πως ναι, έχω κλείσει με το κεφάλαιο Senna, άλλα δέντρα δεν κινδυνεύουν να κοπούν και να μετατραπούν σε χαρτί -τουλάχιστον όχι εξαιτίας μου και όχι για την έκδοση άλλου ενός βιβλίου υπογεγραμμένου από εμένα και αφιερωμένο στον Senna. Το ‘Πνεύμα της Ταχύτητας’ περιέχει το απόσταγμα όλης αυτής της πολυετούς, επίπονης, αλλά και ανεκτίμητης ‘συμβίωσής’ μου με τον Senna. Ακόμη και εγώ έπρεπε να απεξαρτηθώ κάποτε από τον Ayrton».

Ο ‘τοίχος’ της Ίμολα που στήθηκε για τα 20 χρόνια από την απώλεια του Senna

Για κανένα λόγο όμως, δεν θα πάψει τόσο ο Βασίλης όσο και τα εκατομμύρια θαυμαστών του ανά τον κόσμο να τον λατρεύουν. Είχα την τύχη να βρεθώ στην Ίμολα, στις εκδηλώσεις για την επέτειο 20 ετών για την απώλειά του. Σε ένα διήμερο-γιορτή για το μηχανοκίνητο αθλητισμό τον οποίο βοήθησε να γίνει τόσο δημοφιλής. Με χιλιάδες κόσμου να κάνουν ουρές για να επισκεφτούν την έκθεση που είχε στηθεί στο ιταλικό σιρκουί. Ο Senna ήταν εκεί. Το πνεύμα του ήταν εκεί.

Αντί επιλόγου, θα σας παραθέσω ένα video με τη ζωντανή εκτέλεση ενός τραγουδιού που γράφτηκε στη μνήμη του και που ακούσαμε εκείνη την ημέρα σε εκδήλωση του Ινστιτούτου Senna. Ο λόγος για το ‘Ayrton’ από τον Paolo Montevecchi. Απολαύστε το…

* Το βιβλίο ‘Ayrton Senna – Το Πνεύμα της Ταχύτητας’ κυκλοφορεί από την Key Books σε όλα τα βιβλιοπωλεία. Είναι επίσης διαθέσιμο μέσω της ιστοσελίδας www.keybooks.gr

http://www.oneman.gr/keimena/diabasma/malebox/o-muthos-poy-legetai-ayrton-senna.4036976.html

μα τι χαρακτήρας!, grandezza carattere !

μια εικόνα χίλιες λέξεις

kleovisΣχολιάστε

Όταν ο Ολυμπιακός αφιέρωνε την φιέστα του στον Μητροπάνο... (vids & pics)

γνώρισα τον Δημήτρη Μητροπάνο έναν χειμώνα, μες τη δεκαετία του ’80, δεν θυμάμαι ακριβώς την χρονιά, στις Σέρρες

βρέθηκα εκεί απ’ το πρωί, με μια παρέα φίλων, στο ξενοδοχείο όπου είχε καταλύσει η αποστολή του Ολυμπιακού, κοινή μας αγάπη, για να βρω εισιτήρια του μεσημεριανού αγώνα του θρύλου ενάντια στην ομάδα του Πανσερραϊκού,

θυμάμαι λοιπόν πως μόλις είδαμε τον θρύλο της λαϊκής μας μουσικής να πίνει το καφεδάκι του σε μια γωνιά, πήγαμε να τον χαιρετίσουμε και να εκφράσουμε την συμπάθεια μας προς το πρόσωπο του

δεν θα ξεχάσω ποτέ τον συνεσταλμένο τρόπο με τον οποίο μας αντιμετώπισε, το ντροπαλό του βλέμμα και τη σεμνότητα του χαρακτήρα του!

