Cile 1973. Storia e ruolo del MIR
Pubblicato: 09/10/2013 in Chile 11-09-1973, MIR Movimiento de Izquierda Revolucionaria
Tag:augusto pinochet, Chile, Cile 11-09-1973, Estadio Chile, Golpe Chileno, MIR Movimiento de Izquierda Revolucionaria, Salvador Allende 0
di Tiziano Bagarolo
STORIA E RUOLO DEL MIR. La vicenda generosa e tragica del Movimiento de Izquierda Revolucionaria, la maggiore organizzazione rivoluzionaria latinoamericana degli anni sessanta-settanta
η ιστορία και ο ρόλος του MIR. η πλούσια και τραγική ιστορία του Κινήματος της Επαναστατικής Αριστεράς, της μεγαλύτερης επαναστατικής λατινοαμερικάνικης οργάνωσης των χρόνων εξήντα-εβδομήντα
στα τέλη των χρόνων του εξήντα υπάρχει στην Χιλή μια επαναστατική οργάνωση που δεν έχει παρόμοιες στον νότιο Κώνο της λατινικής Αμερικής σε μαχητική συνέπεια και συνοχή όπως και σε κοινωνική εδραίωση, το Κίνημα της Επαναστατικής Αριστεράς, (Mir), που αποτελείται από περίπου 2500 αγωνιστές, με μια δυνατή παρουσία στους φοιτητικούς κύκλους, σημαντικές μονάδες σε κάποιους κλάδους και της εργατικής τάξης και της Cut , ικανό να ασκεί μαζική επιρροή στους τομείς των pobladores [κάτοικοι στις φτωχές συνοικίες, στις περιφέρειες], ιδιαίτερα στο Σαντιάγο.
στη συνέχεια, αυτή η οργάνωση θα έχει ένα σημαντικό ρόλο στην Unidad Popular, Λαϊκή Ενότητα, δίχως εντούτοις να καταφέρει να κάνει ζημιά στην ρεφορμιστική ηγεμονία επί της πλειοψηφίας του προλεταριάτου και των χιλιανών μαζών. Επίσης θα είναι η μοναδική οργανωμένη δύναμη που έθεσε σε εφαρμογή μια προσπάθεια ένοπλης αντίστασης στους πρώτους χρόνους της δικτατορίας, πληρώνοντας γι αυτή τη γενναιόδωρη προσπάθεια υψηλό αντίτιμο σε αίμα. Η ήττα και τα λάθη αυτών των επαναστατών δεν μας εμποδίζουν να αναγνωρίσουμε τα επιτεύγματα τους και την αξία της θυσίας τους, εμβληματικές των λαθών και της θυσίας μιας ολόκληρης γενιάς λατινοαμερικάνων επαναστατών.
το Μιρ γεννιέται στα 1965 – στις κοινωνικές συνθήκες που δημιουργήθηκαν από τη νίκη της Κουβανέζικης επανάστασης σε όλη την λατινική Αμερική και από την άνοδο του μαζικού κινήματος στην Χιλή – από τη σύγκλιση διάφορων προϋπαρχόντων οργανώσεων, σαν κατάληξη μιας διαδικασίας επαναστατικής ομαδοποίησης που προώθησε ο Clotario Blest, συνδικαλιστικός ηγέτης με μεγάλο κύρος, που είχε διατελέσει ήδη πρόεδρος της Cut, γενική συνομοσπονδία εργατών. Σε αυτή την διαδικασία ομαδοποίησης, συμμετείχαν σε επόμενες στιγμές διάφορες συνιστώσες ξεχωριστής προέλευσης και καταγωγής [τροτσκιστές, σοσιαλιστές, κομμουνιστές, καστρικοί, ριζοσπάστες και αναρχικοί [1].
στα προγραμματικά ιδρυτικά έγγραφα, το Μιρ διακηρύττει τον χαρακτήρα ‘σοσιαλιστικό, διαρκή και αδιάλειπτο’ της χιλιανής επανάστασης, σε ανοικτή αντίθεση στην σταλινική θεωρία της σταδιακής επανάστασης κοινής στο Κομμουνιστικό κόμμα της Χιλής. Εκφράζεται επίσης το Μιρ υπέρ της εξεγερτικής οδού και του ένοπλου αγώνα για την κατάκτηση της εξουσίας [2]. Πρώτος γραμματέας εκλέγεται ο Enrique Sepulveda, ήδη ιδρυτής του τροτσκισμού στη Χιλή. Ακολουθεί μια περίοδος διάρθρωσης που βλέπει να αυξάνεται με ταχύτητα και ο αριθμός των αγωνιστών [αρχικά λιγότεροι από 600] και την επιρροή σε διαφορετικούς κοινωνικούς χώρους.
οι τροτσκιστές στην κατάρτιση του Mir
οι χιλιανοί τροτσκιστές έπαιξαν σημαντικό ρόλο, και αμφιλεγόμενο, στη γέννηση και στην ιστορία του Μιρ. Είναι γι αυτό χρήσιμο να ξοδέψουμε λίγες λέξεις γύρω από την ιστορία του χιλιανού τροτσκισμού. Ιστορία που ξεκινά με τον σχηματισμό της Κομουνιστικής Αριστεράς το 1933, που αμέσως συνδέεται με την αριστερή διεθνή Αντιπολίτευση του Τρότσκι, και από εδώ αργότερα ξεπηδά το Επαναστατικό Εργατικό Κόμμα, Partido Obrero Revolucionario(Por). Το Por, που έχει καλό εργατικό ρίζωμα, κατακτά μια σημαντική επιρροή στην πρωτοπορία του εργατικού χιλιανού κινήματος, σε συνδυασμό με την κρίση που διανύουν το Σκ και Κκ εξ αιτίας της συμμετοχής ή της υποστήριξης τους στα λαϊκά μέτωπα των Aguirre Cerda (στα τέλη των χρόνων τριάντα) και Gonzalez Videla (στα τέλη του σαράντα), στην δημιουργία της Cut στα 1953 και στην αύξηση των εργατικών αγώνων στα μέσα των χρόνων του πενήντα, στους οποίους το Por παίζει σημαντικό ρόλο (3).
Τη στιγμή ακριβώς που το Πορ αρχίζει να συλλέγει τους πρώτους καρπούς της μάχης του, η επιλογή “entrista” -από το ρήμα entrare, εισέρχομαι – της παγκόσμιας διοίκησης της Τετάρτης Διεθνούς [που στην λατινική Αμερική εκπροσωπείται από τον Posadas) φέρνει στα 1954 στην απόφαση να συγχωνευτούν με το λαϊκό Σοσιαλιστικό κόμμα. Όμως το Πορ δεν εξαφανίζεται χάρη στην αντίθεση σε αυτή την εξολοθρευτική πολιτική από μέρους μιας μικρής ομάδας που δημιουργείται από τον
Humberto Valenzuela, τον ηγέτη με το μεγαλύτερο κύρος, και από έξι εργάτες, πυρήνας ο οποίος στα επόμενα δύο χρόνια ξανασυστήνει μια οργάνωση με περίπου 150 αγωνιστές κατακτώντας ένα τομέα της κομουνιστικής Νεολαίας που βρίσκεται σε ρήξη με το κόμμα.
εν τω μεταξύ, όμως, με την σύσταση, λόγω πρωτοβουλίας του Κκ, του Μετώπου Λαϊκής Δράσης – Frente de Accion Popular (Frap), εκλογικής συμμαχίας της αριστεράς στη λογική λαϊκού μετώπου, εδραιώνεται ξανά η ηγεμονία του Κκ και του Σκ στην εργατική τάξη. Το Πορ παίρνει ανεξάρτητα μέρος στις επιτροπές του Φραπ και το 1958 υποστηρίζει ‘ασκώντας κριτική’ την υποψηφιότητα Αλλιέντε στις προεδρικές εκλογές.