Από τότε αγάπησα εκείνο το λαϊκό παλικάρι, κι ας μην άκουγα εκείνο τον καιρό παρά λίγα τραγούδια από το τεράστιο ρεπερτόριο του [ας πούμε το ‘για να σ’ εκδικηθώ’, που το έλεγε παρέα με άλλον αγαπημένο, τον Λάκη με τα ψηλά ρεβέρ], βέβαια, είχα κι εγώ »τραβήξει μαζί του για Χίο και για Μυτιλήνη», απογειώθηκε όμως στις προτιμήσεις μου με την ανεπανάληπτη »Ρόζα» και τις μετέπειτα ροκ συνεργασίες του με τον Μάνο Ξυδούς και τον Μάριο Τόκα

Τα Κόκκινα Τα Μπλουζ

Το ζεϊμπέκικο του αρχάγγελου

σκόρπιες σκέψεις...

μια επίσκεψη από φίλο

kleovisΣχολιάστε

…’κάποτε μας ένωσαν τα μεγάλα νοήματα, αγκαλιαστήκαμε πίσω απ’ τα οδοφράγματα, μες της καταλήψεις και τις πορείες και τις εισβολές – σήμερα σκύβουμε πάνω απ ένα πιάτο με ελιές, μοιραστήκαμε σύκα ντομάτες πιπεριές και μούρα,  κοινωνούμε με ρακί γύρω από μια φωτιά στην Αλυκή κάτω από τον έναστρο ουρανό της ελληνικής ακρογιαλιάς’,

μιλήσαμε για μεγάλα μιλήσαμε για τεράστια και χάσαμε την μπάλα, ας πούμε για μικρότερα που είναι και πιο κοντά μας, με αυτά με τα οποία μπορούμε να αναμετρηθούμε άμεσα, αυτά που προσπερνούμε καθημερινά, που είναι όμως τόσο σημαντικά όσο εύκολα στην λύση του τους, τώρα, αμέσως, σήμερα, αυτή τη στιγμή!

μούλεγε λοιπόν ο φίλος μου ο Βαγγέλης σήμερα το πρωί που τον συνάντησα στην θάλασσα, ήρθε στην παραλία που πηγαίνω με τους δικούς μου, πως κάθε πρωινό, νωρίς νωρίς, πριν σηκωθεί πολύ ο ήλιος και πλακώσει η μεγάλη ζέστη και ο πολύς ο κόσμος, κάνει μια μεγάλη βόλτα στην αμμουδιά που προτιμά και την καθαρίζει από το πλαστικό και τα τενεκεδάκια που βρίσκει πεταμένα δεξιά κι αριστερά! όσα φυσικά μπορεί με τα δυο του χέρια,

δεν βαριέσαι βρε φιλάρα; τον ρωτώ, κάθε πρωινό να κάνεις το ίδιο πράγμα;

μπα μου λέει, γιατί ταυτόχρονα μαζεύω στις τσέπες μου και κοχύλια και βοτσαλάκια και φτερά από θαλασσοπούλια , έχω μαζέψει χιλιάδες αυτά τα χρόνια, και φτιάχνω σχέδια και τα κολλάω στους τοίχους του σπιτιού μου, ανταπαντάει χαρούμενος, ταυτόχρονα παρατηρώ την φύση γύρω μου, τα αρμυρίκια, τα λουλούδια που φυτρώνουν στην άμμο και τις καλαμιές, τα ποταμάκια που κατεβαίνουν απ’ τα βουνά όταν βρέχει, ακούω το κύμα όταν φουσκώνει η θάλασσα και το τραγούδι των γλάρων, κοιτώ το πέταγμα τους, έχει τόσα να δεις, μια ατέλειωτη πολιτεία η παραλία με τα ωραία της,  τους αμμόλοφους πάνω, κάτω, πέντε με έξι μήνες τον χρόνο στην αμμουδιά δεν χρειάζομαι γυμναστήρια, ρίχνω και το μπάνιο μου μετά, τις απλωτές μου, άλλοι πληρώνουν να τα κάνουν όλα αυτά!

ρε μεγάλε του λέω με αποστόμωσες, δεν έχω λόγια, με έπεισες, κόλλα το!