μια νέα φάση ξεκινά στην λατινική Αμερική με την νίκη της κουβανέζικης επανάστασης, το παράδειγμα της οποίας επιδρά στη γέννηση μιας νέας γενιάς επαναστατών, που πιστεύει πως βρίσκει στον αντάρτικο πόλεμο μια στρατηγική εναλλακτική στον σταλινισμό, που απειλείται με εξαφάνιση στην λατινική Αμερική. Στο πλαίσιο της ‘εξτρεμιστικής’ στροφής της ενωμένης Γραμματείας [στην οποία παίρνει μέρος και το Πορ το 1963], και οι χιλιανοί τροτσκιστές προσανατολίζονται προς τους εκκολαπτόμενους σχηματισμούς που επηρεάζονται από τον καστρισμό και παίρνουν μέρος από το 1962 στη διαδικασία ομαδοποίησης που το 1965 κάνει ταμείο με τη σύσταση του Μιρ. Όντως, οι τροτσκιστές θα έχουν επιρροή αποφασιστική στη διαμόρφωση των πολιτικό-προγραμματικών θέσεων που περιέχονται στα ιδρυτικά έγγραφα του Μιρ, και διάφοροι τροτσκιστές θα διορισθούν σε θέσεις σημαντικές στην οργάνωση. Εκ των πραγμάτων, όμως, αυτή η επιρροή θα αποδειχθεί περισσότερο τυπική απ’ ότι πραγματική, στη διαμόρφωση των κατευθυντήριων γραμμών και στην πρακτική αυτή καθαυτή του κινήματος.
η επιλογή “fochista”, ο φοκισμός
μια αλλαγή στην κορυφή, που θα παίξει σημαντικό ρόλο στην μετέπειτα εξέλιξη του Μιρ, λαμβάνει χώρα με την ευκαιρία του τρίτου συνεδρίου [δεκέμβρης του 1967]. Αξίζει να διηγηθούμε το επεισόδιο. Στη διάρκεια της συζήτησης για την εκλογή των διοικητικών οργανισμών ο ‘τροτσκιστής’ Valenzuela προτείνει για γενικό γραμματέα τον Miguel Enriquez στο όνομα της ανανέωσης και του ανοίγματος προς τις νέες γενιές. Ένας μη τροτσκιστής διοικητής, ο “pelao” Zapata, αντιθέτως προτείνει τον Luis Vitale στο όνομα της εμπειρίας. Όμως ο Valenzuela στέλνει στον Vitale ένα σημείωμα με αυτό το μήνυμα : “εάν δεχτείς, πιθανότατα θα εκλεγείς, όμως θα ήταν σαν να τοποθετείς στο Mir τροτσκιστική ταμπέλα, και δεν συμφέρει”. Ο Vitale υποχωρεί και απορρίπτει την υποψηφιότητα (4). Εκλέγεται γραμματέας ο Miguel Enriquez, που είναι τότε 23 χρονών . Ο νεαρός γραμματέας που χαίρει άκρας και ομόφωνης εκτίμησης έχει μικρή εμπειρία, εκφράζει τα στοιχεία που έχουν επηρεαστεί από τον γκεβαρισμό, που βλέπει στην ένοπλη πάλη ένα πρωτοποριακό καθήκον.
η απόρριψη της θεωρίας της επανάστασης σε στάδια και του ειρηνικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό, μεταφράζεται από τον νέο γραμματέα σαν αποχή από τις εκλογές και ξεκίνημα της ένοπλης πάλης υπό μορφή αγροτικού αντάρτικου, στο οποίο αποδίδεται η αποστολή να αναπτύξει τις συνθήκες για την κατάκτηση της εξουσίας [5]. Δεν αρνείται το Μιρ ωστόσο την μαζική εργασία, ιδιαίτερα στις πόλεις, προσανατολίζεται αντιθέτως στη δημιουργία ‘μαζικών μετώπων’ ανάμεσα στους φτωχούς αγρότες, τους pobladores και τους φοιτητές, και την εργασία στα συνδικάτα. Ενώ πράττει ένοπλες δράσεις τόσο για αυτοχρηματοδότηση όσο και προπαγανδιστικής φύσης οι οποίες, στη συγκεκριμένη συγκυρία, γίνονται ελάχιστα κατανοητές στις μάζες και ξένες στην εμπειρία τους και δίνουν στην κυβέρνηση περισσότερες από μια δικαιολογία να εξαπολύσουν καταστολή. Ήδη το 1967 η χριστιανοδημοκρατική κυβέρνηση είχε καταργήσει την εφημερίδα του Μιρ και εξαπολύσει μια ‘αντιτρομοκρατική’ εκστρατεία που επέφερε την σύλληψη πολλών αγωνιστών.
τον μάιο του 1969, σαν συνέπεια της επιδεικτικής απαγωγής ενός αντιδραστικού δημοσιογράφου από πλευράς ενός κομάντο του Μιρ [πράξη που αποκήρυξε εξάλλου η διοίκηση], η κυβέρνηση του Frei εξαπολύει κυνηγητό στους επαναστάτες μαχητές αναγκάζοντας τους διοικητές του Μιρ στην παρανομία.
είναι σε αυτή την δύσκολη συγκυρία που στα μέσα του 1969 λαμβάνει χώρα η αναμέτρηση ανάμεσα στις δυο ψυχές του κινήματος. Η πρώτη είναι εκείνη του γραμματέα και πολλών ‘νεαρών’ και συντίθεται στο σύνθημα ‘όχι στις εκλογές, μοναδική προοπτική ο ένοπλος αγώνας’. Ο Ενρίκεζ αποκλείει στην πραγματικότητα την πιθανότητα εκλογικής νίκης της αριστεράς και θέτει το πέρασμα στην ένοπλη πάλη σαν καθήκον προτεραιότητας. Η δεύτερη αντιπροσωπεύεται από πολλούς των ‘γερόντων’, που αξιολογούν διαφορετικά την πολιτική συγκυρία : η άνοδος των μαζών έχει αλλάξει τις συνθήκες και καθίσταται απαραίτητο να τεθεί σε δευτερεύοντα ρόλο η ένοπλη πάλη υπέρ της εργασίας ριζώματος στα κινήματα που αναπτύσσονται.
σε αυτό τον τομέα καθίσταται απαραίτητο να συνδεθούν με τις μάζες που ακολουθούν τα κόμματα της Unidad Popular με μια ένδειξη ΄κριτικής’ ψήφου και με την εισαγωγή τους στις επιτροπές της UP που σχηματίζονται σε όλη την χώρα. Στις παραμονές του τέταρτου συνεδρίου [που δεν θα τελεστεί ποτέ], στη συνεδρίαση της κεντρικής επιτροπής που λαμβάνει χώρα στα τέλη του ιουλίου, αυτή η διαφοροποίηση προκαλεί μια δραματική κρίση που ολοκληρώνεται με τον αποκλεισμό από το κίνημα μιας σημαντικής μειοψηφίας [6 μέλη στα 15 της κεντρικής επιτροπής] που προσδιορίζεται ‘τροτσκιστική’ [6].
ο Μιγκέλ Ενρίκεζ ζητά το ξεκαθάρισμα των διοικούντων στελεχών που διαφωνούν, δηλώνοντας την ανάγκη να επιταχυνθεί η δημιουργία μιας οργάνωσης κατάλληλης στην ένοπλη πάλη, δηλαδή ένα επαναστατικό πειθαρχημένο κόμμα ομοιογενές ιδεολογικά [στο οποίο να μην είναι πλέον επιτρεπτές οι τάσεις] ικανό να ενώσει πολιτική δράση και στρατιωτική πράξη [οι αγωνιστές πρέπει να είναι έτοιμοι για την πιο αυστηρή παρανομία].