το κόλλησε και πάει να φύγει όμως κοντοστάθηκε και λέει:

κοίταξε, κάποιοι με κοιτούν σαν εξωγήινο, καθισμένοι ακριβώς δίπλα στις ψαροκασέλες, άλλοι σαν γραφικό κι άλλοι σαν τον τρελό του χωριού, δεν λείπει όμως και αυτός που την άλλη μέρα τον εβλέπω  όρθιο να περιπατεί στητός και να μαζεύει σκουπιδάκια μες την καλή χαρά, όχι για να τον βλέπουν, αλλά γιατί πραγματικά χαίρεται με αυτό που κάνει, γιατί κατάλαβε ότι οι μικρές καθημερινές πράξεις φέρνουν σιγά σιγά την μεγάλη ανατροπή, καλά καλά χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι, όχι τα μεγάλα λόγια, ποτέ τα μεγάλα λόγια! πήξαμε από μεγάλα λόγια όλα αυτά τα χρόνια στα καφενεία και τις πλατείες!

Γυρνάει ο φίλος μου να φύγει οριστικά αυτή την φορά, έχει ένα χαμόγελο μέχρις εκεί πάνω ζωγραφισμένο στα χείλια του, αύριο νωρίς το πρωί θα κάνει πάλι την πρωινή του γυμναστική ταυτόχρονα με ανώδυνη ηλιοθεραπεία την ώρα που περιδιαβαίνει μιας και ο ήλιος εκείνο το διάστημα είναι τελείως αβλαβής, και η σχεδόν έρημη από κόσμο θάλασσα ενώ βουτάει δεν μυρίζει αντιηλιακά λάδια αλλά ιώδιο αλάτι και όλα τα άλλα συστατικά της. Συγχρόνως περπατώντας στην πιο οξεία πλευρά της αμμουδιάς ασκείται στην ρεφλεξολογία νιώθοντας την ευεξία να χτυπάει κόκκινα! γυμνό πέλμα στην αμμουδιά τα σπάει μιας και το αίμα κυλάει καλύτερα ελεύθερο στο σώμα, όπως και το ανέβα κατέβα στον πυθμένα για τα πνευμόνια και τις αναπνοές,

μιας και ξέχασα να σας πως πως στην επίσκεψη που μας έκανε η αγκαλιά του ήταν γεμάτη με κόκκινους γεμάτους περιεχόμενο αχινούς, μύδια και φούσκες βλέπετε είχε προηγηθεί βούτηγμα στα βράχια των καταγάλανων μακεδονικών μας νερών την προηγούμενη της σύντομης αλλά τόσο περιεκτικής επίσκεψης του! Πάντα τέτοια φίλε μου

στην υγειά σου!

DSC00097.JPG

…»Και δίπλα σ’ αυτήν απλώνεται η θάλασσα με την αλμύρα της, το φως της, τη δροσιά της και τα θαλασσινά της. Από το χταπόδι ως τον αστακό κι από τη μαρίδα ως το μπαρμπούνι, αμέτρητα τα πρόσφορα της. Κι ο αφέντης άνθρωπος, στομωμένος από την ευκολία και την πλησμονή, τα χαίρεται όλα τούτα για μια στιγμή και βουλιάζει στην αχαριστία και στην αστοχασιά. Κι ούτε νιώθει πόσο μεγάλη και αναντικατάστατη είναι η ευτυχία του που μπορεί να βυθίζεται μέσα σ΄ αυτό το καταγάλανο αλμυρό νερό κάτω από τον πάμφωτο ήλιο κι ύστερα να ξαπλώνει στην καυτή αμμουδιά να στεγνώσει το κορμί του. Μονάχα οι ποιητές και οι ζωγράφοι, οι πρώτοι με το λόγο, οι άλλοι με το χρώμα, προσπαθούν αν κρατήσουν ζωντανή αυτή τη μαγεία, να μας την αναστήσουν όταν πια δεν είναι μπροστά μας, στα μάτια μας ή στα χέρια μας. ίσως αυτά όλα να κλείνονται στο σολωμικό στίχο: »Δεν το ‘λπιζα ν’ η ζωή μέγα καλό και πρώτο!» Γιατί βέβαια η ζωή είναι πρώτα και κύρια όσα γνωρίζουμε με τις αισθήσεις μας! την όραση και την ακοή, που τις θεώρησαν οι φιλόσοφοι ως τις υψηλότερες και »αισθητικές» αισθήσεις, αλλάόχι λιγότερο και με τις άλλες, αυτές που μας χαρίζουν τόσες ηδονές, όμως τις βάζουμε σε μια δεύτερη, υποταχτική θέση, εννοώ βέβαια την αφή, την γεύση και την όσφρηση. Αυτές που μας επιτρέπουν να αισθανθούμε τη σάρκα των πραγμάτων σε όλη την εξαίσια δύναμη της.

Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να χαρούν αυτές τις ομορφιές, όμως εμείς οι Έλληνες τις έχουμε μες τα χέρια μας, δυο βήματα από τα σπίτια μας. Φοβούμαι ωστόσο πως αιώνες πολλούς κατηχηθήκαμε να περιφρονούμε όσα ονομάζουμε υλικά αγαθά και με την εγκεφαλική υπερτροφία και υπερπλασία στερήσαμε τους εαυτούς μας από την πιο αληθινή χαρά της ίδιας μας της ύπαρξης: την πολύ απλή ικανότητα να ζούμε και να εκτιμούμε τα αγαθά της ζωής, αυτά που το ελληνικό καλοκαίρι μας τα μοιράζει αφειδώλευτα και προκλητικά. Θα φαινόμουν ενοχλητικά ρομαντικός – και αφελής – αν προσπαθούσα να παραθέσω τις αμέτρητες απολαύσεις μια καλοκαιριάτικης ελληνικής ημέρας και νύχτας, γιατί βέβαια δεν έχω την τύχη να είμαι ποιητής κι ούτε η στήλη αυτή έχει προορισμό να ανέχεται ψευδολογοτεχνικά κείμενα. Άλλωστε φτάνει μονάχα να ερεθίσω τη μνήμη του αναγνώστη και ο καθένας θα έχει τη δυνατότητα να φέρει στο νου του άπειρες τέτοιες ηδονικές εμπειρίες.

Μέσα σ’ όλην αυτή την προσφορά και την ομορφιά της γης και της θάλασσας μπορεί, αν θέλει, ο άνθρωπος να ξαναβρεί τη φυσική αγνεία του και να καθαρθεί όχι από το προ- αλλά από τα μετά-πατορικά αμαρτήματα, που έχουν ρυπάνει και το κορμί και την καρδιά μας. Να μάθει να βλέπει με την αθωότητα του παιδιού και να θαυμάζει την ακατάλυτη ωραιότητα του κόσμου αυτού, και να τον αγαπά, και να πιστέψει σ’ αυτό τον κόσμο και στις αξίες που αυτός ο ίδιος έχει πριν και πέρα από τις ανθρώπινες εγκεφαλικές επισωρεύσεις, που τελικά οδηγούν στην παραμόρφωση του. Αν ξαναδιαβάζαμε τα πρώτα κεφάλαια της πλατωνικής Πολιτείας, Θα βλέπαμε πως όλα αυτά τα νοητικά κατασκευάσματα μας ο Σωκράτης τα θεωρεί »φλεγμονή», αναγκαία ίσως, μπορεί και γοητευτική, όμως »φλεγμονή», που έχει προσβάλει την απλή ανθρώπινη φύση. Ξέρει ο Αθηναίος φιλόσοφος, όπως το ξέρουμε κι εμείς, πως είναι ουτοπικό, μάταιο και παρανοϊκό, να αναζητήσουμε την επιστροφή στον αρχικό ‘Παράδεισο’, γιατί τέτοιος Παράδεισος δεν υπάρχει ούτε υπήρξε ποτέ. Όμως και εκείνος γνώριζε και εμείς γνωρίζουμε πως μπορούμε, για κάποιες στιγμές τουλάχιστον, να χαρούμε μια παραδείσια ευτυχία, ξεχνώντας τα περίπλοκα νοητικά μας τέρατα και μένοντας με παιδική αφέλεια και σοφία στον απλό, πλούσιο και συναρπαστικό κόσμο της επίγειας γυμνής ύπαρξης μας. Μέσα στο ελληνικό καλοκαίρι, καθώς αποβάλλουμε πρόθυμα και ενεργητικά τα περιττά ενδύματα μας, έχουμε την ευκαιρία να αποβάλλουμε μαζί μ’ αυτά και όλες τις μεγαλόστομες και μάταιες επενδύσεις που σωρεύουμε στους χώρους της πολύχρονης ενδιαίτησης μας μέσα στις ρυπαρές πόλεις μας.