με την διάσπαση, που προήλθε εν ψυχρώ από την κορυφή, το Μιρ χάνει με ένα μόνο χτύπημα την πιο έμπειρη ομάδα της ηγεσίας του, την πιο ριζωμένη στον συνδικαλιστικό κίνημα. Σαν επακόλουθο έρχεται η διασπορά του 30% των αγωνιστών. Και, ακόμη χειρότερα, βρίσκεται με λαθεμένη γραμμή – την στρατηγική της ‘φωτιάς, “fochista” – που το αποξενώνει από τις μάζες και το φέρνει εντελώς απροετοίμαστο στο ραντεβού με τη νίκη της Λαϊκής Ενότητας και με τα αντίστοιχα καθήκοντα, με πρωτεύον την μάχη να ξεριζώσει από τις πλατιές μάζες την ηγεμονία των ρεφορμιστών. Οι ένοπλες πρακτικές που υποκαθιστούν και δεν τις αντιλαμβάνονται οι μάζες, αποκλείουν επί του συνόλου τα ζητήματα του εξοπλισμού και της αυτοάμυνας ακριβώς την στιγμή που καθίσταται ζωτικής σημασίας να αντισταθμιστεί η ψευδαίσθηση του ‘ειρηνικού δρόμου προς τον σοσιαλισμό’ που διαδίδεται από τους ρεφορμιστές και από την εκλογική νίκη.
οι αποκλεισμένοι, διοικητικά στελέχη και μη – που επέδειξαν σίγουρα μεγαλύτερη ικανότητα ανάγνωσης της νέας κατάστασης και των καθηκόντων που αυτή θέτει στους επαναστάτες – , δεδομένου του τρόπου και του χρόνου που η ρήξη έλαβε χώρα, δεν έχουν τον χρόνο και τον τρόπο για να φτιάξουν μια οργανωμένη δύναμη με κάποια αξιοπιστία για να μπορέσουν να ασκήσουν επιρροή στα μεγάλα γεγονότα των επόμενων χρόνων. Κάποιοι, μεταξύ των οποίων οι Humberto Valenzuela και Luis Vitale, στήνουν το Frente Revolucionario, Επαναστατικό Μέτωπο, άλλοι δίνουν ζωή στην Tendencia Revolucionaria Octobre, Επαναστατική Εξέλιξη Οκτώβρης. Στα τέλη του 1972 οι μεν και οι δε ενώνονται στο Σοσιαλιστικό Επαναστατικό Κόμμα, Partido Socialista Revolucionario (7).
το Mir και η κυβέρνηση Allende
»η νίκη του Αλλιέντε δεν υπήρχε στους υπολογισμούς μας» θα παραδεχτούν στη συνέχεια οι διοικούντες το Μιρ [8]. Αυτό υποχρεώνει το κίνημα σε αναπροσαρμογή της γραμμής του που το φέρνει να δώσει προτεραιότητα στην είσοδο στις μαζικές οργανώσεις. Όμως η διάσπαση στοιχίζει όπως και τα προηγούμενα λάθη προσανατολισμού με την οριακή παρουσία στην εργατική τάξη. Στις εκλογές για τη διοίκηση της Cut τον ιούνιο του 1972, παρά το κύρος του Clotario Blest, το Mir δεν λαμβάνει περισσότερο από το 2% των ψήφων.
αμέσως μετά τη νίκη του Αλλιέντε στις 3 σεπτεμβρίου 1973, πριν ακόμη από την πραγματική ανάληψη των καθηκόντων του στις 4 του επόμενου νοέμβρη, το Μιρ θέτει στη διάθεση του σύντροφου Προέδρου μερικούς από τους πιο προετοιμασμένους του άντρες για να σχηματίσουν την προσωπική ασφάλεια του προέδρου της Δημοκρατίας. Μερικοί από τους ανώτερους παράγοντες της οργάνωσης, εξάλλου, διατηρούσαν άριστες προσωπικές σχέσεις με τον Αλλιέντε, επίσης λόγω προϋπαρχόντων οικογενειακών δεσμών [μεταξύ άλλων, ο πατέρας του Μιγκέλ Ενρίκεζ διορίστηκε από τον Αλλιέντε υπουργός παιδείας].
γενικότερα το Μιρ υιοθετεί θέση συνοδευτική, ούτε καν πολύ κριτική, προς την αριστερά του Σοσιαλιστικού κόμματος [τάση Altamirano), που υποστηρίζει στις εκλογές του 1972, και οι διοικούντες έχουν συχνά επαφές με τους ηγέτες της αριστεράς των σοσιαλιστών του Αλλιέντε [9]. Εκ των πραγμάτων, το Μιρ παραιτείται από το να δώσει μάχη ξεκάθαρη και συνεπή μέσα στις μάζες για την ηγεμονία, για τη δημιουργία μιας διοίκησης εναλλακτικής προς τον ρεφορμισμό που οδηγεί το προλεταριάτο στην ήττα του. Παρά την άρνηση του στον ρεφορμισμό, το Μιρ δεν ασκεί ποτέ κριτική προς την κυβέρνηση Αλλιέντε γι αυτό που αντιπροσωπεύει : ένα λαΪκό μέτωπο, δηλαδή μια συνεργασία ταξική που, αναλαμβάνοντας τον ορίζοντα της αστικής ‘συνταγματικότητας’, παραιτείται σε τελική ανάλυση από τον αγώνα για την κατάκτηση της εξουσίας.
το Μιρ ασκεί κυρίως κριτική στις ‘τεχνοκρατικές’ και ‘μετριοπαθείς’ πτυχές της πολιτικής της Λαϊκής Ενότητας, όταν οι υπουργοί της επιμένουν στην πειθαρχία της εργασίας ή στην ανάγκη για σταθεροποίηση της οικονομίας. Προσπαθεί σίγουρα να υποθάλψει και να κατευθύνει την ώθηση των μαζών προς την δημιουργία των cordones industriales και των δικών τους οργάνων εξουσίας. πραγματοποιεί επίσης δουλειά προς την κατεύθυνση της διέγερσης και της διείσδυσης στη βάση των ενόπλων δυνάμεων, εν όψει του αγώνα ενάντια στην αντεπανάσταση, που σωστά κρίθηκε διαφαινόμενη.
παραμένει το γεγονός πως, συνολικά, το Μιρ δρα κατ’ ουσίαν σαν βουκέντρα κριτική προς τους ρεφορμιστές, ωσάν η ‘μαρξιστική κριτική’ και η πίεση των μαζών να ήταν σε θέση να προκαλέσουν στην Λαϊκή Ενότητα να διορθώσει και ξεπεράσει τα ‘λάθη’ της [που στην πραγματικότητα δεν είναι τακτικές ανεπάρκειες, αλλά το αποτέλεσμα μιας στρατηγικής]. Με αυτό τον τρόπο, τραβά επάνω του το μίσος του Κκ που φτάνει στο σημείο να κατηγορήσει το Μιρ πως παίζει το παιχνίδι της αντίδρασης.
οι σχέσεις με την Κούβα
σε διεθνές επίπεδο το Μιρ διατηρεί σχέσεις με τα διάφορα αντάρτικα κινήματα στην λατινική Αμερική. Το 1966 ένας τομέας του κινήματος έχει επαφές με έναν έμπιστο του Τσε [εκείνο το διάστημα στην Βολιβία]. Την περίοδο της Λαϊκής Ενότητας συντηρεί στενές σχέσεις με την Κούβα. σύμφωνα με δηλώσεις ανώτερων στελεχών, ο Φιντέλ Κάστρο τους υποσχέθηκε πως ‘την κατάλληλη στιγμή θα στείλει όπλα για όλους τους επαναστάτες’. Όμως εκείνη η στιγμή αργεί να έρθει. σύμφωνα με τη διήγηση ενός μάρτυρα, ‘τη μέρα του πραξικοπήματος πήγαμε στην πρεσβεία της Κούβας, όμως ο υπεύθυνος αξιωματούχος μας αρνήθηκε’. Με την ήττα της εργατικής αντίστασης, ‘μετά το πραξικόπημα τα όπλα έφτασαν περισσότερα από εκείνα που είχαμε ανάγκη….περισσότερα από εκείνα που μπορούσαμε να φυλάξουμε’.