Το ελληνικό καλοκαίρι αρχίζει βέβαια από τον Μάη και τελειώνει τον Σεπτέμβρη, κάποτε και τον Οκτώβρη. όμως η καρδιά του, τότε που το λιοπύρι μας τσουρουφλίζει και μας αποχαυνώνει, είναι ο Ιούλιος και ο Αύγουστος. Οι μεγάλες πόλεις πυρακτώνονται και στα πόδια μας η άσφαλτος, στα πλευρά μας τα τσιμεντένια κτίρια εκπέμπουν τη συγκεντρωμένη θερμότητα, εξουθενώνοντας τους ανθρώπους και μετατρέποντας σε βασανιστικά καμίνια τα μετάλλινα οχήματα των δύσμοιρων εποχούμενων. Μοναδική λύση η φυγή προς την ύπαιθρο, προπάντων προς τις θάλασσες, όπου βέβαια μας περιμένουν λογιών λογιών βάσανα και εκπλήξεις…..

Μανόλης Ανδρόνικος, Ελληνική Κιβωτός, σελ, 48-50

Υστερόγραφο

Να σας πω δε και το άλλο και να κλείσω οριστικά, για να καταλάβετε πλήρως για τι άνθρωπο μιλάμε, όσον αφορά τον Βαγγέλη:

την παρ άλλη που είχε χαλάσει ο καιρός, είχε ψυχράνει λιγάκι και ψιλόβρεχε, τι έκανε ο αθεόφοβος για να μη χάσει το αγαπημένο του νερό και την βόλτα μετά τη δουλειά: »λίγα μοναχά χιλιόμετρα απ’ το σπίτι Μιχάλη, που λες, είναι τα Θερμά, οι ζεστές πηγές που αναβλύζουν μέσα από την γη, θαυματουργές, με τα χίλια ιαματικά καλά τους, μες τα πλατάνια τις αγριοσυκιές και τόσα άλλα καταπράσινα καλούδια, πουλομάνι μοναχά και ησυχία, πολύ ησυχία, ο χορός και η μουσική της φύσης, το κελάρισμα της υγρής μάζας και η μικρή εκείνη ομίχλη που σηκώνεται προς τα ψηλά, κι ο αέρας δίνει κάθε τόσο ένα σκαμπίλι και τινάζει απ’ τα φύλλα το νεράκι στα ποτάμια της ζέστης και γίνεται ένα παιχνίδι υπέροχο ζεστού και κρύου μαζί μες το κατακαλόκαιρο που ακόμη είναι στο φόρτε του.

Έκατσα πολύ ώρα εκεί μέσα φίλε μου να γιάνω τις πληγές μου, που δεν είναι και λίγες. Πολύ το αγαπώ το υγρό στοιχείο, αγαπώ τη φύση, βλέπω τα πουλιά να πλατσουρίζουν και νομίζω πως αυτή είναι η τελειότης, πως αυτό είναι το μυστικό της ζωής, πως δεν χρειάζονται περισσότερα να πούμε.

Και πριν επιστρέψω στον προορισμό μου, ρουφώντας το ροδάκινο που μούχε κόψει από τον κήπο του ο Κλεάνθης, ένας συγχωριανός της συντρόφου μου  δόξαζα το σύμπαν που μας έχει χαρίσει όλα αυτά τα θαύματα απλόχερα στα πόδια μας!

DSC00122

Θα κλείσω με ένα κομμάτι που ήρθε ξαφνικά στο μυαλό μου, μια λέξη δηλαδή θύμισε το τραγούδι ολόκληρο χωρίς κανόνα