μετά το πραξικόπημα του Πινοσέτ, το Μιρ προσπαθεί να οργανώσει την ένοπλη αντίσταση στη δικτατορία, πληρώνοντας υψηλότατο τίμημα, με εκατοντάδες πεσόντες και εξαφανισμένους, σε αυτή τη γενναία προσπάθεια. Το φθινόπωρο του 1974 πέφτουν μαχόμενοι και οι Miguel Enriquez e Bautista van Schowen.
αδυνατισμένο από αυτά τα κτυπήματα, το Μιρ συνεχίζει τον αγώνα. Το 1981 προσπαθεί να ανοίξει ένα αντάρτικο μέτωπο στην περιοχή mapuche. Όμως απομονωμένοι και άπειροι, οι αντάρτες αποδεκατίζονται από την καταστολή, οι τελευταίοι καταφεύγουν στην Αργεντινή το 1983. Η συζήτηση γύρω από την λανθασμένη στρατηγική για την ένοπλη πάλη θα επιφέρει στα μέσα του 1980 τη διάσπαση σε τρία τμήματα.
σημειώσεις
(1) το Mir γεννιέται τον αύγουστο του 1965 από την ένωση του Partido Socialista Popular (Psp, γραμματέας ο Humberto Valenzula) και του κινήματος Vanguardia Revolucionaria Marxista (Vrm, γραμματέας ο Enrique Sepulveda), που με τη σειρά τους, ήταν αποτέλεσμα προηγούμενων ενωτικών διαδικασιών ανάμεσα σε τάσεις και οργανώσεις που προϋπάρχουν. Ειδικά το Partido Socialista Popular (Psp) γεννήθηκε το 1963 από την σύγκλιση του Movimiento 3 de Noviembre (M3N) που προωθήθηκε το 1961 από τον Clotario Blest, του Movimiento Social Progresista, γεννημένο από διάσπαση της Gioventù radicale, από το Partido Obrero Revolucionario (Por), τροτσκιστών, του οποίου τα ηγετικά στελέχη με την μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα ήταν οι Humberto Valenzuela, συνδικαλιστής , εργάτης ήδη υποψήφιος στην προεδρία της Δημοκρατίας το 1942, και ο Luis Vitale, πανεπιστημιακός καθηγητής στο Santiago, από διάφορα τμήματα της σοσιαλιστικής αριστεράς όπως l’Opposición Socialista de Izquierda (Osi). Η
ομάδα Vanguardia Revolucionaria Marxista (Vrm) γεννήθηκε από την ένωση ανάμεσα σε Vanguardia Nacional del Pueblo, που οδηγούσε ο Enrique Sepulveda και το Movimiento de Resistencia Antiimperialista, που οδηγούσε ο Luis Reinoso, από τα ηγετικά στελέχη του PC, που εκδιώχτηκε από το κόμμα λόγω ‘μιλιταριστικής απόκλισης’ και με τον οποίο ενώθηκαν το 1963 αυτοί του Partido Revolucionario Trotskista και το 1964 το Movimiento Revolucionario Comunista, μια διάσπαση της κομουνιστικής νεολαίας, και ο Ejercito Revolucionario de Trabajadores y Estudiantes (Erte), σχηματισμός που προήλθε από το φοιτητικό περιβάλλον στην Concepcion, εξ αιτίας της επιρροής από την κουβανέζικη εμπειρία και το παράδειγμα του Che, διακρίνονται ανάμεσα στις ηγετικές φιγούρες οι Luciano Cruz, Miguel Enriquez και Bautista van Schowen, λίγο πάνω από τα είκοσι. Cfr. Luis Vitale, Contribucion a la Historia del Mir (1965-1970).
[2] ‘το Μιρ απορρίπτει τη θεωρία ‘του ειρηνικού δρόμου’ διότι αφοπλίζει το προλεταριάτο και είναι μη εφαρμόσιμη, απ’ τη στιγμή που η αστική τάξη θα αντισταθεί, και με δικτατορία ολοκληρωτική και εμφύλιο πόλεμο, πριν παραιτηθεί ειρηνικά από την εξουσία’. Cfr. Luis Vitale, op. cit.
[3] γι αυτές και άλλες πληροφορίες γύρω από τον χιλιανό τροτσκισμό σας παραπέμπουμε στον Nicolas Miranda, Contribucion para una historia del trotskysmo chileno, και άλλα κείμενα του di Luis Vitale.
(4) αναφέρεται από τον Luis Vitale, op. cit.
[5] »το άνοιγμα κάποιων πρώτων ένοπλων εστιών….θα δημιουργήσουν προοδευτικά τις επαναστατικές συνθήκες που αποκαλούνται ‘αντικειμενικές’, σημαίνει πως θα επιτρέψουν την προοδευτική κατάκτηση του πληθυσμού για να τον ενσωματώσουν στον ένοπλο αγώνα. Θα δημιουργηθεί έτσι ο επαναστατικός στρατός, μέσα σε πλήρες αστικό καθεστώς, και θα μπορέσουμε έτσι να κατακτήσουμε την πολιτική εξουσία….» από ένα εσωτερικό έγγραφο του Μιρ που παρατίθεται από τον Carlos Sandoval Ambiado, Mir (una historia); in http://www.chilevive.cl.
[6] σύμφωνα με τον Λουίς Βιτάλε, στην κουβέντα στη βάση του κινήματος η δεύτερη θέση κατακτούσε συναίνεση σε σημείο που προβλέπονταν πως η θέση του γραμματέα θα είχε ηττηθεί ή θα νικούσε με πολύ μικρή διαφορά.
[7] το Il Psr αναγνωρίζονταν σαν τμήμα χιλιανό της ενωμένης Γραμματείας της Τετάρτης Διεθνούς (“Quarta Internazionale”, n 10-11, novembre 1973).
[8] δείτε την ανακοίνωση της διεύθυνσης της 14ης σεπτεμβρίου 1970, που αναφέρεται στο προσάρτημα του βιβλίου του Regis Debray, Ο χιλιανός δρόμος.
[9] γύρω από την αριστερά του Σκ να πούμε πως διακρίνονταν για μια επαναστατική φρασεολογία στην οποία δεν αντιστοιχούσε η ικανότητα να προτείνει και να πραγματοποιήσει μια επαναστατική στρατηγική συνακόλουθη ανάμεσα στους εργαζόμενους. Στην ‘κεντρώα’ φύση αυτής της ‘αριστεράς’ φτάνει να αναφέρουμε τις κριτικές που η ίδια κατευθύνει προς το Μιρ : έφτασε στο σημείο να μέμφεται τον ‘σύμμαχο’ πως ‘αδυνατίζει τις αρχές και την εξουσία της κυβέρνησης, πως διεγείρει την απειθαρχία, προκαλεί ρήξεις στην αριστερά, πως συμβάλλει στη σύγχυση της εργατικής τάξης και των αγροτών’ μιας και ψάχνει να μεταμορφώσει τη λαϊκή εξουσία ‘σε μια διπλή εξουσία, που αντιτίθεται στους αστικούς θεσμούς, δίχως να λαμβάνει υπόψη πως σε σημαντικά όργανα αυτών βρίσκονταν εγκατεστημένες οι λαϊκές δυνάμεις!’. [αναφέρεται από τον M. Novello).
[10] λίγο ακόμη και το Κκ να πράξει ενάντια στο Μιρ την πολιτική ανοικτής καταστολής που εφαρμόστηκε στα χρόνια του τριάντα στην Ισπανία από τους σταλινικούς, η Ley πήγαινε προς αυτή την κατεύθυνση.
(11) δηλώσεις του Roberto Moreno σε μια συνέντευξη στη χιλιανή TV το 1998.
LA STORIA PERDUTA
Αέναη κίνηση-moto Perpetuo 
Μια σκέψη σχετικά μέ το “η ιστορία και ο ρόλος του MIR. η πλούσια και τραγική ιστορία του Κινήματος της Επαναστατικής Αριστεράς, της μεγαλύτερης επαναστατικής λατινοαμερικάνικης οργάνωσης των χρόνων εξήντα-εβδομήντα”